กถินานุชานนกถาวณฺณนา

[306] ‘‘กถินนฺติ ปญฺจานิสํเส อนฺโตกรณสมตฺถตาย ถิรนฺติ อตฺโถ’’ติ ลิขิตํฯ ‘‘ปญฺจ กปฺปนฺตี’’ติ อวตฺวา ‘‘กปฺปิสฺสนฺตี’’ติ อนาคตวจนํ ‘‘โว’’ติ อิมสฺส สามิวจนปกฺเข ยุชฺชติ เตสํ ตสฺมิํ ขเณ อนตฺถตกถินตฺตาฯ ทฺวีสุ ปเนเตสุ อตฺถวิกปฺเปสุ ปจฺฉิโม ยุตฺโต สพฺเพสมฺปิ เตสํ ปาเวยฺยกานํ สพฺพธุตงฺคธรตฺตาฯ นิมนฺตนํ สาทิยนฺตสฺเสว หิ อนามนฺตจาโร ปญฺญตฺโต, ตถา คณโภชนํฯ อสมาทานจาโร อนธิฏฺฐิตติจีวรสฺส นตฺถิ อเตจีวริกสฺส ยาวทตฺถจีวรจตุตฺถาทิจีวรคฺคหณสมฺภวโตฯ อิตรสฺสาปิ อนธิฏฺฐานมุเขน ลพฺภติฯ จีวรุปฺปาโท อปํสุกูลิกสฺเสวฯ ‘‘กถินตฺถตสีมาย’’นฺติ อุปจารสีมํ สนฺธาย วุตฺตํฯ อุปจารสีมฏฺฐสฺส มตกจีวราทิภาคิยตาย พทฺธสีมาย ตตฺรุปฺปาทาภาวโต วิญฺเญยฺยเมตํ อุปจารสีมาเวตฺถ อธิปฺเปตาติฯ กถินตฺถารํ เก ลภนฺตีติ เก สาเธนฺตีติ อตฺโถฯ ปญฺจ ชนา สาเธนฺติฯ กถินทุสฺสสฺส หิ ทายกา ปจฺฉิมโกฏิยา จตฺตาโร โหนฺติฯ เอโก ปฏิคฺคาหโกติฯ ‘‘ตตฺร เจ, ภิกฺขเว, ยฺวายํ จตุวคฺโค ภิกฺขุสงฺโฆ ฐเปตฺวา ตีณิ กมฺมานิ อุปสมฺปทํ ปวารณํ อพฺภาน’’นฺติ (มหาว. 388) จมฺเปยฺยกฺขนฺธเก วุตฺตตฺตา ‘‘น ปญฺจวคฺคกรณีย’’นฺติ คเหตพฺพํฯ ‘‘ยสฺส สงฺโฆ กถินทุสฺสํ เทติ, ตํ หตฺถปาเส อกตฺวาปิ พหิสีมาย ฐิตสฺสปิ ทาตุํ วฏฺฏตี’’ติ วทนฺติ, ตํ หตฺถปาเส กตฺวา เอว ทาตพฺพํฯ กสฺมา? ‘‘ตสฺส กมฺมปฺปตฺตตฺตา’’ติ วุตฺตํฯ ‘‘ตตฺรุปฺปาเทน ตณฺฑุลาทินา วตฺเถสุ เจตาปิเตสุ อตฺถตกถินานเมว ตานิ วตฺถานิ ปาปุณนฺติฯ วตฺเถหิ ปน ตณฺฑุลาทีสุ เจตาปิเตสุ สพฺเพสํ ตานิ ปาปุณนฺตี’’ติ วุตฺตํฯ ปฐมปวารณาย ปวาริตา ลภนฺตีติ อิทํ อุกฺกฏฺฐโกฏิยา วุตฺตํฯ อนฺตราเยน อปฺปวาริตานมฺปิ วุตฺถวสฺสานํ กถินตฺถารสมฺภวโต อิตเร คณปูรเก กตฺวา กถินํ อตฺถริตพฺพนฺติ กถํ ปญฺญายตีติ เจ? ‘‘ทฺวินฺนํ ปุคฺคลานํ อตฺถตํ โหติ กถินํ อตฺถารกสฺส จ อนุโมทกสฺส จา’’ติ (ปริ. 403) ปริวาเร เอกวจนกรณโต, ตตฺเถว ‘‘สงฺฆสฺส อตฺถตํ โหติ กถินํ, คณสฺส ปุคฺคลสฺส อตฺถตํ โหติ กถิน’’นฺติ (ปริ. 414) วจนโต จฯ

