5. ปฐมสหเสยฺยสิกฺขาปทวณฺณนา

ปญฺจเม อนุปสมฺปนฺเนนาติ ภิกฺขุํ ฐเปตฺวา อนฺตมโส ปาราชิกวตฺถุภูเตน ติรจฺฉานคเตนาปิฯ อุตฺตริทิรตฺตติรตฺตนฺติ ทฺวินฺนํ วา ติณฺณํ วา รตฺตีนํ อุปริฯ สหเสยฺยนฺติ สพฺพจฺฉนฺนปริจฺฉนฺเน เยภุยฺเยน ฉนฺนปริจฺฉนฺเน วา เสนาสเน ปุพฺพาปริเยน วา เอกกฺขเณน วา เอกโต นิปชฺชนํฯ กปฺเปยฺยาติ วิทเหยฺย สมฺปาเทยฺยฯ ตตฺถ ฉทนํ อนาหจฺจ ทิยฑฺฒหตฺถุพฺเพเธน ปาการาทินา ปริจฺฉินฺนมฺปิ สพฺพปริจฺฉนฺนมิจฺเจว เวทิตพฺพํ, ตสฺมา อิมินา ลกฺขเณน สมนฺนาคโต สเจปิ สตฺตภูมิโก ปาสาโท เอกูปจาโร โหติ, สตคพฺภํ วา จตุสาลํ, โย ตตฺถ วา อญฺญตฺถ วา ตาทิเส เตน วา อญฺเญน วา อนุปสมฺปนฺเนน สห ติสฺโส รตฺติโย สยิตฺวา จตุตฺถทิวเส อตฺถงฺคเต สูริเย อนุปสมฺปนฺเน นิปนฺเน คพฺภทฺวารํ ปิธาย วา อปิธาย วา นิปชฺชติ, ปฐมนิปนฺโน วา ตสฺมิํ นิปชฺชนฺเต น วุฏฺฐาติ, ตสฺส อุภินฺนํ อุฏฺฐหิตฺวา นิปชฺชนปฺปโยคคณนาย อนุปสมฺปนฺนคณนาย จ ปาจิตฺติยํฯ อยเมตฺถ สงฺเขโป, วิตฺถาโร ปน สมนฺตปาสาทิกายํ (ปาจิ. อฏฺฐ. 51) สพฺพปฺปการโต วุตฺโตฯ

อาฬวิยํ สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ อนุปสมฺปนฺเนน สหเสยฺยวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ‘‘อุตฺตริทิรตฺตติรตฺต’’นฺติ อยเมตฺถ อนุปญฺญตฺติ, สาธารณปญฺญตฺติ, อนาณตฺติกํ, ติกปาจิตฺติยํ, อุปสมฺปนฺเน อนุปสมฺปนฺนสญฺญิโน เวมติกสฺส วา อุปทฺธจฺฉนฺนปริจฺฉนฺนาทีสุ จ ทุกฺกฏํฯ อูนกทิรตฺตติรตฺตํ วสนฺตสฺส, ตติยาย รตฺติยา ปุรารุณา นิกฺขมิตฺวา ปุน วสนฺตสฺส, สพฺพจฺฉนฺนสพฺพาปริจฺฉนฺนาทีสุ วสนฺตสฺส, อิตรสฺมิํ นิสินฺเน นิปชฺชนฺตสฺส, นิปนฺเน วา นิสีทนฺตสฺส, อุมฺมตฺตกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ ปาจิตฺติยวตฺถุกเสนาสนํ, ตตฺถ อนุปสมฺปนฺเนน สห นิปชฺชนํ, จตุตฺถทิวเส สูริยตฺถงฺคมนนฺติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ เอฬกโลมสทิสาเนวาติฯ

ปฐมสหเสยฺยสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. ทุติยสหเสยฺยสิกฺขาปทวณฺณนา

ฉฏฺเฐ มาตุคาเมนาติ อนฺตมโส ตทหุชาตายปิ มนุสฺสิตฺถิยาฯ ทิสฺสมานรูปา ปน ยกฺขิเปติโย ปณฺฑโก เมถุนวตฺถุภูตา จ ติรจฺฉานิตฺถิโย อิธ ทุกฺกฏวตฺถุกา โหนฺติฯ