เมนู

1. มุสาวาทสิกฺขาปทวณฺณนา

ปาจิตฺติเยสุ มุสาวาทวคฺคสฺส ปฐเม สมฺปชานมุสาวาเทติ ปุพฺเพปิ ชานิตฺวา วจนกฺขเณปิ ชานนฺตสฺเสว มุสาวาทภณเนฯ ภณนญฺจ นาม อิธ อภูตสฺส วา ภูตตํ, ภูตสฺส วา อภูตตํ กตฺวา กาเยน วา วาจาย วา วิญฺญาปนปฺปโยโค, นิมิตฺตตฺเถ เจตํ ภุมฺมวจนํฯ ตสฺมา โย สมฺปชานมุสาวาทํ วทติ, ตสฺส ตํนิมิตฺตํ ตํเหตุ ตปฺปจฺจยา ปาจิตฺติยํ โหตีติ เอวเมตฺถ อญฺเญสุ จ อีทิเสสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

สาวตฺถิยํ หตฺถกํ สกฺยปุตฺตํ อารพฺภ อวชานิตฺวา ปฏิชานนาทิวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สาธารณปญฺญตฺติ, อนาณตฺติกํ, อุตฺตริมนุสฺสธมฺมาโรจนตฺถํ มุสา ภณนฺตสฺส ปาราชิกํ, อมูลเกน ปาราชิเกน อนุทฺธํสนตฺถํ สงฺฆาทิเสโส, สงฺฆาทิเสเสน อนุทฺธํสนตฺถํ ปาจิตฺติยํ, อาจารวิปตฺติยา อนุทฺธํสนตฺถํ ทุกฺกฏํ, ‘‘โย เต วิหาเร วสี’’ติอาทินา (ปารา. 220) ปริยาเยน อุตฺตริมนุสฺสธมฺมาโรจนตฺถํ ปฏิวิชานนฺตสฺส มุสา ภณิเต ถุลฺลจฺจยํ, อปฺปฏิวิชานนฺตสฺส ทุกฺกฏํ, เกวลํ มุสา ภณนฺตสฺส อิธ ปาจิตฺติยํฯ อนุปธาเรตฺวา สหสา ภณนฺตสฺส, ‘‘อญฺญํ ภณิสฺสามี’’ติ อญฺญํ ภณนฺตสฺส, อุมฺมตฺตกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ วิสํวาทนปุเรกฺขารตา, วิสํวาทนจิตฺเตน ยมตฺถํ วตฺตุกาโม, ตสฺส ปุคฺคลสฺส วิญฺญาปนปโยโค จาติ อิมาเนตฺถ ทฺเว องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ อทินฺนาทานสทิสานีติฯ

มุสาวาทสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. โอมสวาทสิกฺขาปทวณฺณนา

ทุติเย โอมสวาเทติ โอวิชฺฌนวจเน, ชาตินามโคตฺตกมฺมสิปฺปอาพาธลิงฺคกิเลสอาปตฺติอกฺโกเสสุ ภูเตน วา อภูเตน วา เยน เกนจิ ปาราชิกํ อาปนฺนํ วา อนาปนฺนํ วา ยํกิญฺจิ ภิกฺขุํ ยาย กายจิ วาจาย วา หตฺถมุทฺทาย วา อนญฺญาปเทเสน อกฺโกสนวจเน ปาจิตฺติยนฺติ อตฺโถฯ

สาวตฺถิยํ ฉพฺพคฺคิเย ภิกฺขู อารพฺภ โอมสนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สาธารณปญฺญตฺติ, อนาณตฺติกํ, เตหิเยว ทสหิ อกฺโกสวตฺถูหิ ‘‘สนฺติ อิเธกจฺเจ จณฺฑาลา’’ติอาทินา (ปาจิ. 26) นเยน อญฺญาปเทสํ กตฺวา อกฺโกสนฺตสฺส, ‘‘โจโรสิ คณฺฐิเภทโกสี’’ติอาทีหิ ปาฬิมุตฺตกปเทหิ อกฺโกสนฺตสฺส, ยถา ตถา วา อนุปสมฺปนฺนํ อกฺโกสนฺตสฺส จ ทุกฺกฏํฯ อิธ ภิกฺขุนีปิ อนุปสมฺปนฺนสงฺขฺยํ คจฺฉติฯ อนกฺโกสิตุกามสฺส เกวลํ ทวกมฺยตาย วทโต สพฺพตฺถ ทุพฺภาสิตํฯ อตฺถธมฺมอนุสาสนิปุเรกฺขารานํ, อุมฺมตฺตกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ ยํ อกฺโกสติ, ตสฺส อุปสมฺปนฺนตา, อนญฺญาปเทเสน ชาติอาทีหิ อกฺโกสนํ, ‘‘มํ อกฺโกสตี’’ติ ชานนา, อตฺถปุเรกฺขารตาทีนํ อภาโวติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ อทินฺนาทานสทิสานิ, เวทนา ปน อิธ ทุกฺขาติฯ

โอมสวาทสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. เปสุญฺญสิกฺขาปทวณฺณนา

ตติเย ภิกฺขุเปสุญฺเญติ ภิกฺขุสฺส เปสุญฺเญ, ชาติอาทีหิ อกฺโกสวตฺถูหิ ภิกฺขู อกฺโกสนฺตสฺส ภิกฺขุโน สุตฺวา วจนํ ภิกฺขุโน ปิยกมฺยตาย วา เภทาธิปฺปาเยน วา โย อกฺกุทฺโธ, ตสฺส ภิกฺขุสฺส กาเยน วา วาจาย วา อุปสํหเฏ ตสฺมิํ เปสุญฺญกรณวจเน ปาจิตฺติยนฺติ อตฺโถฯ

สาวตฺถิยํ ฉพฺพคฺคิเย ภิกฺขู อารพฺภ เปสุญฺญอุปสํหรณวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สาธารณปญฺญตฺติ, อนาณตฺติกํ, วุตฺตนเยเนว อญฺญาปเทเสน อกฺโกสนฺตสฺส วจนูปสํหาเร วา ปาฬิมุตฺตกอกฺโกสูปสํหาเร วา อนุปสมฺปนฺนสฺส จ อุปสํหาเร ทุกฺกฏํฯ อิธาปิ ภิกฺขุนี อนุปสมฺปนฺนฏฺฐาเน ฐิตาฯ น ปิยกมฺยตาย, น เภทาธิปฺปาเยน เกวลํ ปาปครหิตาย วทนฺตสฺส, อุมฺมตฺตกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