เมนู

อนุปญฺญตฺติวณฺณนา

ปาราชิกวตฺถุภูตาติ เยสํ ตีสุ มคฺเคสุ ติลพีชมตฺตมฺปิ นิมิตฺตสฺส ปเวโสกาโส โหติ, เต อิตฺถิปุริสาทิเภทา สพฺเพ สงฺคยฺหนฺติ, น อิตเรฯ อิธ ปน ติรจฺฉานคตายาติ-ปาฬิปทานุรูปโต น สพฺพาติอาทินา อิตฺถิลิงฺควเสน วุตฺตํฯ โคนสาติ สปฺปวิเสสา, เยสํ ปิฏฺฐีสุ มหนฺตมหนฺตานิ มณฺฑลานิ โหนฺติฯ กจฺฉปมณฺฑูกานํ จตุปฺปทตฺเตปิ โอทกตาสามญฺเญน อปเทหิ สห คหณํฯ มุขสณฺฐานนฺติ โอฏฺฐจมฺมสณฺฐานํฯ วณสงฺเขปนฺติ วณสงฺคหํฯ วเณ ถุลฺลจฺจยญฺจ ‘‘อมคฺเคน อมคฺคํ ปเวเสติ, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสา’’ติ (ปารา. 66) อิมสฺส สุตฺตสฺส วเสน เวทิตพฺพํฯ มงฺคุสาติ นกุลาฯ เอตเมว หิ อตฺถนฺติ โย นํ อชฺฌาปชฺชติ, ตํ ปราเชตีติ อิมมตฺถํ วุตฺตานํเยว ปาราชิกาทิสทฺทานํ นิพฺพจนปฺปสงฺเค อิมิสฺสา ปริวารคาถาย ปวตฺตตฺตาฯ ภฏฺโฐติ สาสนโต ปริหีโนฯ นิรงฺกโตติ นิรากโตฯ เอตนฺติ อาปตฺติรูปํ ปาราชิกํฯ ฉินฺโนติ อนฺตราขณฺฑิโตฯ

ปกตตฺเตหิ ภิกฺขูหีติ เอตฺถ ปกตตฺตา นาม ปาราชิกํ อนาปนฺนา อนุกฺขิตฺตา จฯ เกจิ ปน ‘‘ปกตตฺเตหิ ภิกฺขูหิ เอกโต กตฺตพฺพตฺตาติ อฏฺฐกถายํ วุตฺตตฺตา ปกตตฺตภูเตหิ อลชฺชีหิปิ สทฺธิํ อุโปสถาทิสงฺฆกมฺมกรเณ โทโส นตฺถี’’ติ วทนฺติ, ตํ น ยุตฺตํ, อิมินา วจเนน ตสฺส อตฺถสฺส อสิชฺฌนโตฯ ยทิ หิ สงฺฆกมฺมํ กรียติ, ปกตตฺเตเหว กรียติ, น อปกตตฺเตหีติ เอวํ อปกตตฺเตหิ สหสํวาสปฏิกฺเขปปรํ อิทํ วจนํ, น ปน ปกตตฺเตหิ สพฺเพหิ อลชฺชีอาทีหิ เอกโต สงฺฆกมฺมํ กตฺตพฺพเมวาติฯ เอวํ สํวาสวิธานปรํ ปกตตฺเตสุปิ สภาคาปตฺติํ อาปนฺเนหิ อญฺญมญฺญญฺจ อลชฺชีหิ จ สทฺธิํ เอกโต กมฺมกรณสฺส ปฏิกฺขิตฺตตฺตาฯ วุตฺตญฺหิ ‘‘สเจ สพฺโพ สงฺโฆ สภาคาปตฺติยา สติ วุตฺตวิธิํ อกตฺวา อุโปสถํ กโรติ, วุตฺตนเยเนว สพฺโพ สงฺโฆ อาปตฺติํ อาปชฺชตี’’ติอาทิ (กงฺขา. อฏฺฐ. นิทานวณฺณนา)ฯ ‘‘ยตฺถ อามิสปริโภโค วฏฺฏติ, ธมฺมปริโภโคปิ ตตฺถ วฏฺฏตี’’ติ อลชฺชีหิ สห ปริโภโค จ อฏฺฐกถายํ ปฏิกฺขิตฺโต เอกโต กมฺมกรณสฺสาปิ ธมฺมปริโภคตฺตาฯ