เมนู

9. อนฺโตวสฺสสิกฺขาปทวณฺณนา

นวเม อนฺโตวสฺสนฺติ ปุริมํ วา เตมาสํ, ปจฺฉิมํ วา เตมาสํ อวสิตฺวา ตสฺส วสฺสสฺส อนฺโตเยวฯ อิธ สตฺตาหกรณีเยน วา เกนจิ อุพฺพฬฺหาย วา อาปทาสุ วา คจฺฉนฺติยา อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ เสสํ อฏฺฐมสทิสเมวาติฯ

อนฺโตวสฺสสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. จาริกนปกฺกมนสิกฺขาปทวณฺณนา

ทสเม วสฺสํวุฏฺฐาติ ปุริมํ วา เตมาสํ, ปจฺฉิมํ วา เตมาสํ วุฏฺฐาฯ ฉปฺปญฺจโยชนานีติ เอตฺถ ปวาเรตฺวา ปญฺจ โยชนานิ คนฺตุมฺปิ วฏฺฏติ, ฉสุ วตฺตพฺพเมว นตฺถิฯ สเจ ปน ตีณิ คนฺตฺวา เตเนว มคฺเคน ปจฺจาคจฺฉติ, น วฏฺฏติ, อญฺเญน อาคนฺตุํ วฏฺฏติฯ ‘‘วุตฺตปฺปมาณํ อทฺธานํ น คจฺฉิสฺสามี’’ติ ธุเร นิกฺขิตฺตมตฺเต ปาจิตฺติยํฯ

ราชคเห สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ วสฺสํ วสิตฺวา จาริกํ อปกฺกมนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํฯ อนฺตราเย สติ, ปริเยสิตฺวา ทุติยิกํ ภิกฺขุนิํ อลภนฺติยา, คิลานาย, อาปทาสุ, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ วสฺสํวุฏฺฐตา, อนุญฺญาตการณาภาโว, ปญฺจโยชนานติกฺกโมติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ ปฐมปาราชิกสทิสานิ, อิทํ ปน อกิริยํ, ทุกฺขเวทนนฺติฯ

จาริกนปกฺกมนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ตุวฏฺฏวคฺโค จตุตฺโถฯ

5. จิตฺตาคารวคฺโค

1. ราชาคารสิกฺขาปทวณฺณนา

จิตฺตาคารวคฺคสฺส ปฐเม ราชาคารนฺติ รญฺโญ กีฬนฆรํฯ จิตฺตาคารนฺติ กีฬนจิตฺตสาลํฯ อารามนฺติ กีฬนอุปวนํฯ อุยฺยานนฺติ กีฬนุยฺยานํฯ โปกฺขรณินฺติ กีฬนโปกฺขรณิํฯ ทสฺสนายาติ ‘‘เอเตสุ ยํกิญฺจิ ปสฺสิสฺสามี’’ติ คจฺฉนฺติยา ปเท ปเท ทุกฺกฏํ, ยตฺถ ฐตฺวา ปสฺสติ, ตตฺถ ปทํ อนุทฺธริตฺวา ปญฺจาปิ ปสฺสนฺติยา เอกาว อาปตฺติฯ สเจ ปน ตํ ตํ วิโลเกตฺวา ปสฺสติ, คีวํ ปริวตฺตนปฺปโยคคณนาย อาปตฺติโย, น อุมฺมีลนคณนายฯ

สาวตฺถิยํ ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ จิตฺตาคารํ ทสฺสนาย คมนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ภิกฺขุสฺส สพฺพตฺถ ทุกฺกฏํ, อวเสโส วินิจฺฉโย นจฺจทสฺสนสิกฺขาปเท วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพติฯ

ราชาคารสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. อาสนฺทิปริภุญฺชนสิกฺขาปทวณฺณนา

ทุติเย อาสนฺที นาม อติกฺกนฺตปฺปมาณา วุจฺจติฯ ปลฺลงฺโก นาม สํหาริเมน วาเฬน กโตติ วุตฺโตฯ ปริภุญฺเชยฺยาติ เอตฺถ ปน นิสีทนนิปชฺชนปฺปโยคคณนาย ปาจิตฺติยํ เวทิตพฺพํฯ

สาวตฺถิยํ สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ อาสนฺทิปลฺลงฺกปริโภควตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, อาสนฺทิยา ปาเท ฉินฺทิตฺวา, ปลฺลงฺกสฺส วาเฬ ภินฺทิตฺวา ปริภุญฺชนฺติยา, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ อาสนฺทิปลฺลงฺกตา, นิสีทนํ นิปชฺชนํ วาติ อิมาเนตฺถ ทฺเว องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ เอฬกโลมสทิสานีติฯ

อาสนฺทิปริภุญฺชนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. สุตฺตกนฺตนสิกฺขาปทวณฺณนา

ตติเย สุตฺตนฺติ ฉนฺนํ อญฺญตรํฯ กนฺเตยฺยาติ เอตฺถ ยตฺตกํ หตฺเถน อญฺฉิตํ โหติ, ตสฺมิํ ตกฺกมฺหิ เวฐิเต เอกา อาปตฺติฯ อิทญฺหิ สนฺธาย ปทภาชนีเย (ปาจิ. 988) ‘‘อุชฺชวุชฺชเว’’ติ วุตฺตํฯ