สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานปพฺพชฺชากถาวณฺณนา
[60] กิํ กาหสีติ กิํ กาหติฯ ‘‘กิํ กโรติ, กิํ กโรสี’’ติ วา พฺยญฺชนํ พหุํ วตฺวาติ อตฺโถฯ ปฏิปาเทนฺโตติ นิคเมนฺโตฯ ‘‘ปจฺจพฺยถา , ปจฺจพฺยถ’’นฺติปิ ปฐนฺติฯ กปฺปนหุเตหีติ เอตฺถ ทสกานํ สตํ สหสฺสํ, สหสฺสานํ สตํ สตสหสฺสํ, สตสหสฺสานํ สตํ โกฏิ, โกฏิสตสหสฺสานํ สตํ ปโกฏิ, ปโกฏิสตสหสฺสานํ สตํ โกฏิปโกฏิ, โกฏิปโกฏิสตสหสฺสานํ สตํ นหุตนฺติ เวทิตพฺพํฯ กปฺปนหุเตหีติ เอวมนุสารโต อพฺภตีตํ นามาติ ขนฺธกภาณกานํ ปาโฐติฯ
[63] ‘‘กุลจฺเฉทายา’’ติ ปาโฐ, กุลุปจฺเฉทายาติ อตฺโถฯ มนุสฺสา ‘‘ธมฺเมน กิร สมณา สกฺยปุตฺติยา นยนฺติ, นาธมฺเมนา’’ติ น ปุน โจเทสุนฺติ เอวํ ปาฐเสเสน สมฺพนฺโธ กาตพฺโพฯ
เอตฺตาวตา เถโร นิทานํ นิฏฺฐเปสีติ เวทิตพฺพํฯ โหนฺติ เจตฺถ –
‘‘ยํ ธมฺมเสนาปติ เอตฺถ มูล-
คนฺถสฺส สิทฺธิกฺกมทสฺสเนน;
นิทานนิฏฺฐานมกํสุ ธมฺม-
สงฺคาหกา เต วินยกฺกมญฺญูฯ
‘‘นิทานลีนตฺถปทานเมว,
นิทานิฏฺฐานมิทํ วิทิตฺวา;
อิโต ปรํ เจ วินยตฺถยุตฺต-
ปทานิ วีมํสนเมว เญยฺย’’นฺติฯ
สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานปพฺพชฺชากถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
อุปชฺฌายวตฺตกถาวณฺณนา
[64] พุทฺธุปชฺฌายกานํ อิตเรสํ เอหิภิกฺขูนํ นิวาสนปารุปนกปฺปโต เนสํ วิสุํ วิสุํ สทิสตฺตา ‘‘ทุนฺนิวตฺถา ทุปฺปารุตา อนากปฺปสมฺปนฺนา’’ติ วุตฺตาฯ น เกวลญฺจ อิตฺถมฺภูตา ปิณฺฑาย จรนฺติ, อปิจ มนุสฺสานํ ภุญฺชมานานํ อุปรีติอาทิฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ปิปาสาสหนโต, อิตเรสํ อากปฺปสมฺปตฺติยา ปสนฺนตฺตา จฯ
[65] เกน โก อุปชฺฌาโย คเหตพฺโพติ? ‘‘ตทา โส ยสฺส สนฺติเก ปพฺพาชิโต, เอตรหิ ยสฺส สนฺติเก อุปสมฺปทาเปกฺโข โหติฯ