อญฺญสฺมิํ วิหาเร วุตฺถวสฺสาปิ น ลภนฺตีติ อิทํ กิํ เอกสีมสฺมิํ, อุทาหุ นานาสีมสฺมินฺติ? กิญฺเจตฺถ – ยทิ ตาว เอกสีมสฺมิํ, ปรโต ‘‘สเจ ปน เอกสีมาย พหู วิหารา โหนฺติ, สพฺเพ ภิกฺขู สนฺนิปาเตตฺวา เอกตฺถ กถินํ อตฺถริตพฺพํ, วิสุํ วิสุํ อตฺถริตุํ น วฏฺฏตี’’ติ อิมินา อฏฺฐกถาวจเนน วิรุชฺฌติฯ อิทญฺหิ วจนํ สพฺเพสํเยว เอโก กถินตฺถาโรติ ทีเปติฯ อถ นานาสีมสฺมิํ, อุปนนฺทสฺส เอกาธิปฺปายทานานุมติยา วิรุชฺฌติฯ วุตฺตญฺเหตํ ‘‘เทถ, ภิกฺขเว, โมฆปุริสสฺส เอกาธิปฺปาย’’นฺติ (มหาว. 364)ฯ อิทญฺหิ วจนํ ทฺวีสุปิ อาวาเสสุ ตสฺส กถินตฺถารสิทฺธิํ ทีเปตีติฯ อวิโรโธว อิจฺฉิตพฺโพ อปฺปฏิสิทฺธตฺตา, ตสฺมา เอกสีมสฺมิํ วา นานาสีมสฺมิํ วา นานูปจาเร อญฺญสฺมิํ วิหาเร วุตฺถวสฺสาปิ น ลภนฺตีติ อธิปฺปาโย เวทิตพฺโพฯ ‘‘ปจฺฉิมิกาย อุปสมฺปนฺโน ปฐมปวารณาย ปวาเรตุมฺปิ ลภติ, วสฺสิโก จ โหติ อานิสํสญฺจ ลภตีติ สามเณรานํ วสฺสูปคมนํ อนุญฺญาตํ โหติ, สามเณรา กถินานิสํสํ ลภนฺตี’’ติ วทนฺติฯ

ติณฺณํ จีวรานํ อญฺญตรปฺปโหนกนฺติ อิทํ ‘‘น อญฺญตฺร สงฺฆาฏิยา อุตฺตราสงฺเคน อนฺตรวาสเกน อตฺถตํ โหติ กถิน’’นฺติ อิมาย ปาฬิยา วิรุชฺฌนํ วิย ทิสฺสติฯ อยญฺหิ ปาฬิ ติณฺณํ จีวรานํ อญฺญตรวิรเหนาปิ น อตฺถตํ โหติ กถินนฺติ ทีเปตีติ เจ? น, ตทตฺถชานนโต, น ติณฺณํ จีวรานํ อญฺญตรวิรเหน น อตฺถตํ โหติ กถินนฺติ หิ ทีเปตุกาโม ภควา ตํ ปาฬิมาหฯ ยทิ เอวํ ‘‘อญฺญตฺร สงฺฆาฏิยา อุตฺตราสงฺเคน อนฺตรวาสเกนา’’ติ น วตฺตพฺพา สิยาติ เจ? น, อธิปฺปายชานนโตวฯ โย สงฺฆาฏิยา อตฺถริตุกาโม, ตสฺส อญฺญตฺร สงฺฆาฏิยา น อตฺถตํ โหติฯ เอส นโย อิตรตฺถาปีติ อยเมตฺถ อธิปฺปาโยฯ

