6. สุตฺตวิญฺญตฺติสิกฺขาปทวณฺณนา

[637] ฉฏฺเฐ กิญฺจาปิ ‘‘สามํ สุตฺตํ วิญฺญาเปตฺวา’’ติ วุตฺตํ, มาติกาฏฺฐกถายํ ปน ‘‘จีวรตฺถาย สามํ วิญฺญตฺตํ สุตฺต’’นฺติ อวตฺวา เกวลํ ‘‘จีวรตฺถาย วิญฺญาปิตสุตฺต’’นฺติ องฺเคสุ วุตฺตตฺตา อญฺเญน จีวรตฺถาย วิญฺญตฺตํ สุตฺตมฺปิ สงฺคหํ คจฺฉตีติ เวทิตพฺพํฯ สามนฺติ เจตฺถ กสฺสจิ นิยมนํฯ ‘‘สามํ วิญฺญาเปตฺวา’’ติ กิญฺจาปิ วุตฺตํ, ตถาปิ ‘‘สามํ วายาเปยฺยา’’ติ อตฺตโน อตฺถาย วายาเปยฺยาติ เอวํ สมฺพนฺโธ, อตฺโถ จ เวทิตพฺโพ, ปาฬิยํ ปน อาสนฺนปเทน โยชนา กตา, ตสฺมา สามํ วิญฺญตฺตํ สุตฺตนฺติ อญฺญวิญฺญตฺตํ กปฺปิยํ อาปชฺชติ, หตฺถกมฺมยาจนวเสน ลทฺธตนฺตวาโยปิ กปฺปิโยฯ วิกปฺปนุปคปจฺฉิมปฺปมาณํ เจ, ตนฺเต วีตํเยว สกิํ อธิฏฺฐาตพฺพํ, ปุน อธิฏฺฐานกิจฺจํ นตฺถิ อธิฏฺฐิเตน เอกีภาวูปคมนโตฯ ‘‘สเจ ปน ปริจฺเฉทํ ทสฺเสตฺวาว จินสาฏกํ วิย, อนฺตรนฺตรา อธิฏฺฐิตํ โหติ, ปุน อธิฏฺฐาตพฺพ’’นฺติ วุตฺตํฯ ‘‘ปฏิลาเภนาติ วจเนน วายาเปตฺวา ฐเปสฺสามีติอาทิ เอกสฺมิํ อนฺโตคธํ โหตี’’ติ วทนฺติฯ

สุตฺตวิญฺญตฺติสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. มหาเปสการสิกฺขาปทวณฺณนา

[642] วิสิฏฺฐํ กปฺปญฺจ ตสฺส วจเนน วิสิฏฺฐํ กตญฺจ ปมาณํ, น อามิสทานํฯ เกสุจิ โปตฺถเกสุ ‘‘จีวร’’นฺติ อุทฺธริตฺวา วิภาโค วุตฺโต, ตํ น สเมตีติฯ

มหาเปสการสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. อจฺเจกจีวรสิกฺขาปทวณฺณนา

[646] ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อจฺเจกจีวรํ ปฏิคฺคเหตฺวา นิกฺขิปิตุ’’นฺติ, ‘‘ยาว ปวารณา ปวาริตา’’ติ จ ยํ วุตฺตํ, เต ปน ภิกฺขู ตสฺส วจนสฺส อตฺถํ มิจฺฉา คเหตฺวา อจฺเจกจีวรํ นิกฺขิปนฺตา จีวรกาลสมยํ อติกฺกาเมสุํฯ กิมิทํ วิภตฺตํ, อุทาหุ อวิภตฺตนฺติ? วิภตฺตํ, ปุคฺคลิกํ วาฯ เตเนว ปรโต ‘‘อมฺหากํ, อาวุโส, อจฺเจกจีวรานี’’ติ วุตฺตํ, อวิภตฺตํ ปน สงฺฆิกตฺตา น กสฺสจิ นิสฺสคฺคิยํ กโรติฯ

