ทฺเวนิสฺสารณาทิกถาวณฺณนา

[395] อปฺปตฺโต นิสฺสารณนฺติ เอตฺถ นิสฺสารณํ นาม กุลทูสกานํเยว อนุญฺญาตํ, อยํ ปน กุลทูสโก น โหติ, ตสฺมา ‘‘อปฺปตฺโต’’ติ วุตฺโตฯ ยทิ เอวํ กถํ สุนิสฺสาริโต โหตีติ? จูฬวคฺเค ‘‘อากงฺขมาโน สงฺโฆ ปพฺพาชนียกมฺมํ กเรยฺยา’’ติ (จูฬว. 27) วุตฺตตฺตาฯ ‘‘ตสฺสปาปิยสิกกมฺมารหสฺส ตสฺสปาปิยสิกกมฺมํ กโรนฺตี’’ติ วจนโต จกฺกํ พนฺธนฺติ ญาตพฺพํฯ

อุปาลิปุจฺฉากถาวณฺณนา

[400] ‘‘ปรโตติ อุปาลิปุจฺฉโต ปร’’นฺติ ลิขิตํฯ โทสาริตปาฬิยํ ‘‘อูนวีสติวสฺโส น อาคโต วิปฺปนฺนวตฺถุกตฺตา’’ติ วุตฺตํฯ อิมสฺมิํ จมฺเปยฺยกฺขนฺธเก อธมฺมกมฺมานิเยว ทฺวิธา กตฺวา ปญฺจาคตานีติ เวทิตพฺพํฯ เตเนว ปริวาเร อิมสฺมิํ ขนฺธเก ‘‘ปญฺจ อธมฺมิกานี’’ติ วุตฺตํฯ ‘‘อนฺธมูคพธิโร โสสาริโต’’ติ อิมินา อปพฺพชิตสฺสปิ อุปสมฺปทา รุหตีติ สิทฺธํฯ

จมฺเปยฺยกฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. โกสมฺพกกฺขนฺธกวณฺณนา

โกสมฺพกวิวาทกถาวณฺณนา

[451] สุตฺตนฺติโกติ เอตฺถ กิญฺจาปิ ‘‘วินยธโร มาติกาธโร’’ติ วุตฺตํ, อุภโตวิภงฺคํ ปน สนฺธาย วุตฺตํ, น ขนฺธกภาณโก โหติฯ อาวุโส เอตฺถ อาปตฺตีติ วจนํ อุปาทาย ‘‘โส ตสฺสา อาปตฺติยา อาปตฺติทิฏฺฐิ โหตี’’ติ วุจฺจติฯ ปจฺฉา วินยธโร ‘‘วตฺถุมฺหิ สติ ปมาณํ, น ปญฺญตฺติย’’นฺติ สติํ ปฏิลภิตฺวา ตสฺสา อาปตฺติยา อาปตฺติทิฏฺฐิ อโหสิ, เตน วุตฺตํ อนฺเต ‘‘อญฺเญ ภิกฺขู ตสฺสา อาปตฺติยา อาปตฺติทิฏฺฐิโน โหนฺตี’’ติฯ

[455] ‘‘ยถา มยา ญตฺตี’’ติ ลิขนฺติ ‘‘ปญฺญตฺตา’’ติ เอกวจนตฺตาฯ

ทีฆาวุวตฺถุกถาวณฺณนา

[458] ‘‘ภูตปุพฺพํ, ภิกฺขเว, พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺโต’’ติ ลิขนฺติฯ ปุราณโปตฺถเกสุ ‘‘พาราณสิย’’นฺติ นตฺถิ, ‘‘นตฺถิภาโวว สุนฺทโร’’ติ วทนฺติฯ

ปาลิเลยฺยกคมนกถาวณฺณนา

[467] รกฺขิตวนสณฺเฑติ สงฺคีติตฺเถเรหิ สุวิญฺเญยฺยํ กตฺวา วุตฺตํฯ ‘‘ปาลิเลยฺโยติ คาโม, ตสฺส วเสนา’’ติปิ วทนฺติ, ตํ ธมฺมปทฏฺฐกถาย น วิรุชฺฌติฯ