อผาสุกวิหารกถาวณฺณนา

[210] ‘‘สงฺฆํ อาวุโส ปวาเรมี’’ติ วุตฺตตฺตา ปจฺฉาปิ ‘‘วทตุ มํ สงฺโฆ’’ติ วตฺตพฺพํ วิย ทิสฺสติฯ อยํ ปเนตฺถ อธิปฺปาโย – ยสฺมา อหํ สงฺฆํ ปวาเรมิ, ตสฺมา ตตฺถ ปริยาปนฺนา เถรา, มชฺฌิมา, นวา วา อวิเสเสนายสฺมนฺโต สพฺเพปิ มํ วทนฺตูติฯ

ปวารณาเภทวณฺณนา

[212] ทฺเวมา, ภิกฺขเว, ปวารณาติ เอตฺถ ตาทิเส กิจฺเจ สติ ยตฺถ กตฺถจิ ปวาเรตุํ วฏฺฏติฯ เตเนว มหาวิหาเร ภิกฺขู จาตุทฺทสิยํ ปวาเรตฺวา ปนฺนรสิยํ กายสามคฺคิํ อิทานิปิ เทนฺติฯ เจติยคิริ มหาทสฺสนตฺถมฺปิ อฏฺฐมิยํ คจฺฉนฺติ, ตมฺปิ จาตุทฺทสิยํ ปวาเรตุกามานํเยว โหติฯ ‘‘สตฺตาหํ อนาคตาย ปวารณาย สกรณีโย ปกฺกมติ, อนาปตฺตีติ วจนโต อิทํ อาจิณฺณ’’นฺติ ลิขิตํฯ ‘‘โน เจ อธิฏฺฐเหยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติ เอกสฺส วุตฺตทุกฺกฏํ, ตสฺเสว วุตฺตํ ปุพฺพกิจฺจญฺจ สงฺฆคณานมฺปิ เนตพฺพํฯ

ปวารณาทานานุชานนกถาวณฺณนา

[213] เตน จ ภิกฺขุนาติ ปวารณาทายเกนฯ

อนาปตฺติปนฺนรสกาทิกถาวณฺณนา

‘‘ตสฺสา จ ปวารณาย อาโรจิตาย สงฺเฆน จ ปวาริเต สพฺเพสํ สุปฺปวาริตํ โหตีติ วจนโต เกวลํ ปวารณาย ปวารณาทายโกปิ ปวาริโตว โหตี’’ติ วทนฺตีติฯ

[222] อวุฏฺฐิตาย ปริสายาติ ปวาเรตฺวา ปจฺฉา อญฺญมญฺญํ กเถนฺติยาฯ เอกจฺจาย วุฏฺฐิตายาติ เอกจฺเจสุ ยถานิสินฺเนสุ เอกจฺเจสุ สกสกฏฺฐานํ คเตสุฯ

ปุน ปวาเรตพฺพนฺติ ปุนปิ สพฺเพหิ สมาคนฺตฺวา ปวาเรตพฺพํฯ อาคจฺฉนฺติ สมสมา, เตสํ สนฺติเก ปวาเรตพฺพนฺติ ‘‘คเต อนาเนตฺวา นิสินฺนานํเยว สนฺติเก ปวาเรตพฺพํ, อุโปสถกฺขนฺธเกปิ เอเสว นโย’’ติ ลิขิตํฯ สพฺพาย วุฏฺฐิตาย ปริสาย อาคจฺฉนฺติ สมสมา, เตสํ สนฺติเก ปวาเรตพฺพนฺติ ‘‘ยทิ สพฺเพ วุฏฺฐหิตฺวา คตา, สนฺนิปาเตตุญฺจ น สกฺกา, เอกจฺเจ สนฺนิปาตาเปตฺวา ปวาเรตุํ วฏฺฏตี’’ติ วทนฺติฯ กสฺมา? ญตฺติํ ฐเปตฺวา กตฺตพฺพสงฺฆกมฺมาภาวา วคฺคํ น โหติ กิรฯ เอตฺถ ปน เอกจฺเจสุ คเตสุปิ สพฺเพสุ คเตสุปิ สพฺเพ สนฺนิปาตาเปตฺวา ญตฺติํ อฏฺฐเปตฺวา เกวลํ ปวาเรตพฺพํฯ เอกจฺเจ สนฺนิปาตาเปตฺวา ปวาเรตุํ น วฏฺฏติ ‘‘สงฺฆํ, ภนฺเต, ปวาเรมี’’ติ วจนโตฯ สพฺเพปิ หิ สนฺนิปติตา ปจฺฉา ทิฏฺฐํ วา สุตํ วา ปริสงฺกิตํ วา วตฺตาโร โหนฺติฯ อนาคตานํ อตฺถิภาวํ ญตฺวาปิ เอกจฺจานํ สนฺติเก ปวารณาวจนํ วิย โหติฯ สมฺมุขีภูเต จตฺตาโร สนฺนิปาตาเปตฺวา นิสฺสคฺคิยํ อาปนฺนจีวราทินิสฺสชฺชนํ วิย ปวารณา น โหติ สพฺพายตฺตตฺตาฯ ‘‘สมคฺคานํ ปวารณา ปญฺญตฺตา’’ติ วจนญฺเจตฺถ สาธกํฯ ‘‘อิโต อญฺญถา น วฏฺฏติ อฏฺฐกถายํ อนนุญฺญาตตฺตา’’ติ อุปติสฺสตฺเถโร วทติฯ ‘‘โถกตเรหิ เตสํ สนฺติเก ปวาเรตพฺพํ ญตฺติํ อฏฺฐเปตฺวาวา’’ติ วุตฺตํฯ อาคนฺตุกา นาม นวมิโต ปฏฺฐายาคตา วา วชสตฺถนาวาสุ วุตฺถวสฺสา วา โหนฺติฯ

[237] ‘‘ทสวตฺถุกา มิจฺฉาทิฏฺฐิ โหติ ตถาคโตติอาที’’ติ ลิขิตํฯ ‘‘นตฺถิ ทินฺนนฺติอาที’’ติ วุตฺตํฯ

[239] ‘‘อุปปริกฺขิตฺวา ชานิสฺสามาติ เตน สห ปวาเรตพฺพ’’นฺติ ลิขิตํฯ

ปวารณากฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. จมฺมกฺขนฺธกวณฺณนา