อปิจ ‘‘อจฺเจกจีวรํ ปฏิคฺคเหตฺวา นิกฺขิปิตุ’’นฺติ อิมินา สามญฺญวจเนน วสฺสูปนายิกทิวสโต ปฏฺฐาย, ปิฏฺฐิสมยโต ปฏฺฐาย วา ยาว ปวารณา นิกฺขิปิตุํ วฏฺฏติ เอว สงฺฆิกตฺตา, ปุคฺคลิกมฺปิ ‘‘วสฺสํวุตฺถกาเล คณฺหถา’’ติ ทินฺนตฺตาฯ ตาทิสญฺหิ ยาว วสฺสํวุตฺโถ โหติ, ตาว น ตสฺเสว, ทายกสฺส สนฺตกํ โหติ, ตถา อิโต ตติยวสฺเส, จตุตฺถวสฺเส วา ‘‘ปวารณาย คณฺหถา’’ติอาทินา ทินฺนมฺปิ นิกฺขิปิตฺวา ยถาทานเมว คเหตพฺพํฯ อยมตฺโถ อฏฺฐกถายํ (ปารา. อฏฺฐ. 2.646-9 อาทโย) ปากโฏฯ ตานิ จีวรกาลสมยาติกฺกเม น นิสฺสคฺคิยานีติ เจ? น, อุทฺทิสฺส ทินฺนตฺตาฯ ยสฺมา อยํ สมโย ‘‘กาเลปิ อาทิสฺส ทินฺน’’นฺติ เอตฺถ ‘‘กาโล’’ติ อาคโต, คณโภชนสิกฺขาปทาทีสุ ‘‘สมโย’’ตฺเวว อาคโต, ตสฺมา อิธ เตสํ เอกตฺถตาทสฺสนตฺถํ เอกโต ‘‘จีวรกาลสมโย’’ติ วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํฯ มาติกายํ ปเนตฺถ ตาทิสํ จีวรํ อตฺตโน สนฺตกภาวํ อุปคตํ ปุคฺคลิกํ สนฺธาย วุตฺตํ, เตเนวาห ‘‘ภิกฺขุโน ปเนว อจฺเจกจีวรํ อุปฺปชฺเชยฺยา’’ติฯ อตฺตโน กุฏิยา วสฺสํวุตฺถสฺส ภิกฺขุโน หิ ทาตุํ อลภนฺโต อนฺโตวสฺเส เอว ทานกิจฺจํ ปรินิฏฺฐาเปตฺวา คจฺฉติ, ตถา สงฺฆสฺสฯ ตสฺมา อิทํ อจฺเจกจีวรํ อตฺถิ อุปฺปนฺนกาลโต ปฏฺฐาย สงฺฆสฺส วา ปุคฺคลสฺส วา สนฺตกภาวํ อุปคจฺฉนฺตํ, ยํ น วสฺสาวาสิกภาเวน ทินฺนํ, อตฺถิ อุปฺปนฺนกาลโต ปฏฺฐาย อนุปคนฺตฺวา วสฺสํวุตฺถกาเลเยว ปุคฺคลสฺส วา สงฺฆสฺส วา อุปคจฺฉนฺตํ, ยํ วสฺสาวาสิกภาเวน อุปฺปชฺชิตฺวา สมเย ทินฺนํ, อตฺถิ สมเย ทินฺนมฺปิ ปุคฺคลสฺส สนฺตกภาวํ อนุปคจฺฉนฺตํ, สงฺฆสนฺตกภาวํ วา ทายกสนฺตกภาวํ วา อุปคจฺฉนฺตํ, อีทิสํ สนฺธาย ‘‘สญฺญาณํ กตฺวา นิกฺขิปิตพฺพ’’นฺติ วุตฺตํฯ อิทํ อติเรกสํวจฺฉรมฺปิ นิกฺขิปิตุํ ลภติ อตฺตโน สนฺตกภาวํ อนุปคตตฺตา, ตสฺมา ‘‘ทสาหานาคต’’นฺติ อิโต อญฺญํ สนฺธาย วุตฺตนฺติ สิทฺธเมตนฺติฯ ทสาหโต ปุเรตรํ ลภิตฺวา ยาว ปวารณา นิกฺขิปิตุํ น ลภติ, ตสฺมา สกภาวูปคตเมว อธิฏฺฐาตพฺพํ, ตํเยว สนฺธาย ‘‘ทสาหานาคต’’นฺติ วุตฺตํ, ยโต ‘‘อนฺโตสมเย อธิฏฺเฐติ, วิกปฺเปตี’’ติ อนาปตฺติวาเร วุตฺตํฯ สญฺญาณํ กตฺวา นิกฺขิปิตพฺพกํ ปน ปรสฺส ทาตพฺพตาย สกภาวํ อนุปคตํ, น หิ ตํ สนฺธาย ‘‘อธิฏฺเฐติ, วิกปฺเปตี’’ติ สกฺกา วตฺตุํ, น จ ตํ อิมสฺมิํ อตฺเถ นิสฺสคฺคิยํ โหติ สงฺฆสฺส นิสฺสคฺคิยาภาวโต, อฏฺฐกถายมฺปิ อยมตฺโถ สุฏฺฐุ ปากโฏวฯ

