อชปาลกถาวณฺณนา

[4] สมฺโมทีติ หิตกามตาย ภควา เตน พฺราหฺมเณน สทฺธิํ สมฺโมทิฯ เวเทหิ อนฺตนฺติ เอตฺถ นิพฺพานํ อนฺโต นามฯ เวทานํ วา อนฺตํ คตตฺตาติ เอตฺถ อรหตฺตํฯ ตตฺถ ปฐเมน เวทนฺตคู ยสฺมา, ตสฺมา เอว วุสิตพฺรหฺมจริโยฯ ทุติเยน เวทนฺตคู ยสฺมา, ตสฺมา วุสิตพฺรหฺมจริโยติ เอวํ โยชนา กาตพฺพาฯ กิญฺจาปิ พฺราหฺมณสฺส จตุสจฺจยุตฺตํ อตฺถโต วุตฺตํ, อุทานคาถายํ วุตฺตปฏิเวธาภาวํ สนฺธาย ‘‘ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตน’’นฺติ วุจฺจตีติ ปริหาโรฯ

อชปาลกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

มุจลินฺทกถาวณฺณนา

[5] มุจลินฺทวตฺถุมฺหิ เอตมตฺถนฺติ อิทานิ วตฺตพฺพมตฺถํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ตํ วิเวกนฺติ อุปธิวิเวกํ ฯ ‘‘อพฺยาปชฺชํ สุขํ โลเก’’ติ อิมินา ปฐมมคฺคํ ทสฺเสติ เตน สตฺเตสุ มารณวเสน อุปฺปชฺชนกพฺยาปาทปฺปหานสิทฺธิโตฯ ‘‘ปาณภูเตสุ สํยโม’’ติ อิมินา ทุติยมคฺคํ ทสฺเสติฯ มคฺคี หิ ปุคฺคโล อวสิฏฺฐพฺยาปาทตนุตฺตวเสน ปาณภูเตสุ สํยโต โหติ วิหิํสาธิปฺปายาภาวโตฯ เอวํ จตฺตาโร หิ มคฺคา อนุกฺกเมนาปิ คหิตา โหนฺติฯ

มุจลินฺทกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ราชายตนกถาวณฺณนา

[6] ราชายตนํ ปาตลิฯ ‘‘จตุทฺทิสา อาคนฺตฺวา’’ติ ปาฐเสโสฯ มุขวฏฺฏิยํ กิรสฺส ทินฺนานํ จตุนฺนมฺปิ เลขาปริจฺเฉโท อตฺถิ, เต วาณิชา เทวตาย คารวทสฺสเนน ภควโต รูปกายทสฺสเนน ปสนฺนตฺตา สรณํ อคฺคเหสุํฯ เทวตาย ‘‘ภควา ราชายตนมูเล ปฐมาภิสมฺพุทฺโธ’’ติ วจนํ สุตฺวา สาวกสงฺฆาภาวํ, อภิสมฺพุทฺธธมฺมสพฺภาวญฺจ ชานิํสูติ เวทิตพฺพํฯ ชานนฺตีติ พุทฺธาติ สมฺพนฺโธฯ

ราชายตนกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