[344] อธิกรเณสุ เยน อธิกรเณน สมฺมนฺติ, ตํ ทสฺเสตุนฺติ ยทา อธิกรเณหิ สมฺมนฺติ, ตทา กิจฺจาธิกรเณเนว สมฺมนฺติ, น อญฺเญหีติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ, น เอกนฺตโต อธิกรเณเนว สมฺมนฺตีติ ทสฺสนตฺถํฯ

[348] อาปตฺตาธิกรเณ สงฺโฆ วิวทตีติ อาปตฺตานาปตฺตีติ เอวํฯ

[353] สมุฏฺฐานาภาวโต สมฺมุขาวินเย กมฺมสฺส กิริยากรณมิจฺจาทินา อวิภชิตฺวาว สติวินยาทีนํ ฉนฺนํเยว ฉ สมุฏฺฐานานิ วิภตฺตานิฯ ตํ กสฺมา? กมฺมสงฺคหาภาเวน, สติวินยาทีนํ วิย สงฺฆสมฺมุขตาทีนํ กิจฺจยตา นาม นตฺถีติ อธิปฺปาโยฯ

อธิกรณเภทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ทุติยคาถาสงฺคณิกวณฺณนา

โจทนาทิปุจฺฉาวิสฺสชฺชนาวณฺณนา

[359] วิคฺคาหิกกถนฺติ อตฺโถฯ นิสามยาติ สลฺลกฺเขหิฯ ‘‘การย’’ อิติ ปาโฐฯ ปุพฺพาปรํ น ชานาติ, ตสฺมา อโกวิโท โหตีติ เอเกฯ อยํ ปน ทุวิเธปิ กิจฺเจ เกนจิ อิริยาปเถนฯ

โจทนากณฺฑวณฺณนา

อนุวิชฺชกกิจฺจวณฺณนา

[360] อนุวิชฺชกปุจฺฉเน อาชีววิปตฺติ น ปุจฺฉิตาฯ ปญฺจาปตฺติกฺขนฺธวเสน อาจารวิปตฺติ ปุจฺฉิตาฯ ‘‘อาชีววิปตฺติยาปิ ตเถว, สงฺคหคมนโต’’ติ วทนฺติฯ ‘‘อชฺฌาปชฺชนฺโต’’ติ ปาโฐฯ

[363] ตสฺมา น จ อามิสํ นิสฺสายาติ สมฺพนฺธิตพฺพํฯ

จูฬสงฺคามวณฺณนา

อนุวิชฺชกสฺสปฏิปตฺติวณฺณนา

[365] ฐานนิสชฺชวตฺถาทินิสฺสิตาติ ‘‘เอวํ ฐาตพฺพํ เอวํ นิสีทิตพฺพ’’นฺติ เอวมาทิกาฯ สญฺญาชนนตฺถนฺติ ‘‘เอวํ วตฺตพฺพ’’นฺติ เอวํ สญฺชานนตฺถํฯ อนุวิธิยนฺเตนาติ จิตฺเต ฐเปนฺเตนาติ อตฺโถฯ ลชฺชา สา นุ โขติ กิํ สา ลชฺชา อยํ ปริสาติ อธิปฺปาโยฯ อนุโยควตฺตํ กถาเปตฺวาติ ‘‘กิมนุโยควตฺตํ ชานาสี’’ติ ปุจฺฉิตฺวา เตเนว กถาเปตฺวาฯ อชานนปฺปสงฺคา นาม อญฺญาณํฯ

[367] ‘‘ภเยน ภยา คจฺฉตี’’ติ ภเยน ภยเหตุ ภยา คจฺฉตีติ เหตุวเสน วุตฺตํฯ ยถา ‘‘รตฺตตฺตา ปน ทุฏฺฐตฺตา จ ฉนฺทา โทสา จ คจฺฉตี’’ติ หิ วุตฺตํ, เอวํฯ

มหาสงฺคามวณฺณนา

โวหรนฺเตนชานิตพฺพาทิวณฺณนา

[375] วณฺณาวณฺโณติ นีลาทิวณฺณวเสน จ อาโรคฺยตฺถาทิอวณฺณวเสน จ วุตฺตสุกฺกวิสฺสฏฺฐิฯ

[402] ภูมิปุจฺฉาติ ภูมิ ปุถวี ชคตี จาติ สพฺพานิ ปถวิเววจนานิฯ

กถินเภทวณฺณนา