กตมํ สญฺญาณํ กตฺวา นิกฺขิปิตพฺพนฺติ เจ? ปรสนฺตกํ จีวรํ สงฺฆิกเมว โหติ, ตโต ‘‘สลฺลกฺเขตฺวา สุขํ ทาตุํ ภวิสฺสตี’’ติ อิมินา หิ ปรสฺส สนฺตกภาโว ทสฺสิโตฯ

‘‘ตโต ปรํ เอกทิวสมฺปิ ปริหาโร นตฺถีติ ทสาหปรมโต อุทฺธํ อนุปคตตฺตา’’ติ ลิขิตํ, อิโต สมยโต อุทฺธเมว ทสาหสฺส อนุปคตตฺตา สมยโต ปรํ ทสาหํ น ลภตีติ กิรสฺส อธิปฺปาโยฯ ‘‘เอตํ ปริหารํ ลภติเยวา’’ติ เอตฺถ ‘‘เอกาทสมํ อรุณํ จีวรมาเส อุฏฺเฐตี’’ติ การณํ ลิขิตํฯ อนุคณฺฐิปเท ปน ‘‘อนธิฏฺฐหิตฺวา เอกาทสทิวเส นิกฺขิปิตุํ ลภตี’ติ วทนฺโต ภควา อิตรมฺปิ อนจฺเจกจีวราทิํ อนุชานาติ, อจฺเจกจีวรมุเขนาติ อปเร’’ติ วุตฺตํฯ เอตฺถ กตรํ สุภาสิตํ? อุภยมฺปีติ เอเกฯ กถํ? ปฐมํ ‘‘อจฺเจกจีวรสฺส อนตฺถเต กถิเน ทสทิวสาธิโก มาโส, อตฺถเต กถิเน ทสทิวสาธิกา ปญฺจมาสา’’ติ อิมินา สเมติ, อนุคณฺฐิปทลทฺธิยา หิ เอตฺถ ‘‘เอกาทสทิวสาธิโก’’ติ วตฺตพฺพตํ อาปชฺชติ, ทุติยํ ‘‘ทสาหานาคตนฺติ…เป.… ทสาเหน อสมฺปตฺตาติ อตฺโถ’’ติ อิมินา สเมติฯ อิมสฺส นยสฺส วเสน ‘‘ปญฺจมิโต ปฏฺฐาย อุปฺปนฺนสฺส จีวรสฺส นิธานกาโล ทสฺสิโต โหตี’’ติ ปาโฐ ยุชฺชติฯ ตถา คณฺฐิปทลทฺธิยา ‘‘นวาหานาคตํ กตฺติกเตมาสิกปุณฺณม’’นฺติ วตฺตพฺพตํ อาปชฺชติ, ตสฺส วเสน ‘‘กามญฺเจส ทสาหปรมํ อติเรกจีวรํ ธาเรตพฺพนฺติ อิมินาว สิทฺโธ, อฏฺฐุปฺปตฺติวเสน ปน อปุพฺพํ วิย อตฺถํ ทสฺเสตฺวา สิกฺขาปทํ ฐปิต’’นฺติ อยํ ปาโฐ ยุชฺชติฯ โก ปเนตฺถ สาโรติ? โย ปจฺฉา วุตฺโต, โสว สาโรฯ เตเนว อฏฺฐกถาจริเยน ‘‘ปญฺจมิโต ปฏฺฐายา’’ติ วุตฺตํฯ โปราณคณฺฐิปเทหิ อฏฺฐกถาย จ สทฺธิํ สํสนฺทนโต, ‘‘ทสาหานาคต’’นฺติ ปาฬิยา สํสนฺทนโต จ เอตฺถ คณฺฐิปทลทฺธิปิ ปาฬิยา สเมติฯ

