เมนู

1. โกสิยสิกฺขาปทวณฺณนา

[542] โกสิยการโกติ เอตฺถ โกสํ กโรนฺตีติ ‘‘โกสการา’’ติ ลทฺธโวหารานํ ปาณกานํ โกสโต นิพฺพตฺตํ โกสิยํ นามฯ อตฺตนา กตํ เจ? นิสฺสชฺชนกาเล ‘‘สยํ กตํ นิสฺสคฺคิย’’นฺติ วตฺตพฺพํฯ อุโภหิ เจ กตํ, ยถาปาฐเมว วตฺตพฺพํฯ อตฺตนา จ ปเรหิ จ วิปฺปกตํ อตฺตนา ปริโยสาเปตีติอาทิจตุกฺกมฺปิ สมฺภวนฺตํ น ทสฺสิตํฯ วินยธมฺมตา เหสา, ยทิทํ เอกสฺมิํ ติเก วา จตุกฺเก วา ทสฺสิเต อิตรํ สมฺภวนฺตมฺปิ น วุจฺจตีติฯ

โกสิยสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. สุทฺธกาฬกสิกฺขาปทวณฺณนา

[547] สุทฺธกาฬกานนฺติ เอตฺถ ยถา ปฐเม ‘‘เอเกนปิ โกสิยํสุนา’’ติ วุตฺตํ, ตถา อิธ ‘‘เอเกนปิ อญฺเญน อมิสฺเสตฺวา’’ติ วจนาภาวโต อญฺเญหิ มิสฺสภาเว สติปิ อปญฺญายมานรูปกํ ‘‘สุทฺธกาฬก’’มิจฺเจว วุจฺจตีติ เวทิตพฺพํฯ

สุทฺธกาฬกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. ทฺเวภาคสิกฺขาปทวณฺณนา

[552] ‘‘ธารยิตฺวา ทฺเว ตุลา อาทาตพฺพา’’ติ วจนโต ยถา ตุลาธารณาย กาฬกา อธิกา น โหนฺติ, ตถา กาฬกานํ ทฺเว ภาวา คเหตพฺพา อุกฺกฏฺฐปริจฺเฉเทนฯ กถํ ปญฺญายตีติ? สุทฺธกาฬกปฏิเสธนนิทาเนนฯ ตติยํ โอทาตานํ จตุตฺถํ โคจริยานนฺติ เหฏฺฐิมปริจฺเฉโทฯ มาติกาฏฺฐกถายํ ปน ‘‘เอกสฺสปิ กาฬกโลมสฺส อติเรกภาเว นิสฺสคฺคิย’’นฺติ (กงฺขา. อฏฺฐ. ทฺเวภาคสิกฺขาปทวณฺณนา) วุตฺตํ, ตํ ตุลาธารณาย กิญฺจาปิ น สเมติ, อจิตฺตกตฺตา ปน สิกฺขาปทสฺส ปุพฺเพ ตุลาย ธารยิตฺวา ฐปิเตสุ เอกมฺปิ โลมํ ตตฺถ ปเตยฺย นิสฺสคฺคิยนฺติ อธิปฺปาโยติ โน ตกฺโกฯ อญฺญถา ทฺเว ตุลา นาทาตพฺพา, อูนกตรา อาทาตพฺพา สิยุํฯ น หิ โลมํ คเณตฺวา ตุลาธารณา กรียติฯ อถ คเณตฺวาว กาตพฺพํฯ กิํ ตุลาธารณาย ปโยชนนฺติ เกจิฯ ‘‘โคจริยโอทาเตสุ เอกเมว ทิคุณํ กตฺวา คเหตุํ วฏฺฏตี’’ติ วทนฺติ, อฏฺฐกถายํ อวิจาริตตฺตา วีมํสิตพฺพํฯ

ทฺเวภาคสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