กถินานุชานนกถาวณฺณนา

[306] ‘‘กถินนฺติ ปญฺจานิสํเส อนฺโตกรณสมตฺถตาย ถิรนฺติ อตฺโถ’’ติ ลิขิตํฯ ‘‘ปญฺจ กปฺปนฺตี’’ติ อวตฺวา ‘‘กปฺปิสฺสนฺตี’’ติ อนาคตวจนํ ‘‘โว’’ติ อิมสฺส สามิวจนปกฺเข ยุชฺชติ เตสํ ตสฺมิํ ขเณ อนตฺถตกถินตฺตาฯ ทฺวีสุ ปเนเตสุ อตฺถวิกปฺเปสุ ปจฺฉิโม ยุตฺโต สพฺเพสมฺปิ เตสํ ปาเวยฺยกานํ สพฺพธุตงฺคธรตฺตาฯ นิมนฺตนํ สาทิยนฺตสฺเสว หิ อนามนฺตจาโร ปญฺญตฺโต, ตถา คณโภชนํฯ อสมาทานจาโร อนธิฏฺฐิตติจีวรสฺส นตฺถิ อเตจีวริกสฺส ยาวทตฺถจีวรจตุตฺถาทิจีวรคฺคหณสมฺภวโตฯ อิตรสฺสาปิ อนธิฏฺฐานมุเขน ลพฺภติฯ จีวรุปฺปาโท อปํสุกูลิกสฺเสวฯ ‘‘กถินตฺถตสีมาย’’นฺติ อุปจารสีมํ สนฺธาย วุตฺตํฯ อุปจารสีมฏฺฐสฺส มตกจีวราทิภาคิยตาย พทฺธสีมาย ตตฺรุปฺปาทาภาวโต วิญฺเญยฺยเมตํ อุปจารสีมาเวตฺถ อธิปฺเปตาติฯ กถินตฺถารํ เก ลภนฺตีติ เก สาเธนฺตีติ อตฺโถฯ ปญฺจ ชนา สาเธนฺติฯ กถินทุสฺสสฺส หิ ทายกา ปจฺฉิมโกฏิยา จตฺตาโร โหนฺติฯ เอโก ปฏิคฺคาหโกติฯ ‘‘ตตฺร เจ, ภิกฺขเว, ยฺวายํ จตุวคฺโค ภิกฺขุสงฺโฆ ฐเปตฺวา ตีณิ กมฺมานิ อุปสมฺปทํ ปวารณํ อพฺภาน’’นฺติ (มหาว. 388) จมฺเปยฺยกฺขนฺธเก วุตฺตตฺตา ‘‘น ปญฺจวคฺคกรณีย’’นฺติ คเหตพฺพํฯ ‘‘ยสฺส สงฺโฆ กถินทุสฺสํ เทติ, ตํ หตฺถปาเส อกตฺวาปิ พหิสีมาย ฐิตสฺสปิ ทาตุํ วฏฺฏตี’’ติ วทนฺติ, ตํ หตฺถปาเส กตฺวา เอว ทาตพฺพํฯ กสฺมา? ‘‘ตสฺส กมฺมปฺปตฺตตฺตา’’ติ วุตฺตํฯ ‘‘ตตฺรุปฺปาเทน ตณฺฑุลาทินา วตฺเถสุ เจตาปิเตสุ อตฺถตกถินานเมว ตานิ วตฺถานิ ปาปุณนฺติฯ วตฺเถหิ ปน ตณฺฑุลาทีสุ เจตาปิเตสุ สพฺเพสํ ตานิ ปาปุณนฺตี’’ติ วุตฺตํฯ ปฐมปวารณาย ปวาริตา ลภนฺตีติ อิทํ อุกฺกฏฺฐโกฏิยา วุตฺตํฯ อนฺตราเยน อปฺปวาริตานมฺปิ วุตฺถวสฺสานํ กถินตฺถารสมฺภวโต อิตเร คณปูรเก กตฺวา กถินํ อตฺถริตพฺพนฺติ กถํ ปญฺญายตีติ เจ? ‘‘ทฺวินฺนํ ปุคฺคลานํ อตฺถตํ โหติ กถินํ อตฺถารกสฺส จ อนุโมทกสฺส จา’’ติ (ปริ. 403) ปริวาเร เอกวจนกรณโต, ตตฺเถว ‘‘สงฺฆสฺส อตฺถตํ โหติ กถินํ, คณสฺส ปุคฺคลสฺส อตฺถตํ โหติ กถิน’’นฺติ (ปริ. 414) วจนโต จฯ