สลากภตฺตกถาวณฺณนา

น หิ พหิสีมาย สงฺฆลาโภติ เอตฺถ ‘‘อุทฺเทสภตฺตาทีสุ พหิสีมาย ฐิตสฺสปิ เจ อุปาสกา เทนฺติ, คเหตุํ ลภนฺติ, อตฺตโนปิ ปาเปตฺวา คหณํ อนุญฺญาตํ, ตถา อิธ น วฏฺฏตี’’ติ วุตฺตํฯ น ปาปุณนฺตีติ อุทฺทิสิตฺวาปิฯ วารคามนฺติ ทูรตฺตา วาเรน นิคฺคเหน คนฺตพฺพคาเมฯ ผาติกมฺมเมวาติ อติเรกลาภา จ ภวนฺติฯ สมฺมุขีภูตสฺสาติ เยภุยฺเยน เจ ภิกฺขู พหิสีมํ คตา, สมฺมุขีภูตสฺส ปาเปตพฺพํฯ สภาคตฺตา หิ เอเกน ลทฺธํ สพฺเพสํ ปโหติ, ตสฺมิมฺปิ อสติ อตฺตโน ปาเปตฺวา ทาตพฺพํฯ ‘‘ลทฺธา วา อลทฺธา วา’’ติ วจนสิลิฏฺฐวเสน วุตฺตํฯ วิหาเร อปาปิตํ ปน…เป.… น วฏฺฏตีติ สลากภตฺตํ วิหาเร อุทฺทิสิยติฯ เตน ปน ทินฺนสลาเกนฯ ตสฺสาติ คเหตฺวา คตสฺสฯ สลากา คเหตพฺพาติ ยุตฺตํ วิยฯ สพฺพโปตฺถเกสุ ‘‘คาเหตพฺพา’’ติ ปาโฐ, ตสฺมา เตนาติ สลากคฺคาหาปเกนาติ อตฺโถฯ ‘‘โจริกาย คหิตตฺตา น ปาปุณาตี’’ติ วจนโต ‘‘กุฏิโสธนํ วฏฺฏตี’’ติ จ ทีปวาสิโน วทนฺติ กิรฯ เอกํ มหาเถรสฺสาติ มหาเถโร วิหารโต เยภุยฺเยน น คจฺฉติ, อิตเร กทาจิ คจฺฉติ, ตสฺมา สภาคา เจ, อตฺตโน ปาเปตฺวา ปุน อิตเรสํ ทิยฺยติฯ วิหาเร เถรสฺส ปตฺตสลากภตฺตนฺติ มหาเถโร เอกโกว วิหาเร โอหีโน, ‘‘อวสฺสํ สพฺพสลากา อตฺตโน ปาเปตฺวา ฐิโต’’ติ ปฏิสฺสยํ คนฺตฺวา อาคนฺตุกภิกฺขูนมฺปิ อทสฺสนโต กุกฺกุจฺจํ อกตฺวา ภุญฺชนฺติฯ

ปกฺขิกภตฺตกถาวณฺณนา

อุโปสถทิวเส อาปตฺติเทสนํ สนฺธาย ‘‘ปริสุทฺธสีลาน’’นฺติ อาหฯ เลขํ กตฺวา นิพทฺธาปิตํฯ ‘‘อาคนฺตุกภตฺตมฺปิ คมิกภตฺตมฺปี’’ติ อาคนฺตุโกว หุตฺวา คจฺฉนฺตํ สนฺธาย วุตฺตํฯ อนาถคิลานุปฏฺฐาโกปิ เตน ทินฺนํ ภุญฺชติ เจ, ตสฺสปิ ปาเปตพฺพเมวฯ คุฬปิณฺฑํ ตาลปกฺกมตฺตํฯ

เสนาสนกฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. สงฺฆเภทกกฺขนฺธกวณฺณนา

ฉสกฺยปพฺพชฺชากถาวณฺณนา

[330] ‘‘อนุปิยํ นามา’’ติ เอกวจเนน ทิสฺสติ, สตฺตมิยํ ปน ‘‘อนุปิยาย’’นฺติฯ ‘‘กาฬุทายิปฺปภุตโย ทส ทูตา’’ติ ปาโฐฯ ‘‘น เหฏฺฐาปาสาทา น เหฏฺฐาปาสาทํ วา’’ติ ลิขิตํฯ

[332] ปุพฺเพ ปุพฺพกาเลฯ ‘‘รญฺโญ สโต’’ติ จ ‘‘รญฺโญวสโต’’ติ จ ปาโฐฯ

[333] น ลาภตณฺหา อิธ กามตณฺหา, ฌานสฺส เนสา ปริหานิ เหตุฯ พุทฺธตฺตสีลํ ปน ปตฺถยนฺโต ฌานาปิ นฏฺโฐติฯ นนุ ปตฺตภาวนาฯ มโนมยนฺติ ฌานมโนมยํฯ

[334] สตฺถาโรติ คณสตฺถาโรฯ

[339] โปตฺถนิกนฺติ ฉุริกํฯ

[340] มนุสฺเสติ ปุริเสฯ

[341] เอกรตฺตาธิกาเรน รกฺขํ ปจฺจาสีสนฺตา อีทิสาติ ทสฺสนตฺถํ ‘‘ปญฺจิเม’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ‘‘ปุพฺเพ รกฺขสฺเสต’’นฺติ วุตฺตตฺตา มยฺหํ ปน รกฺขเณ กิจฺจํ นตฺถีติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ ปรูปกฺกเมน ตถาคตํ ชีวิตา โวโรเปยฺยาติ อิทํ อาณตฺติยา อาคตตฺตา เอวํ วุตฺตํฯ

[342] มา อาสโทติ มา วธกจิตฺเตน อุปคจฺฉฯ อิโตติ อิมมฺหา ชีวิตมฺหาฯ ‘‘ยโตติ ยสฺมา, ยโตติ วา คตสฺสา’’ติ ลิขิตํฯ ‘‘ปฏิกุฏิโตติ อปสกฺกิตฺวา สงฺกุจิโต หุตฺวา วา ปฏิสกฺกตี’’ติ ลิขิตํฯ

[343] ติกโภชนนฺติ ตีหิ ภุญฺชิตพฺพโภชนํฯ ‘‘ติกโภชนีย’’นฺติปิ ปาโฐฯ ปริกปฺปโต หิ ติณฺณํ ภุญฺชิตุํ อนุชานามิ, ตโต อุทฺธํ คณโภชนเมว โหติ, ตสฺสาปิ อิทเมว วุตฺตํฯ อิธ อปุพฺพํ นตฺถิฯ