5. อูนวีสติวสฺสสิกฺขาปทวณฺณนา

[404] ปุนปฺปุนํ อุปฺปชฺชนโต พหุธาฯ หายนวฑฺฒนนฺติ มาตุกุจฺฉิสฺมิํ เจ ทฺวาทสนฺนํ มาสานํ อูนตาย หายนํ กตํฯ ปสูตสฺส วฑฺฒนํ กาตพฺพํฯ มาตุกุจฺฉิสฺมิํ เจ วฑฺฒนํ กตํฯ ปสูตสฺส หายนํ กาตพฺพํฯ นิกฺขมนียปุณฺณมาสี นาม สาวณมาสสฺส ปุณฺณมาสีฯ ‘‘ปาฏิปททิวเสติ ทุติเย อุปคจฺฉติ ทิวเส’’ติ ลิขิตํฯ โส หิ ปสูตทิวสโต ปฏฺฐาย ปริปุณฺณวีสติวสฺโส โหติฯ อวเสสานํ ทฺวินฺนํ วสฺสานํ อธิกทิวสานิ โหนฺเตว, ตสฺมา นิกฺกงฺขา หุตฺวา อุปสมฺปาเทนฺติฯ ตํ สนฺธายาติ คพฺภวสฺสญฺจ ปวาเรตฺวา ลทฺธวสฺสญฺจ อคเณตฺวา ชาตทิวสโต ปฏฺฐาย คเณตฺวา เอกูนวีสติวสฺสํฯ เอกูนวีสติวสฺโสติ ‘‘คพฺภวสฺสํ เอว ปหายา’’ติ ลิขิตํ, ตํ ทุลฺลิขิตํฯ

[406] อญฺญํ อุปสมฺปาเทตีติ อุปชฺฌาโย วา อาจริโย วา หุตฺวา อุปสมฺปาเทติฯ ‘‘โอปปาติกสฺส โสฬสวสฺสุทฺเทสิกภาวโต ปุน จตฺตาโร วสฺเส อติกฺกมิตฺวา อุปสมฺปทา กาตพฺพา’’ติ อาจริยา วทนฺตีติ เกจิฯ

อูนวีสติวสฺสสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. เถยฺยสตฺถสิกฺขาปทวณฺณนา

[409] เถยฺยสตฺโถ เจ สุทฺธมาตุคาโม ทฺเว อาปตฺติโยฯ อถ ภิกฺขุนิโย, สมโย รกฺขติฯ เถยฺยสตฺถภาวสฺส ฐานํ กตฺวา รกฺขณียตฺตา สหธมฺมิกานํ รกฺขติเยวาติ เอเกฯ เถยฺยภาเว น สหธมฺมิกตา, ตสฺมา น รกฺขติ เอวาติ เอเกฯ อปาราชิกเถยฺยภาเว สติ สหธมฺมิกภาโวติ เจ? อิตรสฺมิํ อิตรนฺติ สมโย อนิสฺสโฏ อาปชฺชติฯ ภิกฺขุ เถยฺยสตฺโถ เจ, ยถาวตฺถุกเมวฯ เถยฺยสตฺเถ เถยฺยสตฺถสญฺญี สทฺธิํ สํวิธายาติ จฯ ‘‘สทฺธิ’’นฺติ ปทํ เกสุจิ นตฺถิ, ตํ อนนุรูปํฯ ตถา ทุติเยปิฯ

เถยฺยสตฺถสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. สํวิธานสิกฺขาปทวณฺณนา

[412] ‘‘เตน โข ปน สมเยน อญฺญตรา อิตฺถี’’ติ จ ปาโฐ อตฺถิ, เกสุจิ นตฺถิฯ นตฺถิภาโว สุนฺทโร ‘‘เตน โข สมเยนา’’ติ อธิการตฺตาติ เกจิฯ อิธ เอกโตอุปสมฺปนฺนา, สิกฺขมานา, สามเณรีติ อิมาปิ ติสฺโส สงฺคหํ คจฺฉนฺติฯ อิมาสํ ปน สมโย รกฺขติ, อยมิมาสํ, มาตุคามสฺส จ วิเสโสฯ

[414] อปิเจตฺถ ‘‘วิญฺญู ปฏิพลา’’ติ วจนโต อปฺปฏิพลา อนาปตฺติวตฺถุกาติ เอเก, ตํ น ยุตฺตํ ทุกฺกฏวตฺถุกตฺตาฯ

‘‘ภิกฺขุ สํวิทหติ, มาตุคาโม น สํวิทหติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติ หิ วุตฺตํฯ ตถา หิ อุปปริกฺขิตพฺพํฯ

สํวิธานสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. อริฏฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา

[417] คหฏฺฐสฺสาปิ ภิกฺขุนีทูสกกมฺมํ โมกฺขนฺตรายิกเมว, ตสฺมา ตสฺส ปพฺพชฺชาปิ ปฏิกฺขิตฺตาฯ วิปากนฺตรายิกา อเหตุกตฺตาฯ ปุพฺเพ สญฺจิจฺจ อาปนฺนา สมฺมุฏฺฐา สุทฺธสญฺญิโน อนฺตรายิกา เอวฯ เสสาติ ชาติกาฯ รเสนาติ ภาเวนฯ อธิกุฏฺฏนฏฺเฐนาติ อธิกรณํ กตฺวา กุฏฺฏนฏฺเฐน ฉินฺทนฏฺเฐนฯ อสิสูนูปมา กุสลธมฺมจฺเฉทนฏฺเฐนฯ สตฺติสูลูปมา จิตฺตวิตุทนฏฺเฐนาติ โปราณาฯ อนาปตฺติปาฬิยํ ‘‘อาทิกมฺมิกสฺสา’’ติ มุขารุฬฺหวเสน ลิขิตํฯ

อริฏฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. อุกฺขิตฺตสมฺโภคสิกฺขาปทวณฺณนา

[425] ‘‘ตํ ทิฏฺฐิํ อปฺปฏินิสฺสฏฺเฐนาติ อิมินา ลทฺธินานาสํวาสกตํ ทีเปตี’’ติ วุตฺตํฯ ติจิตฺตนฺติ เอตฺถ วิปากาพฺยากตจิตฺเตน สหวาเสยฺยํ กปฺเปยฺยาติ เอวมตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ อญฺญถา สจิตฺตกตฺตา สิกฺขาปทสฺส กิริยาพฺยากตํ สนฺธาย น ยุชฺชติฯ

อุกฺขิตฺตสมฺโภคสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