10. ติรจฺฉานวิชฺชาวาจนสิกฺขาปทวณฺณนา

ทสเม วาเจยฺยาติ ปทํ วิเสโสฯ อุภยมฺปิ สาวตฺถิยํ ฉพฺพคฺคิยา เจว สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย จ อารพฺภ ติรจฺฉานวิชฺชํ ปริยาปุณนวาจนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํฯ เลเข, ธารณาย จ, คุตฺตตฺถาย จ ยกฺขปริตฺตนาคมณฺฑลาทิเก สพฺพปริตฺเต, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ ติรจฺฉานวิชฺชตา, ปริยาปุณนวาจนา, อนุญฺญาตการณาภาโวติ อิมาเนตฺถ ทฺวีสุปิ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ ปทโสธมฺมสทิสานีติฯ

ติรจฺฉานวิชฺชาวาจนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

จิตฺตาคารวคฺโค ปญฺจโมฯ

6. อารามวคฺโค

1. อารามปวิสนสิกฺขาปทวณฺณนา

อารามวคฺคสฺส ปฐเม สภิกฺขุกํ อารามนฺติ ยตฺถ ภิกฺขู รุกฺขมูเลปิ วสนฺติ, ตํ ปเทสํฯ อนาปุจฺฉาติ เอตฺถ ภิกฺขุสามเณรอารามิเกสุ ยํกิญฺจิ อนาปุจฺฉา, ปริกฺขิตฺตสฺส อารามสฺส ปริกฺเขปํ อติกฺกมนฺติยา, อปริกฺขิตฺตสฺส อุปจารํ โอกฺกมนฺติยา ปฐมปาเท ทุกฺกฏํ, ทุติยปาเท ปาจิตฺติยํฯ

สาวตฺถิยํ สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ อนาปุจฺฉา อารามํ ปวิสนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ‘‘สนฺตํ ภิกฺขุํ อนาปุจฺฉา’’ติ จ ‘‘ชานํ สภิกฺขุก’’นฺติ จ อิมาเนตฺถ ทฺเว อนุปญฺญตฺติโย, สภิกฺขุเก เวมติกาย, อภิกฺขุเก สภิกฺขุกสญฺญาย เจว เวมติกาย จ ทุกฺกฏํฯ ตสฺมิํ ปน ทุวิเธปิ อภิกฺขุกสญฺญาย, สนฺตํ ภิกฺขุํ อาปุจฺฉา ปวิสนฺติยา, ปฐมปฺปวิฏฺฐานํ วา ภิกฺขุนีนํ สีสํนุโลกิกาย, ยตฺถ วา ภิกฺขุนิโย สนฺนิปติตา, ตตฺถ ‘‘ตาสํ สนฺติกํ คจฺฉามี’’ติ สญฺญาย, อาราเมน วา มคฺโค โหติ, เตน คจฺฉนฺติยา, อาปทาสุ, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ สภิกฺขุการามตา , สภิกฺขุกสญฺญิตา, วุตฺตปริจฺเฉทาติกฺกโม, อนุญฺญาตการณาภาโวติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ สมนุภาสนสมอุฏฺฐานํ, กิริยากิริยํ, สญฺญาวิโมกฺขํ, สจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

อารามปวิสนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ภิกฺขุอกฺโกสนสิกฺขาปทวณฺณนา

ทุติเย อกฺโกเสยฺยาติ ทสนฺนํ อกฺโกสวตฺถูนํ อญฺญตเรน สมฺมุขา วา ปรมฺมุขา วา อกฺโกเสยฺยฯ ปริภาเสยฺยาติ ภยมสฺส อุปทํเสยฺยฯ ปาจิตฺติยนฺติ ตสฺสา เอวํ กโรนฺติยา ปาจิตฺติยํฯ

เวสาลิยํ ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ อายสฺมนฺตํ อุปาลิํ อกฺโกสนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ติกปาจิตฺติยํ, อนุปสมฺปนฺเน ติกทุกฺกฏํ, อตฺถธมฺมอนุสาสนิปุเรกฺขาราย, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ อุปสมฺปนฺนตา, อกฺโกสนปริภาสนํ, อตฺถปุเรกฺขารตาทีนํ อภาโวติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ อทินฺนาทานสทิสานิ, อิทํ ปน ทุกฺขเวทนนฺติฯ

ภิกฺขุอกฺโกสนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. คณปริภาสนสิกฺขาปทวณฺณนา

ตติเย จณฺฑิกตาติ กุทฺธาฯ คณนฺติ ภิกฺขุนิสงฺฆํฯ ปริภาเสยฺยาติ เอตฺถ ‘‘พาลา เอตา อพฺยตฺตา เอตา, เนตา ชานนฺติ กมฺมํ วา กมฺมโทสํ วา กมฺมสมฺปตฺติํ วา กมฺมวิปตฺติํ วา’’ติ เอวํ ยตฺถ กตฺถจิ ปริภาสนฺติยา ปาจิตฺติยํฯ

สาวตฺถิยํ ถุลฺลนนฺทํ อารพฺภ คณํ ปริภาสนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สมฺพหุลา วา เอกํ วา อนุปสมฺปนฺนํ วา ปริภาสนฺติยา ทุกฺกฏํฯ เสสํ ทุติยสทิสเมวาติฯ

คณปริภาสนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ปวาริตสิกฺขาปทวณฺณนา

จตุตฺเถ คณโภชเน วุตฺตนเยน นิมนฺติตา, ปวารณาสิกฺขาปเท วุตฺตนเยน ปวาริตา เวทิตพฺพาฯ ปาจิตฺติยนฺติ ตสฺสา ปุเรภตฺตํ ฐเปตฺวา ยาคุญฺเจว เสสานิ จ ตีณิ กาลิกานิ อญฺญํ ยํกิญฺจิ อามิสํ อชฺโฌหรณตฺถาย ปฏิคฺคณฺหนฺติยา คหเณ ทุกฺกฏํ, อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร ปาจิตฺติยํฯ

สาวตฺถิยํ สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ อญฺญตฺร ภุญฺชนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ตีณิ กาลิกานิ อาหารตฺถาย ปฏิคฺคณฺหนฺติยาปิ อชฺโฌหรนฺติยาปิ ทุกฺกฏํฯ