ภิกฺขุโนวาทวคฺควณฺณนา

[454] โวหารนิรุตฺติยํ สทฺทนิรุตฺติยํฯ มคฺคปจฺจเวกฺขณาทโย เอกูนวีสติฯ

อุพฺพาหิกวคฺควณฺณนา

[455] ปสาเรตา โมเหตาฯ

อธิกรณวูปสมวคฺควณฺณนา

[458] ‘‘ยถารตฺตนฺติ อนุปสมฺปนฺเน อเปกฺขตี’’ติปิ วทนฺติฯ ‘‘ยถาวุฑฺฒนฺติ อุปสมฺปนฺเน อเปกฺขตี’’ติ ลิขิตํฯ

กถินตฺถารวคฺควณฺณนา

[467] ‘‘เอกาวตฺโต’’ติปิ ปฐนฺติ, ตสฺส กุทฺโธ โกธาภิภูโตติ กิรตฺโถฯ เอกวตฺโถติปิ เกจิ, อุตฺตราสงฺคํ อปเนตฺวา ฐิโตติ กิรตฺโถ, ตํ สพฺพํ อฏฺฐกถายํ อุทฺธฏปาฬิยา วิรุชฺฌตีติฯ เอกาวฏฺโฏติ หิ อุทฺธฏํ, ตสฺมา น คเหตพฺพํฯ อนฺตรา วุตฺตการเณนาติ ‘‘กิจฺจยปสุตตฺตา วนฺทนํ อสมนฺนาหรนฺโต นลาฏํ ปฏิหญฺเญยฺยา’’ติอาทิวุตฺตการเณนฯ

อุปาลิปญฺจกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อาปตฺติสมุฏฺฐานวณฺณนา

[470] ปุพฺเพ วุตฺตเมวาติ สหเสยฺยาทิปณฺณตฺติวชฺชํฯ อิตรนฺติ สจิตฺตกํฯ เทเสนฺโต, โทมนสฺสิโก อญฺเญหิ ภิํสาปนาทีนิ กตฺวา อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวาติ อธิปฺปาโยฯ

ทุติยคาถาสงฺคณิกวณฺณนา

กายิกาทิอาปตฺติวณฺณนา

[474-5] นิทานุทฺเทสํ วินา เสสุทฺเทสาภาวา ‘‘สพฺพปาติโมกฺขุทฺเทสานญฺจ สงฺคโห โหตี’’ติ วุตฺตํฯ วินเย ครุกา วินยครุกาฯ อิทํ ปน ทฺวีสุ คาถาสุ กิญฺจาปิ อาคตํ, อญฺเญหิ ปน มิสฺเสตฺวา วุตฺตภาวา นานากรณํ ปจฺเจตพฺพํฯ นวสุ ฐาเนสุ กมฺมํ โหตีติ กมฺมญตฺติ โหติฯ วาจาติ วจีสมฺภวาฯ อทฺธานหีโน อูนวีสติวสฺโสฯ ‘‘อปิเจตฺถาติ กุรุนฺทิวาโท’’ติ วุตฺตํฯ วนปฺปตินฺติ เอวํ อทินฺนาทาเน อาคตํ วนปฺปติํฯ วิสฺสฏฺฐิฉฑฺฑเนติ สุกฺกวิสฺสฏฺฐิยํฯ ทุกฺกฏา กตาติ ทุกฺกฏํ วุตฺตํฯ อามกธญฺญํ วิญฺญาเปตฺวา ภุญฺชนฺติยา ปุพฺพปโยเค ทุกฺกฏํ, อชฺโฌหาเร ปาจิตฺติยํฯ

ปาจิตฺติยวณฺณนา

[476] มหาสงฺฆิกา สามเณเรปิ อาปตฺติํ เทสาเปนฺติ กิร, เตน วุตฺตํ ‘‘น เทสาเปตพฺพา’’ติ, ทณฺฑกมฺมํ ปน เตสํ กาตพฺพํ ตถารูเป โอฬาริกวีติกฺกเมฯ

อวนฺทนียปุคฺคลาทิวณฺณนา

[477] ทสสตํ อาปตฺติโยติ สหสฺสํ อาปตฺติโยฯ จมฺปายํ วินยวตฺถุสฺมินฺติ จมฺเปยฺยกฺขนฺธเกฯ อธมฺเมน วคฺคนฺติอาทีนิ จตฺตาริ กมฺมานิเยว ภควตา วุตฺตานีติ อตฺโถฯ น เกวลํ อาปตฺติเยว, อถ โข ฉ สมถา…เป.… สมฺมุขาวินเยน สมฺมนฺติ, สมาโยคํ คจฺฉนฺติ สมฺมุขาวินเยน สมฺปโยคํ คจฺฉนฺตีติ อตฺโถฯ วินา สมเถหิ สมฺมติ, สมถภาวํ คจฺฉติฯ ปฏิเสธตฺเถ สติ วินา สมเถหีติ สมเถหิ วินาติ อตฺโถฯ

โสฬสกมฺมาทิวณฺณนา

[478] อสุตฺตกนฺติ สุตฺตวิรหิตํ, อุสุตฺตํ ตตฺร นตฺถีติ อธิปฺปาโยฯ

ทุติยคาถาสงฺคณิกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

เสทโมจนคาถาวณฺณนา