กถํ? ยสฺมา ปวารณาทิวเส อรุณุคฺคมเน ภิกฺขุ วสฺสํวุตฺโถ โหติ, ตสฺมา อิมินา ทสเมน อเหน สทฺธิํ ฉฏฺฐิโต ปฏฺฐาย นวทิวสา ทส อหานีติ ทสาหํ, เตน ทสาเหน, สหโยคตฺเถ กรณวจนํฯ กตฺติกเตมาสิกปุณฺณมา จีวรสมยํ อสมฺปตฺตาติ กตฺวา ‘‘อนาคตา’’ติ วุจฺจติฯ

ยถา อปรกตฺติกปุณฺณมาย วสฺสิกสาฏิกํ ปจฺจุทฺธริตฺวา วิกปฺเปนฺโต ‘‘จาตุมาสํ อธิฏฺฐาตุํ ตโต ปรํ วิกปฺเปตุ’’นฺติ วุจฺจติ , เอวํสมฺปทมิทนฺติฯ เอตฺถ วุจฺจตีติ เจ? น, อิมสฺส นิปฺปโยชนภาวปฺปสงฺคโตฯ อจฺเจกจีวรปฏิคฺคหณกาลํ นิยมิตนฺติ เจ? น, ‘‘ฉฏฺฐิโต ปฏฺฐาย อุปฺปนฺนจีวรํ อจฺเจกเมว น โหติฯ ปฐมกถิเนน สิทฺธตฺตา’’ติ โปราณฏฺฐกถาคณฺฐิปเทสุ วุตฺตตฺตา ตโต อุปริ ‘‘อจฺเจกจีวร’’นฺติ วุจฺจติ, ปฏิคฺคณฺหนฺตสฺส อาปตฺติสงฺคโห จฯ น จ สา อาปตฺติ ปาฬิยา, อฏฺฐกถาย, ยุตฺติโต วา สมฺภวติฯ อฏฺฐุปฺปตฺติมตฺตวเสน วุตฺตนฺติ เจ? น, ทสาหาธิจฺจการิกา อฏฺฐุปฺปตฺติปายํ น ทิสฺสติฯ ‘‘ภิกฺขู อจฺเจกจีวรํ ปฏิคฺคเหตฺวา จีวรกาลสมยํ อติกฺกาเมนฺตี’’ติ เอตฺถ เอตฺติกา เอว หิ อฏฺฐุปฺปตฺติฯ ตถา หิ ปริวาเร (ปริ. 47-53) ‘‘กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิ’’นฺติ อารภิตฺวา เอตฺตกเมว วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํฯ อจฺเจกจีวรํ จีวรกาลํ นาติกฺกาเมตพฺพํ, อิตรํ อติกฺกาเมตพฺพนฺติ ทสฺสนตฺถํ อิทํ ปญฺญตฺตนฺติ เจ? น, อจฺเจกจีวรสฺเสว อปราธทสฺสนโต, วิเสสการณาภาวา , ‘‘กามญฺเจส ทสาหปรมํ อติเรกจีวรํ ธาเรตพฺพนฺติ อิมินาว สิทฺโธ’’ติอาทิวจนวิโรธโต จ ยถาวุตฺตวจนาสมฺภวโต จฯ