เตเนว สุกฺกปกฺเข ‘‘สงฺฆาฏิยา อตฺถตํ โหตี’’ติอาทินา นเยน เอกเมว จีวรํ วุตฺตํ, เอวํ สนฺเต ‘‘จตุวีสติยา อากาเรหิ อนตฺถตํ โหติ กถินํ, สตฺตรสหิ อากาเรหิ อตฺถตํ โหติ กถิน’’นฺติ ยถารหํ อุกฺกฏฺฐโกฏิยา วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ, ตสฺมา กณฺหปกฺเข อุลฺลิขิต…เป.… นิสฺสีมฏฺฐานุโมทนานํ จตุวีสติยา อาการานํ สมฺภวนฺตานํ สพฺเพน สพฺพํ อภาเวนปิ นิมิตฺตกตาทีนํ อสมฺภวนฺตานํ อญฺญตรภาเวนปิ น อตฺถตํ โหติ กถินนฺติ เอวมธิปฺปาโย เวทิตพฺโพฯ สุกฺกปกฺเขปิ อหตาหตกปฺป…เป.… สีมฏฺฐานุโมทนานํ สตฺตรสนฺนํ อาการานํ สมฺภวนฺตานํ อญฺญตรภาเวนปิ อิตเรสํ สพฺเพน สพฺพํ อภาเวนปิ อตฺถตํ โหติ กถินนฺติ เอวมธิปฺปาโย เวทิตพฺโพฯ อญฺญถา อญฺญมญฺญวิโรโธ, ยถาสมฺภวํ โยเชตฺวา เวทิตพฺโพฯ

ตตฺริทํ มุขมตฺตนิทสฺสนํ – กณฺหปกฺเข ‘‘อุตฺตราสงฺเคน อตฺถเต กถิเน น อญฺญตฺร สงฺฆาฏิยา น อญฺญตฺร อนฺตรวาสเกน อตฺถตํ โหติ กถิน’’นฺติ วจนปฺปมาณโต ตํ กถินํ อนตฺถตํ สิยาฯ สุกฺกปกฺเข จ ‘‘อนิมิตฺตกเตน อตฺถตํ โหติ กถิน’’นฺติ วจนปฺปมาณโต อนิมิตฺตกเตน กถิเน อตฺถเต ตญฺเจ ปริกถา กตํ, ตถาปิ อตฺถตเมว กถินํ โหตีติ อยํ ทุวิโธปิ วิโรโธฯ ยถาวุตฺตนเยน อธิปฺปาเย คหิเต ปริหาโร โหตีติ เวทิตพฺพํฯ

