มริจปกฺกาทีหิ มิสฺเสตฺวา ภตฺตํ อาหรนฺติ, ‘‘กปฺปิยํ กโรหี’’ติ วุตฺเต สเจปิ ภตฺตสิตฺเถ วิชฺฌติ, วฏฺฏติเยว, ติลตณฺฑุเลสุปิ เอเสว นโยฯ ยาคุยา ปกฺขิตฺตานิ ปน เอกาพทฺธานิ หุตฺวา น สนฺติฏฺฐนฺติ, ตตฺถ เอเกกํ วิชฺฌิตฺวาว กาตพฺพํฯ กปิฏฺฐผลาทีนํ อนฺโต มิญฺชํ กฏาหํ มุญฺจิตฺวา สญฺจรติ, ภินฺทาเปตฺวา กปฺปิยํ กาเรตพฺพํฯ เอกาพทฺธา เจ, กฏาเหปิ กาตุํ วฏฺฏติฯ ยํ ปน ผลํ ตรุณํ โหติ อพีชํ ยญฺจ นิพฺพตฺตพีชํ พีชํ อปเนตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพํ, ตตฺถ กปฺปิยกรณกิจฺจํ นตฺถิฯ ภูตคาโม, ภูตคามสญฺญิตา, วิโกปนํ วา วิโกปาปนํ วาติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ ปถวิขณนสทิสาเนวาติฯ

ภูตคามสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. อญฺญวาทกสิกฺขาปทวณฺณนา

ทุติเย ยมตฺถํ สงฺฆมชฺเฌ วินยธโร ปุจฺฉติ, ตโต อญฺญํ วทตีติ อญฺญวาทโก, อญฺเญนญฺญํ ปฏิจรณสฺเสตํ นามํฯ วิเหสตีติ วิเหสโก, ตุณฺหีภาวสฺเสตํ นามํ, ตสฺมิํ อญฺญวาทเก วิเหสเกฯ ปาจิตฺติยนฺติ วตฺถุทฺวเย ปาจิตฺติยทฺวยํ วุตฺตํฯ ตสฺมา โย ภิกฺขุ สาวเสสํ อาปตฺติํ อาปนฺโน สงฺฆมชฺเฌ อนุยุญฺชิยมาโน ตํ น กเถตุกาโม อญฺเญน วจเนน อญฺญํ ฉาเทนฺโต ตถา ตถา วิกฺขิปติ, โย จ ตุณฺหีภาเวน วิเหเสติ, เตสํ ยํ ภควตา อญฺญวาทกกมฺมญฺเจว วิเหสกกมฺมญฺจ อนุญฺญาตํ, ตสฺมิํ สงฺเฆน กเต ปุน ตถา กโรนฺตานํ ปาจิตฺติยํฯ

โกสมฺพิยํ ฉนฺนตฺเถรํ อารพฺภ อญฺเญนญฺญํ ปฏิจรณวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สาธารณปญฺญตฺติ, อนาณตฺติกํ, ธมฺมกมฺเม ติกปาจิตฺติยํ, อธมฺมกมฺเม ติกทุกฺกฏํ, อนาโรปิเต ปน อญฺญวาทเก วา วิเหสเก วา ตถา กโรนฺตสฺส ทุกฺกฏเมวฯ อาปตฺติํ อาปนฺนภาวํ วา อชานนฺตสฺส ‘‘กิํ ตุมฺเห ภณถา’’ติ ปุจฺฉโต, เคลญฺเญน วา, ‘‘สงฺฆสฺส ภณฺฑนาทีนิ วา ภวิสฺสนฺติ, อธมฺเมน วา วคฺเคน วา นกมฺมารหสฺส วา กมฺมํ กริสฺสนฺตี’’ติ อิมินา อธิปฺปาเยน น กเถนฺตสฺส, อุมฺมตฺตกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