8. สนฺนิธิการกสิกฺขาปทวณฺณนา

[253] อปรชฺชุ สนฺนิธิ นาม โหตีติ อตฺโถฯ อชฺช ปฏิคฺคหิตนฺติ น เกวลํ ปฏิคฺคหิตเมว, อถ โข อุคฺคหิตกมฺปิ, เตเนว อฏฺฐกถายํ ‘‘ปฏิคฺคณฺหาติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ เอวํ สนฺนิธิกตํ ยํ กิญฺจิ ยาวกาลิกํ วา ยามกาลิกํ วา อชฺโฌหริตุกามตาย คณฺหนฺตสฺส ปฏิคฺคหเณ ตาว อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสา’’ติ วุตฺตํฯ ยทิ ตํ ปฐมเมว ปฏิคฺคหิตํ, ‘‘ปฏิคฺคหเณ ตาวา’’ติ น วตฺตพฺพํ, ตสฺมา เวทิตพฺพเมตํ ‘‘อตฺตโน กาเล คหิตํ อชฺช ปฏิคฺคหิต’นฺติ วุตฺต’’นฺติฯ

เอตฺถาห – ยถา ปญฺจ เภสชฺชานิ อุคฺคหิตกานิ อนธิปฺเปตานิฯ สตฺตาหาติกฺกเม อนาปตฺติ อนชฺโฌหรณียตฺตา, ตถา อิธาปิ อุคฺคหิตกํ นาธิปฺเปตนฺติ? เอตฺถ วุจฺจติ – เภสชฺชสิกฺขาปเท (ปารา. 618 อาทโย) อุคฺคหิตกํ นาธิปฺเปตนฺติ ยุตฺตํ อตฺตโน กาลาติกฺกมนมตฺเตน ตตฺถ อาปตฺติปฺปสงฺคโตฯ เอตฺถ น ยุตฺตํ อตฺตโน กาลาติกฺกมนมตฺเตน อาปตฺติปฺปสงฺคาภาวโตฯ อชฺโฌหรเณเนว หิ เอตฺถ อาปตฺตีติ อธิปฺปาโย, ตสฺมา อนุคณฺฐิปทมเตน อชฺช อุคฺคเหตฺวา ปุนทิวเส ภุญฺชนฺโต ทฺเว อาปตฺติโย อาปชฺชติฯ

ตตฺรายํ วิจารณา – อตฺตนา ภุญฺชิตุกาโม อชฺช อุคฺคเหตฺวา ปุนทิวเส ภุญฺชติ, ทฺเว อาปตฺติโย อาปชฺชติฯ สามเณราทีนํเยว อตฺถาย อุคฺคเหตฺวา คหิตํ ปุนทิวเส ปฏิคฺคเหตฺวา ภุญฺชนฺโต อาปตฺติยา น กาเรตพฺโพติฯ ปฏิคฺคณฺหาติ, อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ เอตฺถายมธิปฺปาโย – สเจ เพลฏฺฐสีโส วิย ทุติยตติยาทิทิวสตฺถาย อชฺช ปฏิคฺคเหตฺวา สามเณราทีนํ โคปนตฺถาย เทติ, ตสฺส ปุนทิวเส อชฺโฌหรณตฺถํ ปฏิคฺคหเณ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ สมฺภวติฯ สยเมว สเจ ตํ โคเปตฺวา ฐเปติ, ปุนทิวเส ปติตํ กจวรํ ทิสฺวา วิมติวเสน วา ปฏิคฺคณฺหโต ปฏิคฺคหณโตว อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ สมฺภวติฯ โน เจ ปฏิคฺคณฺหาติ, ตํ ทุกฺกฏํ นตฺถิฯ ‘‘อิทญฺหิ ‘เอกํ ปาทํ อติกฺกาเมติ, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสา’ติอาทิ วิยา’’ติ วุตฺตํฯ โย ปน เอกปฺปหาเรเนว ทฺเวปิ ปาเท อติกฺกาเมติ, ตสฺส ตํ ถุลฺลจฺจยํ นตฺถิ, เอวํสมฺปทมิทนฺติ เวทิตพฺพํฯ