โย อานิสํสํ พหุํ เทตีติ อิมินา ปจฺจยโลลภาวํ วิย ทีเปติ, ตถาปิ ภควตา ยาวทตฺถจีวรปริเยสนปญฺญาปนมุเขน ทฺวารํ ทินฺนนฺติ กตฺวา สงฺฆานุคฺคหตฺถํ โหติฯ ‘‘อกาตุํ น โหตีติ อนาทริเยน อกโรนฺตสฺส ทุกฺกฏ’’นฺติ ลิขิตํฯ อนุโมทามาติ เอตฺถ สพฺพสงฺคาหิกวเสน เอวํ วุตฺตํฯ ‘‘อนุโมทามี’’ติ เอกเกน วตฺตพฺพํ, อิตรถา ‘‘น วฏฺฏตี’’ติ มหาอฏฺฐกถายํ กิร วุตฺตํฯ กถินจีวรํ อธิฏฺฐหิตฺวา ‘‘อิมาย สงฺฆาฏิยา กถินํ อตฺถรามี’’ติ วาจาย ภินฺนมตฺตาย ปุคฺคลสฺส อตฺถตํ โหติฯ ‘‘กมฺมวาจา ปน เอกาเยว วฏฺฏตีติ กถินทุสฺสสฺส เอว กมฺมวาจา, เสสจีวรทาเน อปโลกนเมวาติ อตฺโถ’’ติ ลิขิตํฯ เอกสีมายาติ เอกอุปจารสีมายาติ อตฺโถ ยุชฺชติฯ เกจิ ปน ‘‘พทฺธสีมา อธิปฺเปตา เอกสีมาย เอกฏฺฐาเน อตฺถริเต สพฺพตฺถ อตฺถริตํ โหติ ‘สพฺเพ ภิกฺขู สนฺนิปติตฺวา’ติ วุตฺตตฺตา, เตหิปิ อนุโมทนฺเตหิ อตฺถริตเมว โหติ, อุปจารปริจฺฉินฺเน ตตฺถ ตตฺถ ลทฺธํ เตหิ เตหิ ลทฺธพฺพํ โหติฯ ตตฺถ ปวิฏฺเฐหิปิ ลภิตพฺพํ สพฺเพหิปิ อตฺถริตตฺตา, อยํ วิเสโสฯ มหาอฏฺฐกถายมฺปิ เอวเมว วุตฺต’’นฺติ วทนฺติ, วีมํสิตพฺพํฯ

[308] จตุวีสติ อาการวนฺตตาย มหาภูมิกํฯ ‘‘ทีฆสิพฺพิตนฺติ ปจฺฉากตสิพฺพนํ, โอวฏฺฏิตฺวา สิพฺพนํ วา’’ติ ลิขิตํฯ กณฺฑุสํ นาม ปุพฺพพนฺธนํฯ

ปฐมจิมิลิกา ฆเฏตฺวา ฐปิตา โหตีติ กถินทุสฺสํ ทุพฺพลํ ทิสฺวา ตํ พลวตา อตฺตโน ปกติทุสฺเสน สทฺธิํ ฆเฏตฺวา ทุปฏฺฏํ กตฺวา สิพฺพิตุกาเมหิ กถินทุสฺสโต ปกติทุสฺสสฺส มหนฺตตาย ปฐมํ ตปฺปมาณานุรูปํ พนฺธกณฺฑุเส ฆเฏตฺวา รชฺชุเกหิ พนฺธิตฺวา กตํ โหตีติ อธิปฺปาโยฯ กถินจีวรสฺส อปฺปตาย ปฐมํ พทฺธทุสฺสํ กุจฺฉิจิมิลิกา โหติ, มหาปจฺจริยํ, กุรุนฺทิยญฺจ วุตฺตวจนนิทสฺสนํ, พฺยญฺชเน เอว เภโท, อตฺเถ นตฺถีติ ทสฺสนตฺถํ กตนฺติ เวทิตพฺพํฯ ‘‘อิมินา กิํ ทีเปตีติ เจ? ตถากตํ ทุปฏฺฏจีวรํ ปกติจีวรสฺส มหนฺตตาย ปกติจีวรสงฺขฺยเมว คจฺฉติ, น กถินจีวรสงฺขฺยนฺติ กสฺสจิ สิยา, เนวํ ทฏฺฐพฺพํฯ เอวํ กุจฺฉิจิมิลิกภาเวน ฐิตมฺปิ กถินจีวรํฯ มหนฺตมฺปิ ตํ ปกติจีวรํ อตฺตโน กถินจีวรเมวาติฯ เหฏฺฐิมโกฏิยา ปญฺจกสฺส อิจฺฉิตพฺพตฺตา กถินทุสฺสํ ขณฺฑาขณฺฑํ พหุธา ฉินฺทิตฺวา สิพฺพิตุกาโม กถินจีวรโต ปฏฺฏํ คเหตฺวา อญฺญสฺมิํ อกถินจีวเร ปฏฺฏมาโรเปตี’’ติ ลิขิตํฯ อถ วา พหูนิ กถินทุสฺสานิ ปํสุกูลานิ ขุทฺทกขุทฺทกานิ เอกจีวรตฺถาย, มหนฺตานิ จ อูนตฺถาย ทินฺนานิ โหนฺติฯ กถินจีวรโตติ ภิกฺขุ เอกจฺจโต กถินจีวรโต ปฏฺฏํ คเหตฺวา อญฺญสฺมิํ อาโรเปติฯ เอตฺถาห – กิํ ปํสุกูลานิ กถินทุสฺสานิ วิกปฺปนุปคปจฺฉิมานิ ทาตพฺพานิ, อุทาหุ ขุทฺทกานิปีติ? เอตฺถ อจีวรสงฺขฺยตฺตา ขุทฺทกานิ ทาตุํ น วฏฺฏติฯ กมฺมวาจา ตตฺถ น รุหตีติ เอเกฯ ‘‘ปํสุกูเลน อตฺถตํ โหตี’’ติ ปาฬิยํ นยทานโต กุจฺฉิจิมิลิกภาเวน ฐิตสฺส กถินทุสฺสสฺส อตฺตโน สภาเวน อนธิฏฺฐานุปคสฺส ปุราณจีวรภาเวเนว อธิฏฺฐานารหสฺสปิ กถินจีวรภาวานุมติมุเขน อฏฺฐกถายํ ปทานโต จ ขุทฺทกานิปิ ทาตุํ วฏฺฏติฯ ตญฺหิ กถินตฺถารโก ฆเฏตฺวา กถินจีวรํ กริสฺสตีติ กตฺวา กปฺปตีติ เอเก, ยุตฺตตรํ คเหตพฺพํฯ

