8. อริฏฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา

อฏฺฐเม สคฺคโมกฺขานํ อนฺตรายํ กโรนฺตีติ อนฺตรายิกา, เต กมฺมกิเลสวิปากอุปวาทปญฺญตฺติวีติกฺกมนวเสน ปญฺจวิธาฯ เตสุ มุทุกานํ อตฺถรณาทีนํ ผสฺโส วิย อิตฺถิสมฺผสฺโสปิ วฏฺฏตีติ เมถุนวีติกฺกมเน โทสํ อทิสฺวา ปญฺญตฺติวีติกฺกมนฺตรายิเก สนฺธาย ‘‘เยเม อนฺตรายิกา ธมฺมา วุตฺตา ภควตา, เต ปฏิเสวโต นาลํ อนฺตรายายา’’ติ วุตฺตํฯ อเนกปริยาเยนาติ ‘‘อฏฺฐิกงฺกลูปมา กามา’’ติอาทีหิ (ม. นิ. 2.42; ปาจิ. 417; จูฬนิ. ขคฺควิสาณสุตฺตนิทฺเทส 147) เนเกหิ การเณหิฯ โส ภิกฺขุ ภิกฺขูหีติ เย ปสฺสนฺติ วา สุณนฺติ วา, เตหิ ติกฺขตฺตุํ เอวํ วตฺตพฺโพ ‘‘มา อายสฺมา เอวํ อวจ…เป.… อลญฺจ ปน เต ปฏิเสวโต อนฺตรายายา’’ติฯ เอวํ วุตฺเต อปฺปฏินิสฺสชฺชนฺตสฺส ทุกฺกฏํ, สุตฺวา อวทนฺตานมฺปิ ทุกฺกฏํฯ ปุน สงฺฆมชฺฌมฺปิ อากฑฺฒิตฺวา ตเถว วตฺตพฺโพ, ตตฺราปิ ตสฺส อปฺปฏินิสฺสชฺชเน, อิตเรสญฺจ อวจเน ทุกฺกฏเมวฯ เอวมฺปิ อปฺปฏินิสฺสชฺชนฺโต ปุน ญตฺติจตุตฺเถน กมฺเมน ยาวตติยํ สมนุภาสิตพฺโพ, อถสฺส อปฺปฏินิสฺสชฺชโต ปุน ญตฺติยา จ ทฺวีหิ จ กมฺมวาจาหิ ทุกฺกฏํ, กมฺมวาจาปริโยสาเน ปาจิตฺติยํฯ

สาวตฺถิยํ อริฏฺฐํ อารพฺภ ปาปิกาย ทิฏฺฐิยา อปฺปฏินิสฺสชฺชนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สาธารณปญฺญตฺติ, อนาณตฺติกํ, ติกปาจิตฺติยํ, อธมฺมกมฺเม ติกทุกฺกฏํฯ อสมนุภาสิยมานสฺส , ปฏินิสฺสชฺชนฺตสฺส, อุมฺมตฺตกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ ธมฺมกมฺมตา, สมนุภาสนา, อปฺปฏินิสฺสชฺชนนฺติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ สมนุภาสนสทิสาเนวาติฯ

อริฏฺฐสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