ปุน ปวาเรตพฺพนฺติ ปุนปิ สพฺเพหิ สมาคนฺตฺวา ปวาเรตพฺพํฯ อาคจฺฉนฺติ สมสมา, เตสํ สนฺติเก ปวาเรตพฺพนฺติ ‘‘คเต อนาเนตฺวา นิสินฺนานํเยว สนฺติเก ปวาเรตพฺพํ, อุโปสถกฺขนฺธเกปิ เอเสว นโย’’ติ ลิขิตํฯ สพฺพาย วุฏฺฐิตาย ปริสาย อาคจฺฉนฺติ สมสมา, เตสํ สนฺติเก ปวาเรตพฺพนฺติ ‘‘ยทิ สพฺเพ วุฏฺฐหิตฺวา คตา, สนฺนิปาเตตุญฺจ น สกฺกา, เอกจฺเจ สนฺนิปาตาเปตฺวา ปวาเรตุํ วฏฺฏตี’’ติ วทนฺติฯ กสฺมา? ญตฺติํ ฐเปตฺวา กตฺตพฺพสงฺฆกมฺมาภาวา วคฺคํ น โหติ กิรฯ เอตฺถ ปน เอกจฺเจสุ คเตสุปิ สพฺเพสุ คเตสุปิ สพฺเพ สนฺนิปาตาเปตฺวา ญตฺติํ อฏฺฐเปตฺวา เกวลํ ปวาเรตพฺพํฯ เอกจฺเจ สนฺนิปาตาเปตฺวา ปวาเรตุํ น วฏฺฏติ ‘‘สงฺฆํ, ภนฺเต, ปวาเรมี’’ติ วจนโตฯ สพฺเพปิ หิ สนฺนิปติตา ปจฺฉา ทิฏฺฐํ วา สุตํ วา ปริสงฺกิตํ วา วตฺตาโร โหนฺติฯ อนาคตานํ อตฺถิภาวํ ญตฺวาปิ เอกจฺจานํ สนฺติเก ปวารณาวจนํ วิย โหติฯ สมฺมุขีภูเต จตฺตาโร สนฺนิปาตาเปตฺวา นิสฺสคฺคิยํ อาปนฺนจีวราทินิสฺสชฺชนํ วิย ปวารณา น โหติ สพฺพายตฺตตฺตาฯ ‘‘สมคฺคานํ ปวารณา ปญฺญตฺตา’’ติ วจนญฺเจตฺถ สาธกํฯ ‘‘อิโต อญฺญถา น วฏฺฏติ อฏฺฐกถายํ อนนุญฺญาตตฺตา’’ติ อุปติสฺสตฺเถโร วทติฯ ‘‘โถกตเรหิ เตสํ สนฺติเก ปวาเรตพฺพํ ญตฺติํ อฏฺฐเปตฺวาวา’’ติ วุตฺตํฯ อาคนฺตุกา นาม นวมิโต ปฏฺฐายาคตา วา วชสตฺถนาวาสุ วุตฺถวสฺสา วา โหนฺติฯ

[237] ‘‘ทสวตฺถุกา มิจฺฉาทิฏฺฐิ โหติ ตถาคโตติอาที’’ติ ลิขิตํฯ ‘‘นตฺถิ ทินฺนนฺติอาที’’ติ วุตฺตํฯ

[239] ‘‘อุปปริกฺขิตฺวา ชานิสฺสามาติ เตน สห ปวาเรตพฺพ’’นฺติ ลิขิตํฯ

ปวารณากฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. จมฺมกฺขนฺธกวณฺณนา