นิจยสนฺนิธิ สงฺฆายตฺตา สงฺเฆน กตตฺตาฯ รตฺตาติกฺกนฺตํ นิสฺสชฺชิตพฺพตฺตา ‘‘นิสฺสคฺคิย’’นฺติ วุจฺจติฯ ปญฺจ ขณฺฑานิ ปฏฺฏานิ ปมาณํ อสฺสาติ ปญฺจกํฯ เตน วา อติริตฺเตน วาติ อตฺโถฯ ตทเหว สญฺฉินฺเนนาติ สงฺเฆน กถินตฺถารกสฺส กมฺมวาจํ วตฺวา ทินฺเนเนว ตทเหว สญฺฉินฺเนน สมณฺฑลิกเตน ภวิตพฺพํฯ

เอวํ ทินฺนํเยว หิ ปริวาเร ‘‘ปุพฺพกรณํ สตฺตหิ ธมฺเมหิ สงฺคหิต’’นฺติ วุตฺตํ, น ทายเกน ทิยฺยมานํ, ตสฺมา ปรินิฏฺฐิตปุพฺพกรณเมว เจ ทายโก สงฺฆสฺส เทติ, สมฺปฏิจฺฉิตฺวา กมฺมวาจาย ทาตพฺพํฯ เตน จ ตสฺมิํเยว สีมามณฺฑเล อธิฏฺฐหิตฺวา อตฺถริตฺวา สงฺโฆ อนุโมทาเปตพฺโพ กตปุพฺพกรณสฺส ปุน กตฺตพฺพาภาวโตฯ อตฺถารกสฺส หตฺถคตเมว หิ สนฺธาย ‘‘น อุลฺลิขิตมตฺเตนา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ปรินิฏฺฐิตปุพฺพกรณมฺปิ ปุน โธวิตฺวา วิสิพฺพิตฺวา กาตพฺพเมว วจนปมาณโตติ เจ? น, ฉินฺนสฺส ปุน เฉทาสมฺภวโตฯ อญฺญสฺมิํ ฐาเน ฉินฺทิตพฺพเมวาติ เจ? น, ปพฺพชฺชาธิกาเร ‘‘เกสมสฺสุํ โอหาราเปตฺวา’’ติ วจนปฺปมาณโต มุณฺฑิกสฺส ฉินฺเนปิ เกเส ปริเยสิตฺวา สิรสฺมิํ ฐเปตฺวา ปุน โอหาราเปตฺวา ปพฺพาเชตพฺพปฺปสงฺคโต, น อิธ น-กาเรน ปฏิสิทฺธตฺตาติ เจ? น, ‘‘น อญฺญตฺร สงฺฆาฏิยา’’ติ น-กาเรน ปฏิสิทฺธตฺตา อุตฺตราสงฺเคน อตฺถเต อนตฺถตํ โหตีติ อนิฏฺฐปฺปสงฺคโต, ตสฺมา อภินิเวโส น กาตพฺโพฯ ‘‘พหิอุปจารสีมาย ฐิโต’’ติ วุตฺตตฺตาปิ ปุพฺเพ วุตฺตวินิจฺฉโยว คเหตพฺโพฯ

