ปาราชิกุทฺเทสาทิสงฺคหิตานํ อาปตฺติอกุสลานํ ยโถฬาริกกฺกเมน ปหาตพฺพตฺตา ปหานกฺกโมเปตฺถ สมฺภวติฯ อุปสมฺปนฺนสมนนฺตรํ ‘‘ตาวเทว จตฺตาริ อกรณียานิ อาจิกฺขิตพฺพานี’’ติ (มหาว. 129) วจนโต ‘‘สมาทาย สิกฺขติ สิกฺขาปเทสู’’ติ (ที. นิ. 1.193) วจนโต จ ยถา ครุกํ อาจิกฺขณํ สิกฺขเนน ปฏิปตฺติกฺกโมเปตฺถ สมฺภวติ, เอวมิเมหิ ตีหิ กเมหิ เทเสตพฺพานมฺเปเตสํ สิกฺขาปทานํ ยถาสมฺภวํ อุปฺปตฺติกฺกโม สมฺภวติฯ ตถา หิ ยํ ยํ สาธารณํ, ตํ ตํ ภิกฺขุํ อารพฺภ อุปฺปนฺเน เอว วตฺถุสฺมิํ ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี ฉนฺทโส เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสเวยฺยา’’ติ ภิกฺขุนีนมฺปิ ปญฺญตฺตํฯ อญฺญถา ตํ ภิกฺขุนีนํ อนุปฺปนฺนปญฺญตฺติ สิยาฯ ตโต ‘‘อนุปฺปนฺนปญฺญตฺติ ตสฺมิํ นตฺถี’’ติ (ปริ. 247) ปริวาเร เอตํ วจนํ วิรุชฺฌติ, เอตฺตาวตา ปุริเมน กมตฺตเยน ปฐมํ เทเสตพฺพตํ ปตฺเต ปาราชิกุทฺเทเส ปฐมุปฺปนฺนตฺตา เมถุนธมฺมปาราชิกํ สพฺพปฐมํ เทเสตุกาโม อุปาลิตฺเถโร ‘‘ตตฺร สุทํ ภควา เวสาลิย’’นฺติ เวสาลิเมว ปาเปตฺวา ฐเปสิฯ อญฺญถา พาราณสิยํ ปญฺญตฺตานํ ‘‘น, ภิกฺขเว, มนุสฺสมํสํ ปริภุญฺชิตพฺพ’’นฺติ (มหาว. 280) เอวมาทีนํ เทสนาธิปฺปาเย สติ พาราณสิํ ปาเปตฺวา ฐเปยฺยาติฯ

อพฺภนฺตรนิทานกถา นิฏฺฐิตาฯ

เวรญฺชกณฺฑวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

1. ปาราชิกกณฺโฑ

1. ปฐมปาราชิกํ