โสณโกฬิวิสวตฺถุกถาวณฺณนา

[242] อสีติยา …เป.… กาเรตีติ ‘‘อสีติ คามิกสหสฺสานิ สนฺนิปาตาเปตฺวา’’ติ อิมสฺส การณวจนํฯ ตตฺถ ‘‘คามานํ อสีติยา สหสฺเสสู’’ติ วตฺตพฺเพ ‘‘อสีติยา คามสหสฺเสสู’’ติ วุตฺตํฯ คามปฺปมุขา คามิกา, เตสํ สหสฺสานิฯ ‘‘กมฺมจิตฺตีกตานี’’ติ อุปจาเรน วุตฺตํฯ กมฺมปจฺจยอุตุสมุฏฺฐาเน หิ เตสํ อญฺชนวณฺณภาโวฯ ‘‘เกนจิเทว กรณีเยนา’’ติ วตฺตพฺเพ ‘‘เกนจิเทวา’’ติ วุตฺตํฯ เอตฺถ เอวํ-สทฺโท โอปมฺเม ปวตฺตติฯ เอวมุปมาโนปเทสปุจฺฉาวธารณปฏิญฺญาตโอปมฺเมฯ ปุรโต เปกฺขมานานนฺติ อนาทรตฺเถ สามิวจนํฯ ตโต ปน ภควโต คนฺธกุฏิยา กวาฏํ สุพทฺธํ ปสฺสิตฺวา อิจฺฉิตาการกุสลตาย อิทฺธิยา คนฺตฺวา กุฏิํ ปวิสิตฺวา อาโรเจสิฯ วิหารปจฺฉายายนฺติ วิหารสฺส วฑฺฒมานจฺฉายายํฯ ‘‘อโห นูนาติ อโห มหนฺโต’’ติ ลิขิตํฯ ภควโต สมฺพหุเลหิ สทฺธิํ อาหิณฺฑนํ อายสฺมโต โสณสฺส วีริยารมฺภนิทสฺสเนน อนารทฺธวีริยานํ อุตฺเตชนตฺถํ, เอวํ สุขุมาลานํ ปาทรกฺขณตฺถํ อุปาหนา อนุญฺญาตาติ ทสฺสนตฺถญฺจฯ

โสณสฺสปพฺพชฺชากถาวณฺณนา

[243] ตตฺถ จ นิมิตฺตํ คณฺหาหีติ เตสํ อินฺทฺริยานํ อาการํ อุปลกฺเขหิฯ

[244] อธิมุตฺโต โหตีติ ปฏิวิชฺฌิตฺวา ปจฺจกฺขํ กตฺวา ฐิโต โหติฯ เนกฺขมฺมาธิมุตฺโตติอาทีหิ นิพฺพานํ, อรหตฺตญฺจ วุตฺตํฯ ‘‘ตญฺหิ สพฺพกิเลเสหิ นิกฺขนฺตตฺตา ‘เนกฺขมฺม’นฺติ จ เคหโต ปวิวิตฺตตฺตา ‘ปวิเวโก’ติ จ พฺยาปชฺชาภาวโต ‘อพฺยาปชฺช’นฺติ จ อรหตฺตํ อุปาทานสฺส ขยนฺเต อุปฺปนฺนตฺตา ‘อุปาทานกฺขโย’ติ จ ตณฺหาย ขยนฺเต อุปฺปนฺนตฺตา ‘ตณฺหกฺขโย’ติ จ สมฺโมหาภาวโต ‘อสมฺโมโห’ติ จ วุจฺจตี’’ติ วุตฺตํฯ สพฺเพหิ อรหตฺตํ วุตฺตนฺติ เกจิฯ สิยา โข เอวมสฺสาติ กทาจิ เอวมสฺส, อสฺส วา อายสฺมโต เอวํ สิยาฯ ปจฺจาคจฺฉนฺโต ชานนฺโตฯ กรณียมตฺตานนฺติ อตฺตโนฯ