กถํ? ทสาเหน สห กตฺติกปุณฺณมา ‘‘อนาคตา’’ติ หิ วุตฺเต ทสาหโต อญฺญา สา ปุณฺณมาติ อาปชฺชติฯ อนญฺญา เจ, สห-สทฺโท น สมฺภวติ, น หิ อตฺตนาว อตฺตโน โยโค สมฺภวติ, อนาคต-สทฺโท จ น สมฺภวติฯ อาคตา สมฺปตฺตา เอว หิ สา ปุณฺณมาฯ จีวรสมยสฺส อนนฺตรตฺตา เอกีภาวํ อนาคตตฺตา อนาคตาเยวาติ เจ? น, ตถาปิ อนาคต-สทฺทสฺส สมฺภวโต, อาคมนสมฺภเว สติเยว หิ อนาคต-สทฺโท สมฺภวติ, น หิ นิพฺพานํ, ปญฺญตฺติ วา ‘‘อนาคตา’’ติ วุจฺจติฯ นิพฺพานํ วิย ขณตฺตยํ, สา จ ปุณฺณมา น กทาจิ สมยภาวํ ปาปุณาตีติ อยุตฺตเมวฯ ‘‘ตโต ปรํ วิกปฺเปตุ’’นฺติ ปน วจนํ ปิฏฺฐิสมยํ คเหตฺวา ฐิตตฺตา สมฺภวติฯ อปิจ ปวารณายํ อรุเณ จ อุฏฺฐิเต สา ปุณฺณมา จีวรสมยํ เอกาหานาคตา เอวาปชฺชติ ปุพฺเพ สหโยคปตฺตตฺตาฯ เอวํ สนฺเต เอกีภาวคตาปิ สา จีวรสมยํ อนาคตา เอว ชาตาติ สพฺพทา น ตถาวิคฺคหกรณวจนตฺถํ โกจิเทว วจนโต ทีเปตีติ เวทิตพฺพํฯ

