กติปุจฺฉาวารวณฺณนา

[271] ปฏินิทฺเทสนฺติ ปุนปฺปุนํ นิทฺทิสนํฯ อาปตฺติกฺขนฺเธหิ วินีตานิ สํวรานีติ อตฺโถฯ เอเตหิ อาปตฺติกฺขนฺเธหิฯ ‘‘อารกา’’ติ นิวตฺติอตฺเถน วุตฺตตฺตา ตํ ปุน สรูเปน วตฺตุกาโม ‘‘ภุสา วา’’ติ อาหฯ ‘‘เคหํ ธูเมน ปุณฺณํ อาธูมิต’’นฺติอาทีสุ วิย ราคาทิเวรํ มณติ วินาเสติฯ เอตายาติ วิรติยาฯ เวล จลเนฯ นิยฺยานํ มคฺคํ สิโนติ พนฺธตีติ เสตุฯ ‘‘เสตุฆาโตติ วีติกฺกมปฏิปกฺขภูตา วิรติ, ตทตฺถนิพฺพตฺติกรจิตฺตุปฺปาโท วา’’ติ วุตฺตํฯ ‘‘ธมฺมสฺสวนคฺคนฺติ ธมฺมํ สุณนฺตานํ สมูห’’นฺติ ลิขิตํฯ สเจ น คจฺฉติ, วิกฺขิตฺโต วา นิสีทติฯ กายปฺปาคพฺภิยํ กายทุจฺจริตํฯ ‘‘ปมาเท’’ติ วตฺวา ตทตฺถํ ทสฺเสตุํ ‘‘สติวิปฺปวาเส’’ติ วุตฺตํฯ

[272-3] สปรสนฺตาเน วาติ สสนฺตาเน วา ปรสนฺตาเน วาฯ ตถา วิวทนฺตา ปนาติ เภทกรวตฺถูนิ นิสฺสาย วิวทนฺตาฯ อุภเยหิปีติ เถรนเวหิฯ นนฺติ เมตฺตํ กายกมฺมํฯ เยสํ ปุคฺคลานํ ปิยํ กโรติ, เตสํ เมตฺตากายกมฺมสงฺขาโต ธมฺโมฯ เอตฺตกนฺติ อามิสวิภตฺติทสฺสนํฯ อสุกสฺส จาติ ปุคฺคลวิภตฺติทสฺสนํฯ ‘‘ทุสฺสีลสฺส อทาตุมฺปิ วฏฺฏตี’’ติ วุตฺตตฺตา เอว อลชฺชิปริโภโค วาริโตฯ สพฺเพสํ ทาตพฺพเมวาติ สนฺนิฏฺฐาเนน อชานนฺเตน วิภาคํ อกตฺวา ทาตพฺพภาวํ ทีเปตีติ เอเกฯ ‘‘สพฺเพสํ ทาตพฺพเมวา’’ติ วุตฺตํ อฏฺฐกถาสุฯ ตตฺถ ‘‘อลชฺชิอุกฺขิตฺตกานํ ปริโภคสีเสน สหตฺถา น ทาตพฺพํ, ทาเปตพฺพนฺติ อปเร’’ติ วุตฺตํฯ วิจินิตฺวา ทานํ วิเจยฺย ทานํฯ ยสฺมา อยํ วิเสโส กาตพฺโพเยวาติ อยํ กโรติ, ตสฺมา ปุคฺคลวิภาโค น กโตติ สมฺพนฺโธฯ ปกติวณฺเณน วิสภาควณฺเณนฯ ‘‘อิทํ นาม อาปนฺโน’’ติ ปเรหิ อปรามสิตพฺพโต อปรามฏฺฐานิฯ อนุโลเมหิ คหิตสงฺขารารมฺมเณหิ นิพฺพานารมฺมณํ กตฺวา นิยฺยาติฯ

ฉอาปตฺติสมุฏฺฐานวาราทิวณฺณนา

[276] ‘‘ปฐเมน อาปตฺติสมุฏฺฐาเนน ทุพฺภาสิตํ อาปชฺเชยฺยาติ น หีติ วตฺตพฺพ’’นฺติ วุตฺตํ วาจาจิตฺตวเสเนวาปชฺชิตพฺพโตฯ

[277] กุฏิํ กโรตีติ เอตฺถ สญฺจริตฺตมวตฺวา ทุกฺกฏถุลฺลจฺจยสงฺฆาทิเสสานํ เอกสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ปฏิปาฏิยา อุปฺปตฺติทสฺสนตฺถมิทํ วุตฺตํฯ น หิ สญฺจริตฺเต เอว อาปชฺชติฯ ‘‘อิมินา ปน นเยน สพฺพตฺถ ปฏิปาฏิยา อคฺคหเณ การณํ เวทิตพฺพ’’นฺติ วุตฺตํฯ

[283] วิเวกทสฺสินาติ ตทงฺควิเวกาทิปญฺจวิธวิเวกทสฺสินาฯ

[284] อตฺตโน ทุฏฺฐุลฺลนฺติ สงฺฆาทิเสสํฯ

[288] วิวาทาธิกรณปจฺจยาติ อญฺเญหิ, อตฺตนา วา ปุพฺพภาเค อาปนฺนปจฺจยาติ อตฺโถฯ โอมสตีติ ‘‘อยํ ธมฺโม, อยํ วินโย’’ติ วิวทนฺโต ‘‘ตฺวํ กิํ ชานาสี’’ติอาทินา โอมสติฯ ตีหิ สมเถหิ สมฺมุขาวินยปฏิญฺญาตกรณติณวตฺถารเกหิฯ ‘‘สมฺมุขาวินยญฺเจตฺถ สพฺพตฺถ อิจฺฉิตพฺพโต ‘สมฺมุขาวินเยน เจว ปฏิญฺญาตกรเณน จา’ติอาทินา ทฺวีหิปิ โยชิตํฯ เอส นโย สพฺพตฺถา’’ติ วุตฺตํฯ

[291] ฐเปตฺวา สตฺต อาปตฺติโยติ เอตฺถ ‘‘กิญฺจาปิ อวเสสา นตฺถิ, ตถาปิ ปฏิปาฏิยา ปาฏวชนนตฺถํ ปุจฺฉา กตา’’ติ วุตฺตํฯ

อนฺตรเปยฺยาลํ นิฏฺฐิตํฯ

สมถเภทวณฺณนา