เมนู

1. สญฺจิจฺจสิกฺขาปทวณฺณนา

สปฺปาณกวคฺคสฺส ปฐเม ปาโณติ ติรจฺฉานคตปาโณ อธิปฺเปโตฯ ตํ ขุทฺทกมฺปิ มหนฺตมฺปิ มาเรนฺตสฺส ปาจิตฺติยเมว, มหนฺเต ปน อุปกฺกมมหนฺตตาย อกุสลํ มหนฺตํ โหติฯ

สาวตฺถิยํ อุทายิตฺเถรํ อารพฺภ ปาณํ ชีวิตา โวโรปนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สาธารณปญฺญตฺติ, สาณตฺติกํ, ปาเณ เวมติกสฺส, อปาเณ ปาณสญฺญิโน, เวมติกสฺส วา ทุกฺกฏํ ฯ อปาณสญฺญิสฺส, อสญฺจิจฺจ, อชานนฺตสฺส, นมรณาธิปฺปายสฺส, อุมฺมตฺตกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ เสสํ มนุสฺสวิคฺคเห วุตฺตนยเมวาติฯ

สญฺจิจฺจสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. สปฺปาณกสิกฺขาปทวณฺณนา

ทุติเย สปฺปาณกนฺติ เย ปาณกา ปริโภเคน มรนฺติ, เตหิ สปฺปาณกํ, ตาทิสญฺหิ ชานํ ปริภุญฺชนฺตสฺส ปโยเค ปโยเค ปาจิตฺติยํฯ

สาวตฺถิยํ ฉพฺพคฺคิเย อารพฺภ ชานํ สปฺปาณกํ อุทกํ ปริภุญฺชนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, เสสเมตฺถ สิญฺจนสิกฺขาปเท วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพนฺติฯ

สปฺปาณกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. อุกฺโกฏนสิกฺขาปทวณฺณนา

ตติเย ยถาธมฺมนฺติ โย ยสฺส อธิกรณสฺส วูปสมาย ธมฺโม วุตฺโต, เตเนว ธมฺเมนฯ นิหตาธิกรณนฺติ นิหตํ อธิกรณํ, สมถกฺขนฺธเก (จูฬว. 185 อาทโย) สตฺถารา วุตฺตธมฺเมเนว วูปสมิตนฺติ อตฺโถ, วูปสมนนยํ ปนสฺส อธิกรณสมเถสุ ทสฺสยิสฺสามฯ ปุนกมฺมาย อุกฺโกเฏยฺยาติ ตสฺส ตสฺส ภิกฺขุโน สนฺติกํ คนฺตฺวา ‘‘อกตํ กมฺม’’นฺติอาทีนิ (ปาจิ. 394) วทนฺโต ปุนกรณตฺถาย อุจฺจาเลยฺยฯ ยถาฐิตภาเวน ปติฏฺฐาตุํ น ทเทยฺย, ตสฺเสวํ กโรนฺตสฺส ปาจิตฺติยํฯ ยํ ปน ธมฺเมน อธิกรณํ นิหตํ , ตํ สุนิหตเมวฯ สเจ วิปฺปกเต กมฺเม ปฏิกฺโกสติ, ตํ สญฺญาเปตฺวา กาตพฺพํฯ อิตรถา กมฺมญฺจ กุปฺปติ, การกานญฺจ อาปตฺติฯ

สาวตฺถิยํ ฉพฺพคฺคิเย ภิกฺขู อารพฺภ อุกฺโกฏนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สาธารณปญฺญตฺติ, อนาณตฺติกํ, ธมฺมกมฺเม เวมติกสฺส, อธมฺมกมฺเม ธมฺมกมฺมสญฺญิโน, เวมติกสฺส วา ทุกฺกฏํฯ อุภเยสุ อธมฺมกมฺมสญฺญิสฺส, ‘‘อธมฺเมน วา วคฺเคน วา อกมฺมารหสฺส วา กมฺมํ กต’’นฺติ ชานนฺตสฺส, อุมฺมตฺตกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ ยถาธมฺมํ นิหตภาโว, ชานนา, อุกฺโกฏนาติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ อทินฺนาทานสทิสานิ, อิทํ ปน ทุกฺขเวทนนฺติฯ

อุกฺโกฏนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ทุฏฺฐุลฺลสิกฺขาปทวณฺณนา

จตุตฺเถ ทุฏฺฐุลฺลนฺติ สงฺฆาทิเสสํ อธิปฺเปตํ, ตํ เยน เกนจิ อุปาเยน ญตฺวา ปฏิจฺฉาเทนฺตสฺส ปาจิตฺติยํฯ สเจปิ ‘‘น ทานิ นํ กสฺสจิ ภิกฺขุโน อาโรเจสฺสามี’’ติ ธุรํ นิกฺขิปิตฺวา ปจฺฉา อาโรเจติ, ปาจิตฺติยํ, อาปชฺชิตฺวาว อาโรเจสฺสติฯ สเจ ปน เอวํ ธุรํ นิกฺขิปิตฺวา ปฏิจฺฉาทนตฺถเมว อญฺญสฺส อาโรเจติ, โสปิ อญฺญสฺสาติ เอเตนุปาเยน สมณสตมฺปิ อาปชฺชติเยว ตาว, ยาว โกฏิ น ฉิชฺชติฯ กถํ ปน โกฏิ ฉิชฺชติ? สเจ หิ อาปนฺโน เอกสฺส อาโรเจติ, โสปิ อญฺญสฺส อาโรเจติ, โส นิวตฺติตฺวา เยนสฺส อาโรจิตํ, ตสฺเสว อาโรเจติ, เอวํ ตติเยน ปุคฺคเลน ทุติยสฺส อาโรจิเต โกฏิ ฉินฺนา โหติฯ

สาวตฺถิยํ อญฺญตรํ ภิกฺขุํ อารพฺภ ทุฏฺฐุลฺลาปตฺติปฏิจฺฉาทนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, อสาธารณปญฺญตฺติ, อนาณตฺติกํ, ทุฏฺฐุลฺลาย อาปตฺติยา อาทิปเท ปาจิตฺติยํ, อิตเรสุ ทฺวีสุ ทุกฺกฏํ, อทุฏฺฐุลฺลาย ติกทุกฺกฏํ, อนุปสมฺปนฺนสฺส ทุฏฺฐุลฺเล วา อทุฏฺฐุลฺเล วา อชฺฌาจาเร ทุกฺกฏเมวฯ