2. อุยฺโยชนสิกฺขาปทวณฺณนา

ทุติเย ทาเปตฺวา วา อทาเปตฺวา วาติ ยํกิญฺจิ อามิสํ ทาเปตฺวา วา น ทาเปตฺวา วาฯ อุยฺโยเชยฺยาติ มาตุคาเมน สทฺธิํ หสนกีฬนรโหนิสชฺชาทีนิ กตฺตุกาโม ‘คจฺฉา’ติอาทีนิ วตฺวา อุยฺโยเชยฺยฯ เอตเทวาติ เอตํ อนาจารเมว ปจฺจยํ กริตฺวา, น อญฺญํ ปติรูปํ การณํฯ ปาจิตฺติยนฺติ อุยฺโยชนมตฺเต ตาว ทุกฺกฏํ, ยทา ปนสฺส โส ทสฺสนูปจารํ วา สวนูปจารํ วา เอเกน ปาเทน วิชหติ, อปรํ ทุกฺกฏํ, ทุติเยน วิชหิเต ปาจิตฺติยํฯ เอตฺถ จ ทสฺสนูปจารสฺส อชฺโฌกาเส ฐตฺวา ทฺวาทสหตฺถปฺปมาณํ, ตถา สวนูปจารสฺสฯ สเจ ปน อนฺตรา กุฏฺฏทฺวารปาการาทโย โหนฺติ, เตหิ อนฺตริตภาโวเยว อุปจาราติกฺกโมฯ

สาวตฺถิยํ อุปนนฺทํ อารพฺภ อุยฺโยชนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สาธารณปญฺญตฺติ, อุยฺโยชนาณตฺติกาย สาณตฺติกํ, ติกปาจิตฺติยํ, อนุปสมฺปนฺเน ติกทุกฺกฏํ, อุภินฺนมฺปิ กลิสาสนาโรปเน ทุกฺกฏเมว, ‘‘อุโภ เอกโต น ยาเปสฺสามา’’ติ เอวมาทีหิ ปติรูปการเณหิ อุยฺโยเชนฺตสฺส, อุมฺมตฺตกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ อนาจารํ อาจริตุกามตา, ตทตฺถเมว อุปสมฺปนฺนสฺส อุยฺโยชนํ, เอวํ อุยฺโยชิตสฺส อุปจาราติกฺกโมติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ อทินฺนาทานสทิสานีติฯ

อุยฺโยชนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. สโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา

ตติเย สห อุโภหิ ชเนหีติ สโภชนํ, ตสฺมิํ สโภชเนฯ อถ วา สโภชเนติ สโภเค, ราคปริยุฏฺฐิตปุริสสฺส หิ อิตฺถี โภโค, อิตฺถิยา จ ปุริโส, เตเนวสฺส ปทภาชเน ‘‘อิตฺถี เจว โหติ, ปุริโส จา’’ติอาทิ (ปาจิ. 281) วุตฺตํฯ อนุปขชฺช นิสชฺชํ กปฺเปยฺยาติ อนุปวิสิตฺวา นิสีเทยฺย, ยํ ตสฺมิํ กุเล สยนิฆรํ, ตสฺส มหาจตุสฺสาลาทีสุ กตสฺส มหลฺลกสฺส ปิฏฺฐสงฺฆาฏโต หตฺถปาสํ วิชหิตฺวา อนฺโตสยนสฺส อาสนฺเน ฐาเน, ขุทฺทกสฺส วา เวมชฺฌํ อติกฺกมิตฺวา นิสีเทยฺยาติ อตฺโถ, เอวํ นิสินฺนสฺส ปาจิตฺติยํฯ

สาวตฺถิยํ อุปนนฺทํ อารพฺภ อนุปขชฺช นิสชฺชนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สาธารณปญฺญตฺติ, อนาณตฺติกํ, ติกปาจิตฺติยํ, อสยนิฆเร สยนิฆรสญฺญิโน, เวมติกสฺส วา ทุกฺกฏํฯ นสยนิฆรสญฺญิสฺส, วุตฺตลกฺขณํ ปเทสํ อนติกฺกมิตฺวา นิสินฺนสฺส, ภิกฺขุสฺมิํ ทุติยเก สติ, อุโภสุ นิกฺขนฺเตสุ วา, วีตราเคสุ วา นิสีทนฺตสฺส, อุมฺมตฺตกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ อวีตราคชายมฺปติกานํ สนฺนิหิตตา, สยนิฆรตา, ทุติยสฺส ภิกฺขุโน อภาโว, อนุปขชฺช นิสีทนนฺติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ ปฐมปาราชิกสทิสานีติฯ

สโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4-5. รโหปฏิจฺฉนฺน-รโหนิสชฺชสิกฺขาปทวณฺณนา

จตุตฺถปญฺจมานิ สาวตฺถิยํ อุปนนฺทํ อารพฺภ ปฏิจฺฉนฺนาสเน จ, รโห จ นิสชฺชนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตานิ, สาธารณปญฺญตฺติโย, เอเตสมฺปิ สมุฏฺฐานาทีนิ ปฐมปาราชิกสทิสาเนวฯ เสโส กถานโย อนิยตทฺวเย วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพฯ

รโหปฏิจฺฉนฺน-รโหนิสชฺชสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