กิมตฺถํ ปเนตฺถ ‘‘ทสทิวสาธิโก มาโส’’ติอาทิ วุตฺตนฺติ? ตํ ปาริปูริสมฺภวโตฯ ปญฺจมิยญฺหิ ปุเร อรุณํ อุปฺปนฺนอจฺเจกจีวรสฺส ทสทิวสาธิโก มาโสเยว ปริปูโรติ กตฺวา ตถา วุตฺตํฯ อปิจ ตสฺสา ปญฺจมิยา ทิวสภาโคปิ สมฺปตฺตาย รตฺติยา ‘‘หิยฺโย’’ติ วุจฺจติ, ปเคว ปุเร อรุณํ, เตเนวาห ‘‘หิยฺโย โข, อาวุโส, อมฺหาก’’นฺติอาทิฯ ‘‘เอวํ สนฺเต ‘ฉฏฺฐิโต ปฏฺฐายา’ติ วุตฺตปฐมปาฐสฺส วเสน ‘อนจฺเจกจีวรมฺปิ ปจฺจุทฺธริตฺวา ฐปิตํ ติจีวรมฺปิ เอตํ ปริหารํ ลภติเยวา’’’ติ จ ‘‘ทสทิวสาธิโก มาโส’’ติอาทิ จ ยํ ลิขิตํฯ ตํ น, ‘‘ปญฺจมิโต ปฏฺฐายา’’ติ ปาเฐ สชฺชิเตว เอเตน ปริยาเยน ยถาวุตฺตอตฺถสมฺภวโต, น ตานิ ฐานานิ ปุน สชฺชิตานิฯ ยถาฐิตวเสเนว อชฺฌุเปกฺขิตพฺพานีติ โน ตกฺโกติ อาจริโยฯ อิทํ สิกฺขาปทํ ปุณฺณมายํ อนิสฺสคฺคิยตฺถเมวาติ อุปติสฺสตฺเถโรฯ ‘‘ปวารณามาสสฺส ชุณฺหปกฺขปญฺจมิโต ปฏฺฐายา’’ติ ปาเฐ สชฺชิเต เอเตน ปริยาเยน ยถาวุตฺโต อุปฺปนฺนสฺส จีวรสฺส นิธานกาโล ทสฺสิโต โหติ, ‘‘อจฺเจกจีวรนฺติ อจฺจายิกจีวรํ วุจฺจตี’’ติอาทิ ปาโฐฯ ‘‘ฉฏฺฐิโต ปฏฺฐายา’’ติ จ ‘‘กามญฺเจส ทสาหปรม’’นฺติอาทิ จ ยํ ลิขิตํ, ตํ น ปาโฐ, ตสฺมา เอกาทสทิวสํ ปริหารํ ลภตีติ กตฺวา อาจริเยน ‘‘ปญฺจมิโต ปฏฺฐายา’’ติ ลิขาปิโต กิรฯ ‘‘ปวารณามาสสฺส ชุณฺหปกฺขฉฏฺฐิโต ปฏฺฐาย ปน อุปฺปนฺนํ อนจฺเจกจีวรมฺปิ ปจฺจุทฺธริตฺวา ฐปิตํ ติจีวรมฺปิ เอตํ ปริหารํ ลภติเยวาติ ปาโฐ’’ติ จ ‘‘อจฺเจกจีวรสฺส อนตฺถเต กถิเน เอกาทสทิวสาธิโก มาโส, อตฺถเต กถิเน เอกาทสทิวสาธิกา ปญฺจมาสาติ ปาโฐ’’ติ จ เอตฺถ ปปญฺเจนฺติ, ตสฺมา สุฏฺฐุ สลฺลกฺเขตฺวา กเถตพฺพํ, ตุณฺหีภูเตน วา ภวิตพฺพํฯ

อจฺเจกจีวรสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. สาสงฺกสิกฺขาปทวณฺณนา

[652] ‘‘ติณฺณํ จีวรานํ อญฺญตรํ จีวรนฺติ อิทํ ติจีวเร เอว อยํ วิธิ, อิตรสฺมิํ ยถาสุขนฺติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺต’’นฺติ วทนฺติฯ ‘‘อติเรกฉารตฺตํ วิปฺปวสนฺตี’’ติ ตสฺมิํเยว เสนาสเน วาโส น วิปฺปวาโสติ กตฺวา วุตฺตํฯ กสฺมา? จีวรปฺปวตฺติชานนโตฯ เอตฺถ กิญฺจาปิ ‘‘อารญฺญกํ นาม เสนาสนํ ปญฺจธนุสติกํ ปจฺฉิม’’นฺติ วจนโต อติเรกโตปิ วุตฺตํ, อารญฺญกเมว ปน เสนาสนํ โหติ, ธุตงฺคํ รกฺขติ จีวรปฺปวตฺติชานนปลิโพธสมฺภวโตฯ

