‘‘เกสจฺเฉทาทิกํ กมฺมํ อนุชานามิ สาทิตุํ ’’อิจฺเจว วุตฺตตฺตา วุตฺตํ ‘‘ตทญฺเญ สาทิตุ’’นฺติฯ ‘‘เกสจฺเฉทาทิกํ กมฺมํ อนุชานามิ, ภิกฺขเว’’ติ อวตฺวา เอตฺตกํ ยสฺมา ‘‘สาทิตุ’’นฺติ ภาสิตํ, ตสฺมา สา วิจิกิจฺฉาย อุภโตปิ อวสฺสเว อปิ ปาราชิกเขตฺเตน สา ปาราชิกํ ผุสติฯ อิติ อฏฺฐกถาสฺเวตํ สพฺพาสุปิ วินิจฺฉิตํฯ โอทิสฺสกาภิลาโป หิ อญฺญถา นิพฺพิเสสโต ตํ ปมาณํฯ ยทิ ตถา ภิกฺขุสฺส กปฺปติ วิจิกิจฺฉาฯ

กาลโมทิสฺส นํ ปทํ, น สตฺโตทิสฺสกญฺหิ ตํ;

อถ ภิกฺขุนิยา เอว, กาลโมทิสฺส ภาสิตํฯ

เอวํ ปาราชิกาปตฺติ, สิถิลาว กตา สิยา;

สพฺพโส ปิหิตํ ทฺวารํ, สพฺพปาราชิกสฺมินฺติฯ

นิรตฺถกภาวโต, อุพฺภชาณุมณฺฑเล;

ตสฺมา น สาทิยนฺตีติ, นิทานวจนกฺกมํฯ

นิสฺสาย สตฺถุนา วุตฺตํ, สาทิตุนฺติ น อญฺญถา;

อตฺตโน ปณฺหิสมฺผสฺสํ, สาทิตุํ เยน วาริตํฯ

อปิ ปาราชิกกฺเขตฺเต, กถํ ทฺวารํ ทเทยฺย โส;

ตถาปิ พุทฺธปุตฺตานํ, พุทฺธภาสิตภาสิตํฯ

วจนญฺจ สมาเนนฺโต, โน เจตฺถ ยุตฺติกถา ธีรา;

เกสจฺเฉทาทิกมฺมสฺส, อวสฺสํ กรณียโตฯ

จิตฺตสฺส จาติโลลตฺตา, คณสฺส จ องฺคสมฺปทา-

ภาวา ภิกฺขุนีนํ มเหสินา, รกฺขิตุญฺจ อสงฺกตฺตา;

นนุ โมทิสฺสกํ กตนฺติฯ

ภิกฺขุนิกฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

11. ปญฺจสติกกฺขนฺธกวณฺณนา

สงฺคีตินิทานกถาวณฺณนา

[437] ฉินฺนปาตนฺติ ภาวนปุํสกํ, เตนากาเรน ปตนฺตีติ อตฺโถฯ อุปทฺทุตา จ มยํ โหมาติ อตีตตฺเถ วตฺตมานวจนํ, อหุมฺหาติ อตฺโถฯ อถ วา ตสฺมิํ สติ โหมฯ ‘‘ปญฺจ ภิกฺขุสตานี’’ติ คณนวเสน วตฺวา ‘‘วสฺสํ วสนฺตา’’ติ ปุคฺคลนิทฺเทโส กโตฯ

ขุทฺทานุขุทฺทกกถาวณฺณนา

[443] ‘‘วสฺสิกสาฏิกํ อกฺกมิตฺวา’’ติ วจนโต ภควโต จตุตฺถจีวรมฺปิ อตฺถีติ สิทฺธํฯ เตเนวาห จีวรกฺขนฺธเก ‘‘จตุตฺถํ จีวรํ ปารุปี’’ติฯ

[444] ‘‘อปิจ ยเถว มยา’’ติอาทิ สงฺคีติยา อคฺคหณาธิปฺปายวเสน วุตฺตํ, กินฺตุ สุสงฺคีตา อาวุโส เถเรหิ ธมฺโม จ วินโย จฯ อปิจาหํ นาม ตเถวาหํ ธาเรสฺสามีติ ยเถว มยา ภควโต สมฺมุขา สุตํ สมฺมุขา ปฏิคฺคหิตํ, ตเถว เถเรหิ ภควตา สยเมว เอตทคฺคํ อาโรปิเตหิ, ตสฺมา สุสงฺคหิตา สงฺคีตีติ วุตฺตํ โหติฯ

พฺรหฺมทณฺฑกถาวณฺณนา

[445] ‘‘ตฺวํเยว อาณาเปหี’’ติ เอตฺตกเมว วุตฺตํ, เถรา ปน พฺรหฺมทณฺฑํ กตฺวา วุตฺตํเยว ‘‘ฉนฺนสฺสา’’ติอาทิมาหํสูติ เวทิตพฺพํฯ เอตฺถ จ อานนฺทตฺเถโร วิย อญฺโญปิ สงฺเฆน อาณตฺโต ภิกฺขุ พฺรหฺมทณฺฑกเตน ภิกฺขุนา อาลปิตุํ ลภติ, น อญฺโญฯ อุชฺชวนิกายาติ ปฏิโสตคามินิยาฯ อาคมา นุ โข อิธ อาคมา นุ ขฺวิธฯ อาคมา โข อิธ, เต โอโรธา อิธ อาคมา โขฯ ‘‘ภิสิจฺฉวีติ ภิสิตฺถวิกา’’ติ ลิขิตํฯ สพฺเพวิเมติ สพฺพเมวฯ กุลวํ คเมนฺตีติ นิรตฺถกวินาสํ คเมนฺติฯ กุจฺฉิโต ลโว กุลโว, อนยวินาโสติ วุตฺตํ โหติฯ อิมาย โข ปน ‘‘ธมฺมวินยสงฺคีติยา’’ติ วตฺตพฺเพ วิเสเสน วินยสฺส สาสนมูลภาวทสฺสนตฺถํ, ตสฺมิํ ฐิเต สกลสาสนฐิติสิทฺธิทีปนตฺถญฺจ ‘‘อิทํ โว กปฺปติ, อิทํ โว น กปฺปตี’’ติ วตฺถุสฺมิํ อารทฺธตฺตา, อิมิสฺสา จ ปริยตฺติยา วินยปิฏกตฺตา ‘‘วินยสงฺคีติยา’’ติ อิธ วุตฺตํฯ

ปญฺจสติกกฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

12. สตฺตสติกกฺขนฺธกวณฺณนา