[309] อสนฺนิธิกเตน อตฺถตํ โหติ กถินนฺติ เอตฺถ กิํ กถินตฺถารมาเสเยว ทุวิโธปิ สนฺนิธิ อธิปฺเปโต, อุทาหุ ตโต ปุพฺเพปิ, ทายเกน วา กทา ทาตพฺพํ, กิํ กถินตฺถารมาเสเยว, อุทาหุ ตโต ปุพฺเพปิ, กถินตฺถารมาเสปิ อสุกสฺมิํ ทิวเสเยว อตฺถารตฺถาย ทมฺมีติ ทาตุํ วฏฺฏติ น วฏฺฏตีติ อิทํ วิจาเรตพฺพํฯ กถินตฺถารมาเส เอว ทุวิโธปิ สนฺนิธิฯ ทายเกนาปิ วสฺสาวาสิกํ วิย กถินจีวรํ อุทฺทิสฺส ทินฺนํ น วฏฺฏติฯ กสฺมา? ‘‘กถินทายกสฺส วตฺตํ อตฺถี’’ติอาทินา (มหาว. อฏฺฐ. 306) นเยน อฏฺฐกถายํ วุตฺตตฺตาฯ อุกฺกฏฺฐมตฺตเมตนฺติ เจ? น, ‘‘กถินํ นาม อติอุกฺกฏฺฐํ วฏฺฏตี’’ติ (มหาว. อฏฺฐ. 308) วุตฺตตฺตาฯ น อาคมนํ สนฺธาย วุตฺตนฺติ เจ? น, อิทมฺปิ อาคมนเมว สนฺธาย วุตฺตํ, ปุพฺเพ ทินฺนํ น วฏฺฏตีติฯ

[310] กถินสฺสาติ กถินตฺถารสฺสฯ อุพฺภารายาติ วูปสมาย, อปฺปวตฺติยาติ อตฺโถฯ กิมตฺถิยํ อุพฺภารนิทสฺสนนฺติ เจ? ปญฺจหิ อนาปตฺติกาลปริยนฺตทสฺสเนน เตสุ สํวรุปฺปาทนตฺถํฯ

อญฺญถา ‘‘จีวรกาลสมโย นาม อนตฺถเต กถิเน วสฺสานสฺส ปจฺฉิโม มาโส, อตฺถเต กถิเน ปญฺจ มาสา’’ติ (ปารา. 649) วิภงฺเค วุตฺตตฺตา อนฺตราปกฺกมนนฺติกาทิอุพฺภาราภาเวปิ ปญฺจหิ ปญฺจสุ มาเสสุ อนาปตฺติเยวาติ มิจฺฉาคาโห สิยา ฯ ตโต อาปตฺติเขตฺเต อนาปตฺติเขตฺตสญฺญาย ตํ ตํ อาปตฺติํ อาปชฺชติ, อิตเรสญฺจ ภิกฺขูนํ ลาภนฺตรายํ กโรตีติ เวทิตพฺพํฯ

