ถุลฺลจฺจยํ ติรจฺฉาเน, มเต เภทสฺส การณํ;

สรูปมรณํ ติสฺโส, ผุสฺโส มญฺเญติ อญฺญถาฯ

คณฺฐิปเท ปน ‘‘ทุติยวาเท ปุถุชฺชนสฺส ปติตฺวา อรหตฺตํ ปตฺวา มรนฺตสฺส วเสน วุตฺโต’’ติ ลิขิตํฯ ‘‘ติรจฺฉาเน’’ติ เอตฺถ เกจิ วทนฺติ ‘‘เทวา อธิปฺเปตา’’ติฯ ‘‘สกสกรูเปเนว มรณํ ภวติ นาญฺญถา’’ติ จ วทนฺติฯ ยกฺขเปตรูเปน มเตปิ เอเสว นโยติ ถุลฺลจฺจยนฺติ อตฺโถฯ ‘‘ติรจฺฉานคตมนุสฺสวิคฺคหมรเณ วิยา’’ติ ลิขิตํฯ ปหารํ ลทฺธาติ สตฺตานํ มารณตฺถาย กตตฺตา วุตฺตํฯ

[177] สาธุ สุฏฺฐุ มรตูติ วจีเภทํ กโรติฯ วิสภาคโรโคติ สรีรฏฺโฐ คณฺฑปีฬกาทิฯ

[178] กาฬานุสารีติ เอกิสฺสา ลตาย มูลํ กิรฯ มหากจฺฉเปน กตปุปฺผํ วาฯ หํสปุปฺผนฺติ หํสานํ ปกฺขปตฺตํฯ เหฏฺฐา วุตฺตนเยน สาหตฺถิกาณตฺติกนยญฺเหตฺถ โยเชตฺวา กายวาจาจิตฺตโต สมุฏฺฐานวิธิ ทสฺเสตพฺโพฯ

ปทภาชนียวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

วินีตวตฺถุวณฺณนา

[180] มรณตฺถิกาว หุตฺวาติ อิมสฺส กายสฺส เภเทน สคฺคปาปนาธิปฺปายตฺตา อตฺถโต มรณตฺถิกาว หุตฺวา เอวํอธิปฺปายิโน มรณตฺถิกา นาม โหนฺตีติ อตฺตโน มรณตฺถิกภาวํ อชานนฺตา อาปนฺนา ปาราชิกํฯ น หิ เต ‘‘อตฺตโน จิตฺตปฺปวตฺติํ น ชานนฺตี’’ติ วุจฺจนฺติฯ โวหารวเสนาติ ปุพฺพภาคโวหารวเสนฯ สนฺนิฏฺฐาเน ปเนตํ นตฺถิฯ ปาเส พทฺธสูกรโมจเน วิย น โหติฯ ยถานุสนฺธินาติ อนฺตรา อมริตฺวาติ อตฺโถฯ อปฺปฏิเวกฺขิตฺวาติ อวิจาเรตฺวาฯ เหฏฺฐิมภาเค หิ กิสฺมิญฺจิ วิชฺชมาเน วลิ ปญฺญายติฯ ทสฺสิเตติ อุทฺธริตฺวา ฐปิเตฯ ปฏิพนฺธนฺติ ตยา ปฏิพนฺธํ, ปริโภคนฺตรายํ สงฺฆสฺส มา อกาสีติ อตฺโถฯ