[653] ‘‘คาวุตโต อติเรกปฺปมาเณน ลภตี’’ติ ยํ วุตฺตํ, ตํ กถํ ปญฺญายตีติ เจ? ‘‘สิยา จ ตสฺส ภิกฺขุโน โกจิเทว ปจฺจโย เตน จีวเรน วิปฺปวาสายา’’ติ วจนโตฯ โยชนปฺปมาเณปิ สิยาติ เจ? น, ‘‘ปุน คามสีมํ โอกฺกมิตฺวา วสิตฺวา ปกฺกมตี’’ติ อนาปตฺติวาเร อนุญฺญาตตฺตาฯ ยทิ เอวํ ‘‘โยชนปฺปมาเณ น ลภตี’’ติ อิทํ กินฺติ? อิทํ นิพทฺธาวาสวเสเนว วุตฺตํฯ ตตฺถ ธุตงฺคํ ภิชฺชตีติ? น ภิชฺชติ, กินฺตุ น อิธ ธุตงฺคาธิกาโร อตฺถีติฯ อถ กสฺมา ‘‘อยํ ธุตงฺคโจโรติ เวทิตพฺโพ’’ติ วุตฺตนฺติ? อสมฺภวโตฯ กถํ ปญฺญายตีติ? องฺเคสุ อภาวโตฯ ธุตงฺคธรสฺส ปติรูปเสนาสนทีปนโต ธุตงฺคธรตา ตสฺส สิทฺธาฯ วจนปฺปมาณโตติ เจ? น, วจนปฺปมาณโต จ ปาฬิเยว ปมาณํฯ ‘‘อนาปตฺติ ปุน คามสีมํ โอกฺกมิตฺวา วสิตฺวา ปกฺกมตี’’ติ หิ วุตฺตํฯ คามสีมา นิกฺขมิตฺวา กิตฺตกํ กาลํ วสิตฺวา ปกฺกมิตพฺพนฺติ เจ? ปุนทิวเสเยว, ตสฺมา อฏฺฐโม อรุโณ นิพทฺธาวาเส วา คนฺตพฺพฏฺฐาเน วา อุฏฺเฐตพฺโพติ เอเกฯ อนฺโตฉารตฺตนฺติ เอเกฯ ยาว นิพทฺธาวาสํ น กปฺเปตีติ เอเกฯ ยาว มคฺคปริสฺสมวิโนทนาติ เอเกฯ สติ อนฺตราเย อนฺโตฉารตฺตํ วสติ, อนาปตฺติฯ นิพทฺธาวาสกปฺปเน สติ อรุณุคฺคมเน อาปตฺติฯ สเจ ตํสตฺตโม ทิวโส, ตทเหว นิกฺขิตฺตจีวรํ คเหตพฺพํ, ปจฺจุทฺธริตพฺพํ วาติ เอเกฯ สเจ อนฺตรา นวมคฺคปาตุภาเวน วา นวคามสนฺนิเวเสน วา, ตํ เสนาสนํ องฺคสมฺปตฺติโต ปริหายติฯ ตทเหว จีวรํ คเหตพฺพํ วา ปจฺจุทฺธริตพฺพํ วาฯ ฉารตฺตํ วิปฺปวสนฺตสฺส เจ ปริหายติ, อนาปตฺติ อนุญฺญาตทิวสตฺตาติ เอเกฯ อาปตฺติ เอว อนงฺคสมฺปตฺติโตติ เอเกฯ ยุตฺตตรํ ปเนตฺถ วิจาเรตฺวา คเหตพฺพํฯ สเจ ธุตงฺคธโร โหติ, คามสีมายํ อวสิตฺวา ปจฺฉิมปฺปมาณยุตฺเต ฐาเน วสิตฺวา ปกฺกมิตพฺพํฯ ปฐมํ พทฺธอวิปฺปวาสสีโม เจ คาโม โหติ, อญฺญสฺมิมฺปิ มาเส อนฺโตสีมาย วสโต อนาปตฺติฯ โปราณคณฺฐิปเท ‘‘ยถาวุตฺตเสนาสเน วสนฺเตนาปิ ฉารตฺตเมว จีวรํ คาเม นิกฺขิปิตพฺพนฺติ อธิปฺปาเยน อญฺญํ อนฺโตฉารตฺตมฺปิ อญฺญมฺปิ วสโต อาปตฺติเยวา’’ติ วุตฺตํฯ

สาสงฺกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