4. อนาทริยสิกฺขาปทวณฺณนา

[344] ‘‘โลกวชฺชํ อติกฺกมิตฺวา ‘อิทํ อมฺหากํ อาจริยุคฺคโห’ติ วทนฺตสฺส น วฏฺฏตี’’ติ ลิขิตํฯ ยํ สํกิลิฏฺเฐเนว จิตฺเตน อาปชฺชติ, ยํ วา อริยปุคฺคโล อปญฺญตฺเต สิกฺขาปเท อชฺฌาจรติ, อิทํ โลกวชฺชนฺติ สพฺพตฺถิกวาทีอาทีนิ อาจริยกุลานิฯ ตตฺถ ทุติยตติยวิกปฺโป อิธ น อธิปฺเปโต เสขิยานํ โลกวชฺชตฺตาฯ

คารยฺโห อาจริยุคฺคโหติ เอตฺถ ‘‘ยสฺมา อุจฺฉุรโส สตฺตาหกาลิโก, ตสฺส กสโฏ ยาวชีวิโก, ทฺวินฺนํเยว สมวาโย อุจฺฉุยฏฺฐิ, ตสฺมา วิกาเล อุจฺฉุยฏฺฐิํ ขาทิตุํ วฏฺฏติ คุฬหรีฏกํ วิยา’ติ เอวมาทิโก สมฺปติ นิพฺพตฺโต คารยฺหาจริยวาโท น คเหตพฺโพ’’ติ จ, ปณฺณตฺติวชฺเช ปน วฏฺฏตีติ ‘‘น ปตฺตหตฺเถน กวาโฏ ปณาเมตพฺโพ’ติ อิมสฺส ‘เยน หตฺเถน ปตฺโต คหิโต, เตน หตฺเถน น ปณาเมตพฺโพ, อิตเรน ปณาเมตพฺโพ’ติ อตฺถํ คเหตฺวา ตถา อาจรนฺโต น อาปตฺติยา กาเรตพฺโพฯ ‘ตถา พุทฺธโพธิเจติยานํ ปุปฺผํ คณฺหิตุํ วฏฺฏตีติ ตถา อาจรนฺโต’’ติ จฯ ตถา อาจรติ อภยคิริวาสิโกฯ มหาวิหารวาสิโน เจ เอวํ วทนฺติ, ‘‘มา เอวํ วทา’’ติ อปสาเทตพฺโพฯ เตน วุตฺตํ ‘‘สุตฺตํ สุตฺตานุโลมญฺจ อุคฺคหิตกานํเยวา’’ติอาทิฯ ‘‘อิทํ สพฺพํ อุปติสฺสตฺเถโร อาหา’’ติ จ วุตฺตํฯ ‘‘สุตฺตานุโลมํ อฏฺฐกถา’’ติ ลิขิตํฯ

อนาทริยสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. ภิํสาปนสิกฺขาปทวณฺณนา

[345] ภิํสาปนสิกฺขาปทํ อุตฺตานตฺถเมวฯ

6. โชติสิกฺขาปทวณฺณนา

[354] ‘‘วิสิพฺพนาเปกฺโข’’ติ วจนโต ยสฺส อเปกฺขา นตฺถิ, ตสฺส อนาปตฺติฯ

โชติสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. นหานสิกฺขาปทวณฺณนา

[364] นหานสิกฺขาปทํ อุตฺตานตฺถเมวฯ

8. ทุพฺพณฺณกรณสิกฺขาปทวณฺณนา

[368] อลภีติ ลโภฯ ยถา ‘‘ปจตีติ ปโจ, ปถตีติ ปโถ’’ติ วุจฺจติ, เอวํ ‘‘ลภตีติ ลโภ’’ติ กสฺมา น วุตฺตํ? ปรินิฏฺฐิตลาภสฺเสว อิธาธิปฺเปตตฺตาฯ มคฺเคติ สิพฺพินิมคฺเคฯ กปฺปกเตน สทฺธิํ อกปฺปกตํ สิพฺเพติฯ ยาวตา อธิฏฺฐานํ น วิชหติ, ตาวตา ปุพฺพํ กปฺปเมวฯ กปฺปํ น วิชหติ เจ, ปุน กปฺปํ ทาตพฺพนฺติ อาจริยสฺส ตกฺโกฯ

ทุพฺพณฺณกรณสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. วิกปฺปนสิกฺขาปทวณฺณนา

[374] ปริโภโค เอตฺถ กายกมฺมํฯ อปจฺจุทฺธารณํ วจีกมฺมํฯ

วิกปฺปนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. จีวราปนิธานสิกฺขาปทวณฺณนา

[379] ทสเม ยสฺมา นิสีทนสนฺถตํ จีวรนิสีทนมฺปีติ อุภยมฺปิ สทสเมว, ตสฺมา ตํ อุภยมฺปิ เอกโต กตฺวา ‘‘นิสีทนํ นาม สทสํ วุจฺจตี’’ติ อาหฯ ตตฺถาปิ จีวรคฺคหเณน จีวรนิสีทนํ คหิตเมวาติ อตฺถโต สนฺถตนิสีทนเมว วุตฺตํ โหติฯ ยทิ เอวํ ‘‘นิสีทนสนฺถตํ นาม สทสํ วุจฺจตี’’ติ วตฺตพฺพนฺติ? น, อิตรสฺส อนิสีทนอทสภาวปฺปสงฺคโตฯ เอตฺถ นิสีทนสนฺถตสฺส ปาจิตฺติยวตฺถุตฺตา อิตรมฺปิ ปาจิตฺติยวตฺถุเมวาติ เวทิตพฺพํ ตชฺชาติกตฺตาฯ สสฺสามิเก สูจิฆเร สูจิคณนาย อาปตฺติโยติ โปราณาฯ

จีวราปนิธานสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สมตฺโต วณฺณนากฺกเมน สุราปานวคฺโค ฉฏฺโฐฯ

7. สปฺปาณกวคฺโค