เมนู

อมูฬฺหวินยกถาวณฺณนา

[196-7] ‘‘ยสฺส อุมฺมตฺตกสฺส ตํตํวีติกฺกมโต อนาปตฺติ, ตาทิสสฺเสว อมูฬฺหวินยํ ทาตุํ วฏฺฏตีติ อมูฬฺหสฺส กตฺตพฺพวินโย อมูฬฺหวินโย’’ติ ลิขิตํ, ตํ ยุตฺตํ ‘‘สงฺโฆ คคฺคสฺส ภิกฺขุโน อมูฬฺหสฺส อมูฬฺหวินยํ เทตี’’ติ วจนโตฯ ‘‘ตีณิมานิ, ภิกฺขเว, อธมฺมิกานิ อมูฬฺหวินยสฺส ทานานี’’ติ อิมสฺส วิภงฺเค ‘‘น สรามี’’ติ วจนํ วีติกฺกมกาลํ สนฺธาย ตสฺส วิภงฺคสฺส ปวตฺตตฺตาฯ อมูฬฺหวินยทานกาเล ปนสฺส อมูฬฺหตา วินิจฺฉิตพฺพาฯ

ปฏิญฺญาตกรณกถาวณฺณนา

[200] ‘‘อปฺปฏิญฺญาย ภิกฺขูนํ กมฺมานิ กโรนฺตี’’ติ อารภนฺตสฺส การณํ วุตฺตเมวฯ ปฏิญฺญาเตน กรณํ ปฏิญฺญาตกรณํ

ตสฺสปาปิยสิกากถาวณฺณนา

[207] ‘‘ตีหิ, ภิกฺขเว, องฺเคหิ สมนฺนาคตํ ตสฺสปาปิยสิกากมฺม’’นฺติ อารภิตฺวา ปญฺจ องฺคานิ ทสฺเสตฺวา ปาฬิ คตา, ‘‘สา เปยฺยาเลน สงฺขิปิตฺวา คตาติ ญาตพฺพ’’นฺติ ลิขิตํฯ ตถา สุกฺกปกฺเขปิฯ