อาทายสตฺตกกถาวณฺณนา

[311] สนฺนิฏฺฐานนฺติเก ทฺเวปิ ปลิโพธา เอกโต ฉิชฺชนฺตีติ อิธ, ปริวารฏฺฐกถายญฺจ วุตฺตํ อิมิสฺสา ขนฺธกปาฬิยา สเมติ เอกโต อุภินฺนมฺปิ ธุรนิกฺเขปสฺส กตตฺตาฯ ‘‘อิทํ พหิสีมายเมว วุตฺตํ สนฺนิฏฺฐานนฺติกํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ยํ ปน วุตฺตํ ปริวาเร ‘จตฺตาโร กถินุทฺธารา สิยา อนฺโตสีมาย อุทฺธริยฺยนฺติ, สิยา พหิสีมาย อุทฺธริยฺยนฺติ, นิฏฺฐานนฺติโก สนฺนิฏฺฐานนฺติโก นาสนนฺติโก อาสาวจฺเฉทิโก’ติ (ปริ. 416)ฯ ตตฺถ พหิสีมาย สนฺนิฏฺฐานนฺติโก อุทฺธริยฺยตีติ อิธ ทสฺสิตนโยวฯ กถํ อนฺโตสีมาย สนฺนิฏฺฐานนฺติโก? อกตจีวรมาทาย ‘น ปจฺเจสฺส’นฺติ คโต, คตคตฏฺฐาเน ผาสุวิหารํ อลภนฺโต ตเมว วิหารํ อาคจฺฉติ, ตสฺส จีวรปลิโพโธ ฐิโตฯ โส จ ‘เนวิมํ จีวรํ กาเรสฺส’นฺติ จิตฺเต อุปฺปนฺนมตฺเต ฉิชฺชติ, ตสฺมา อนฺโตสีมาย อุทฺธริยฺยติ, ตสฺมา ทุวิโธ สนฺนิฏฺฐานนฺติโก’’ติ โปราณคณฺฐิปเท ลิขิตํ, ตํ ยุตฺตํ, อญฺญถา อนฺโตสีมาย ‘‘เนวิมํ จีวรํ กาเรสฺส’’นฺติ ปวตฺตอุพฺภาโร อิตเรสุ สโมธานํ น คจฺฉตีติ อติริตฺโต สิยาฯ สีมาติกฺกนฺติโกติ จีวรกาลสีมาติกฺกนฺติโกฯ สอุพฺภาเร จีวรปลิโพโธ ปฐมํ ฉิชฺชนฺโต วิย ขายติ, อถ โข สาเปกฺขตาย จีวรกรเณ สอุสฺสาโหว โหตีติ เลสํ สนฺธาย ปริวารวเสน ‘‘ทฺเว ปลิโพธา อปุพฺพํ อจริมํ ฉิชฺชนฺตี’’ติ (มหาว. อฏฺฐ. 311) วุตฺตํฯ ‘‘กตจีวโร’’ติ วุตฺตตฺตา อิธ น สมฺภวติฯ

[316] สพฺพํ อตฺตโน ปริกฺขารํ อนวเสเสตฺวา ปกฺกมนฺโต ‘‘สมาทาย ปกฺกมตี’’ติ วุจฺจติฯ ‘‘กถินุทฺธาเร วิเสโส นตฺถิฯ ปุคฺคลาธิปฺปายวิเสเสน เกวลํ วารทสฺสนตฺถํ สมาทายวารา วุตฺตา’’ติ สพฺเพสุ คณฺฐิปเทสุ ลิขิตํฯ อิธ ปน ปุคฺคลาธิปฺปาเยน ปโยชนํ วีมํสิตพฺพํฯ ปกฺกมนนฺติกสฺส อภาวา ‘‘ยถาสมฺภว’’นฺติ วุตฺตํฯ วิปฺปกเตปิ ธุรนิกฺเขปวเสน ปกฺกมนนฺติกตา สมฺภวติ, ตสฺมา ปกฺกมนนฺติกวาโรปิ วตฺตพฺโพติ เจ? น, สนฺนิฏฺฐานนฺติกลกฺขณปฺปสงฺคโตฯ อกตจีวรสฺส น สวนนฺติกตา จฯ