ปาทคฺคณฺหนกโต อนติริตฺตปฺปมาโณ ปน ฆฏโก ปตฺโต ถาลกํ กญฺจนโก กุณฺฑิกาติ อิทเมตฺถ ภาชนียํ, ยถา จ มตฺติกาภณฺเฑ เอวํ โลหภณฺเฑปิ กุณฺฑิกา ภาชนียโกฏฺฐาสเมว ภชติฯ อิติ ยํ ภาชนียํ วิสฺสชฺชนียมฺปิ ตํ เอวํ วิสฺสชฺชิยเวภงฺคิยสงฺขาตํ อญฺญํ ปริกฺขารํ ทตฺวา ขียนฺตสฺส ทุกฺกฏํ, อิตรํ ปน ทาตุเมว น วฏฺฏติฯ อิสฺสรวตาย เทนฺโต ถุลฺลจฺจยํ อาปชฺชติ, เถยฺยจิตฺเตน คณฺหนฺโต ภณฺฑํ อคฺฆาเปตฺวา กาเรตพฺโพฯ ยถา จ อญฺญํ ปริกฺขารํ ทตฺวา ขียนฺตสฺส ทุกฺกฏํ, ตถา สงฺเฆน อสมฺมตสฺส จีวรํ วา อญฺญํ วา ปริกฺขารํ ทตฺวา ขียนฺตสฺส ทุกฺกฏเมว, อนุปสมฺปนฺเน สพฺพตฺถ ติกทุกฺกฏํฯ ปกติยา ปน ฉนฺทาทิวเสน (ปาจิ. 488) กโรนฺตํ ทิสฺวา ‘‘โก อตฺโถ ตสฺส ทินฺเนน, ลทฺธาปิ วินิปาเตสฺสติ, น สมฺมา อุปเนสฺสตี’’ติ ขียนฺตสฺส, อุมฺมตฺตกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ อุปสมฺปนฺนตา, ธมฺเมน ลทฺธสมฺมุติตา, สงฺเฆน สทฺธิํ วิกปฺปนุปคจีวรทานํ, ปจฺฉา ขียิตุกามตาย ขียนาติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ อทินฺนาทานสทิสานิ, อิทํ ปน ทุกฺขเวทนนฺติฯ

ทุพฺพลสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

12. ปริณามนสิกฺขาปทวณฺณนา

ทฺวาทสเม สพฺพํ ติํสกกณฺเฑ ปริณามนสิกฺขาปเท วุตฺตนยเมวฯ อยเมว หิ วิเสโส, ตตฺถ อตฺตโน ปริณามิตตฺตา นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยํ, อิธ ปุคฺคลสฺส ปริณามิตตฺตา สุทฺธิกปาจิตฺติยนฺติฯ

ปริณามนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สหธมฺมิกวคฺโค อฏฺฐโมฯ

9. รตนวคฺโค

1. อนฺเตปุรสิกฺขาปทวณฺณนา

รตนวคฺคสฺส ปฐเม ขตฺติยสฺสาติ ขตฺติยชาติกสฺส, มุทฺธาภิสิตฺตสฺสาติ ขตฺติยาภิเสเกน มุทฺธนิ อภิสิตฺตสฺสฯ อนิกฺขนฺโต ราชา อิโตติ อนิกฺขนฺตราชกํ, ตสฺมิํ อนิกฺขนฺตราชเก, สยนิฆเรติ อตฺโถฯ รตนํ วุจฺจติ มเหสี, นิคฺคตนฺติ นิกฺขนฺตํ, อนิคฺคตํ รตนํ อิโตติ อนิคฺคตรตนกํ, ตสฺมิํ อนิคฺคตรตนเก, สยนิฆเรติ อตฺโถฯ อินฺทขีลํ อติกฺกเมยฺยาติ เอตฺถ อตฺตโน อาคตภาวํ อชานาเปตฺวา สยนิฆรสฺส อุมฺมารํ ปฐมํ ปาทํ อติกฺกาเมนฺตสฺส ทุกฺกฏํ, ทุติยํ ปาจิตฺติยํฯ

สาวตฺถิยํ อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ อารพฺภ รญฺโญ อนฺเตปุรปฺปวิสนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, อสาธารณปญฺญตฺติ, อนาณตฺติกํ, ติกปาจิตฺติยํ, ปฏิสํวิทิเต อปฺปฏิสํวิทิตสญฺญิโน, เวมติกสฺส จ ทุกฺกฏํฯ ปฏิสํวิทิตสญฺญิสฺส, น ขตฺติยสฺส วา, น ขตฺติยาภิเสเกน อภิสิตฺตสฺส วา, อุโภสุ วา, อุภินฺนํ วา อญฺญตรสฺมิํ นิกฺขนฺเต สยนิฆรํ ปวิสนฺตสฺส, อสยนิฆเร, อุมฺมตฺตกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ ขตฺติยตา, อภิสิตฺตตา, อุภินฺนมฺปิ สยนิฆรโต อนิกฺขนฺตตา, อปฺปฏิสํวิทิตตา, อินฺทขีลาติกฺกโมติ อิมาเนตฺถ ปญฺจ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ ปฐมกถินสทิสานิ, อิทํ ปน กิริยากิริยนฺติฯ

อนฺเตปุรสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