ติณวตฺถารกาทิกถาวณฺณนา

[214] ‘‘สพฺเพเหว เอกชฺฌํ สนฺนิปติตพฺพ’’นฺติ ฉนฺททานสฺส ปฏิกฺขิตฺตตฺตา ปวารณกฺขนฺธกฏฺฐกถายญฺจ ‘‘ภินฺนสฺส หิ สงฺฆสฺส สมคฺคกรณกาเล, ติณวตฺถารกสมเถ, อิมสฺมิญฺจ ปวารณสงฺคเหติ อิเมสุ ตีสุ ฐาเนสุ ฉนฺทํ ทาตุํ น วฏฺฏตี’’ติ (มหาว. อฏฺฐ. 241) วุตฺตตฺตา อิธ อาคนฺตฺวา วา ฉนฺทํ ทตฺวา ปริเวณาทีสุ นิสินฺนาติ อิทํ วิรุชฺฌติ วิย ขายตีติ เจ? น ขายติ อธิปฺปายญฺญูนํฯ อยญฺเหตฺถ อธิปฺปาโย – วิสุชฺฌิตุกาเมหิ สพฺเพเหว สนฺนิปติตพฺพํ, อสนฺนิปติตสฺส นตฺถิ สุทฺธิ ฉนฺททายกสฺสฯ เกวลํ ตํ กมฺมํ สนฺนิปติตานํ สมฺปชฺชติฯ อฏฺฐกถายํ วิสุชฺฌิตุกามานํ ฉนฺทํ ทาตุํ น วฏฺฏตีติ อธิปฺปาโยฯ อิตรถา ปาฬิยา จ วิรุชฺฌติฯ ‘‘ฐเปตฺวา เย น ตตฺถ โหตี’’ติ หิ อยํ ปาฬิ สนฺนิปาตํ อาคนฺตฺวา ฉนฺทํ ทตฺวา ฐิตานํ อตฺถิตํ ทีเปติฯ นิสฺสีมคเต สนฺธาย วุตฺตํ สิยาติ เจ? นิสฺสีมคเต ฐเปตฺวา อิธ กิํ, ตสฺมา โย สามคฺคีอุโปสเถ ฉนฺทํ ทตฺวา ติฏฺฐติ เจ, นานาสํวาสกภูมิยํเยว ติฏฺฐติ, ตสฺส ฉนฺททายกสฺส ปวารณสงฺคโหปิ นตฺถิฯ โย จ ติณวตฺถารกกมฺเม นาคจฺฉติ, โส ตาหิ อาปตฺตีหิ น สุชฺฌตีติ เวทิตพฺพํฯ ยสฺส เอตํ น รุจฺจติ , ตสฺส ปริวาเร วุตฺตปริสโต กมฺมวิปตฺติลกฺขณํ วิรุชฺฌติ, ตตฺถ หิ เกวลํ ฉนฺทารหานํ ฉนฺโท อนาหโฏ โหติ สเจ, อกตํ ตพฺพิปรีเตน สมฺปตฺติทีปนโตติ วุตฺตํ โหติฯ ตถา ปตฺตกลฺลลกฺขณมฺปิ วิรุชฺฌติฯ เตสุ ตีสุ ฐาเนสุ กมฺมปฺปตฺตาเยว สพฺเพ, น ตตฺถ ฉนฺทารโห อตฺถีติ เจ? น, จตุวคฺคาทิกรณวิภาชเน อวิเสเสตฺวา ฉนฺทารหสฺส อาคตตฺตา, ตํ สามญฺญโต วุตฺตํฯ อิทญฺจ อาเวณิกลกฺขณํ, เตเนว สติปิ ทิฏฺฐาวิกมฺเม อิทํ ปฏิกุฏฺฐกตํ น โหตีติ เจ? น, นานตฺตสภาวโตฯ อิธ หิ เย ปน ‘‘น เมตํ ขมตี’ติ อญฺญมญฺญํ ทิฏฺฐาวิกมฺมํ กโรนฺตี’’ติ (จูฬว. อฏฺฐ. 214) วจนโต น สงฺฆสฺส ทิฏฺฐาวิกมฺมํ กตํฯ ตสฺมิํ สติ ปฏิกุฏฺฐกตเมว โหติฯ อญฺญถา ปุพฺพภาคา ตา ญตฺติโย นิรตฺถิกา สิยุํ, น จ ปริวารฏฺฐกถายํ ฉนฺทารหาธิกาเร นโย ทินฺโนฯ ปวารณกฺขนฺธกฏฺฐกถายํ ‘‘ตีสุ ฐาเนสุ ฉนฺทํ ทาตุํ น วฏฺฏตี’’ติ (มหาว. อฏฺฐ. 241) วุตฺตตฺตา วิรุชฺฌตีติ เจ? น, อฏฺฐกถาย ปมาณภาเว สติ ‘‘อิธ ฉนฺทํ ทตฺวา ปริเวณาทีสุ นิสินฺนา’’ติอาทิ วจเน สุทฺธิกามโต เอว คหิเต สพฺพํ น วิรุชฺฌตีติ เอเกฯ ‘‘อาคนฺตฺวา วา ฉนฺทํ ทตฺวา ปริเวณาทีสุ นิสินฺนา, เต อาปตฺตีหิ น วุฏฺฐหนฺตี’’ติ อิทํ น วตฺตพฺพํฯ กสฺมา? เหฏฺฐา ‘‘สพฺเพเหว เอกชฺฌํ สนฺนิปติตพฺพ’’นฺติ ฉนฺททานสฺส ปฏิกฺเขปวจนโต อฏฺฐกถายํ ‘‘ตีสุ ฐาเนสุ ฉนฺทํ ทาตุํ น วฏฺฏตี’’ติ วุตฺตตฺตา, อนฺธกฏฺฐกถายมฺปิ ตเถว วุตฺตตฺตา จาติ? น, เอกชฺฌเมว กมฺเม กรียมาเน โย อิธ ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต, สงฺโฆ, อมฺหากํ…เป.… คิหิปฏิสํยุตฺต’’นฺติ สาธารณญตฺติํ ฐเปตฺวา ปุน ‘‘สุณนฺตุ เม, อายสฺมนฺตา’’ติอาทินา อสาธารณญตฺติโย ฐเปตฺวา ‘‘สุณาตุ เม, ภนฺเต สงฺโฆ, อมฺหากํ…เป.… เอวเมตํ ธารยามี’’ติ เอกโตปกฺขิกานํ สนฺธิยา กตาย ตทนนฺตเร เกนจิ กรณีเยน ฉนฺทํ ทตฺวา คจฺฉติ, ตสฺส อาปตฺตีหิ วุฏฺฐานํ นตฺถิฯ อปเรสมฺปิ เอกโตปกฺขิกานํ อพฺภนฺตเร ฐิตตฺตา วิภูตตฺตา กรณสฺส อยมตฺโถว วุตฺโตฯ สาธารณวเสน ทุติยาย ญตฺติยา ฐปิตาย เย ตสฺมิํ ขเณ ญตฺติทุติยกมฺมวาจาสุ อนารทฺธาสุ, อปริโยสิตาสุ วา ฉนฺทํ ทตฺวา คจฺฉนฺติ, เตสมฺปิ น วุฏฺฐาติ เอวฯ เย น ตตฺถ โหนฺตีติ ปทสฺส จ เย วุตฺตปฺปกาเรน นเยน ตตฺถ น โหนฺตีติ อตฺโถ คเหตพฺโพฯ