เมนู

ปญฺจกวารวณฺณนา

[325] อุเปติ ปุคฺคโลฯ ‘‘นิมนฺติโต สภตฺโต สมาโน สนฺตํ ภิกฺขุํ อนาปุจฺฉา’’ติ (ปาจิ. 299) วจนโต นิมนฺตนาภาวา ปิณฺฑปาติกสฺส อนามนฺตจาโร วฏฺฏติฯ ‘‘คิลานสมโย’’ติอาทินา อาโภคํ กตฺวา โภชนํ อธิฏฺฐหิตฺวา โภชนํ นามฯ ‘‘มยฺหํ ภตฺตปจฺจาสํ อิตฺถนฺนามสฺส ทมฺมี’’ติ เอวํ อวิกปฺปนาฯ ปรมฺมุเข อคุณวจนํ อยโสฯ สมฺมุขา ครหาฯ สีลทิฏฺฐิพฺยสนานํ วินยปริยาปนฺนตฺตา เตหิ สทฺธิํ อิตเร ปญฺจกํ ปูเรตุํ วุตฺตาฯ ‘‘วินยธรปญฺจเมน คเณนา’’ติ (มหาว. 259) วุตฺตตฺตา ปญฺจกํ ชาตํฯ อญฺญตรสฺมิํ วิหาเร เอโก เถโรติ อตฺโถฯ ‘‘โยนกวิสยโตติ จีนฏฺฐานา’’ติ ลิขิตํฯ อฏฺฐ กปฺเป อนุสฺสรีติ ปุพฺเพนิวาสญาณํ นิพฺพตฺเตสีติ อตฺโถฯ อนนฺตเร ฐาเน ฐตฺวาติ อตฺโถฯ ญตฺติยา กมฺมปฺปตฺโต หุตฺวาติ ญตฺติฏฺฐปิตกาเล กมฺมปฺปตฺโต โหติฯ ปุน กมฺมวาจาย กมฺมสิทฺธิฯ ญตฺติเขตฺตนฺติ ญตฺติยาว กาตพฺพฏฺฐานํ ตสฺสา เขตฺตํ, ญตฺติทุติยาทิกมฺเม ปฐมฏฺฐปนํ ตสฺสา โอกาโส นามฯ อารญฺญเก อิทญฺจิทญฺจานิสํสนฺติ เอวํ อิทมตฺถิตนฺติ อตฺโถฯ

ฉกฺกวารวณฺณนา

[326] ‘‘ฉพฺพสฺสปรมตา ธาเรตพฺพ’’นฺติ วิภงฺเค ปาฐตฺตา เอวํ วุตฺตํฯ จุทฺทสปรมานิ นว ฉกฺกานิ โหนฺติฯ กถํ? ปฐมํ เอกํ ฉกฺกํ, เสเสสุ อฏฺฐสุ เอเกเกน สทฺธิํ เอเกกนฺติ เอวํ ตีณิ ฉกฺกานิ อนฺตรเปยฺยาเล วุตฺตานิฯ กถํ? ‘‘จตุตฺเถน อาปตฺติสมุฏฺฐาเนน ฉ อาปตฺติโย อาปชฺชตี’’ติอาทินา นเยน ปญฺจเมน, ฉฏฺเฐน จ ตีณิ ฉกฺกานิฯ โลภาทโย ฉ วิวาทมูลานิ, ตถา อนุวาทสฺสฯ ทีฆโส ฉ วิทตฺถิโย วสฺสิกสาฏิกายฯ ติริยํ ฉ วิทตฺถิโย สุคตจีวรสฺสฯ วิปฺปกตจีวรํ อาทาย ปกฺกมเน นิฏฺฐานนฺติโก, สนฺนิฏฺฐานนาสน สวน สีมาติกฺกนฺติกสหุพฺภาราติ ฉ, สมาทาย วาเรปิ ฉาติ ฉกฺกทฺวยํฯ สตฺตเก ปกฺกมนนฺติเกน สห สตฺตฯ

สตฺตกวารวณฺณนา

[327] ฉกฺเก วุตฺตานิเยว สตฺตกวเสน โยเชตพฺพานีติ ฉกฺเก วุตฺตจุทฺทสปรมานิ สตฺตกวเสน โยเชตพฺพานิฯ สตฺตเม อรุณุคฺคมเน นิสฺสคฺคิยนฺติ ‘‘ฉารตฺตปรมํ เตน ภิกฺขุนา เตน จีวเรน วิปฺปวสิตพฺพํ, ตโต เจ อุตฺตริ วิปฺปวเสยฺยา’’ติ เอวํ วุตฺตํ นิสฺสคฺคิยํ โหติฯ จมฺเปยฺยกฺขนฺธเก สุคตจีวรภาณวารสฺส ปรโต ‘‘อิธ ปน, ภิกฺขเว, ภิกฺขุสฺส น โหติ อาปตฺติ ทฏฺฐพฺพา, ตเมนํ โจเทติ สงฺโฆ วา สมฺพหุลา วา เอกปุคฺคโล วา’’ติอาทินา นเยน วุตฺตสตฺตกาติฯ

อฏฺฐกวารวณฺณนา

[328] เตน สทฺธิํ อุโปสถาทิกรณํ อานิสํโส, อกรณํ อาทีนโว, ตสฺมา เอเต อฏฺฐานิสํเส สมฺปสฺสมาเนนาติ อตฺโถฯ ‘‘อยโส อกฺโกโส’’ติ วุตฺตํฯ ปุพฺเพวสฺส โหติ ‘‘มุสา ภณิสฺส’’นฺติ, ภณนฺตสฺส โหติ ‘‘มุสา ภณามี’’ติ, ภณิตสฺส โหติ ‘‘มุสา มยา ภณิต’’นฺติ, วินิธาย ทิฏฺฐิํ ขนฺติํ รุจิํ ภาวํ สญฺญนฺติ เอวํ อกปฺปิยกตํ โหติ อปฺปฏิคฺคหิตกตนฺติอาทโย อฏฺฐ อนติริตฺตาฯ สปฺปิอาทิ อฏฺฐเม อรุณุคฺคมเน นิสฺสคฺคิยํ โหติฯ อฏฺฐวาจิกา ภิกฺขุนีนํ อุปสมฺปทา อุภโตญตฺติจตุตฺถตฺตาฯ วสฺสิกสาฏิกทานาทีนิ อฏฺฐ วรานิ

นวกวารวณฺณนา

[329] นวหิ ภิกฺขูหิ ภิชฺชติฯ มนุสฺสมํสวชฺเชหิ นว มํเสหิ วินิจฺฉโยฯ สุนฺทรํ น สุนฺทรนฺติ สงฺฆาฏิอาทีนิ นว จีวรานิฯ ตาเนว อธิฏฺฐิตกาลโต ปฏฺฐาย น วิกปฺเปตพฺพานิ, อธิฏฺฐิตกาลโต ปฏฺฐาย อปจฺจุทฺธริตฺวา น วิกปฺเปตพฺพานีติ อธิปฺปาโยฯ นว วิทตฺถิโย สุคตจีวรสฺสฯ ‘‘วคฺคํ ภิกฺขุนิสงฺฆํ วคฺคสญฺญี โอวทตี’’ติอาทินา นเยน อธมฺมกมฺเม ทฺเว นวกานิ ปาจิตฺติยวเสน วุตฺตานิฯ