3. เภสชฺชสิกฺขาปทวณฺณนา

ตติเย ปฏิสายนียานีติ ปฏิสายิตพฺพานิ, ปริภุญฺชิตพฺพานีติ อตฺโถฯ เอเตน สยํ อุคฺคเหตฺวา นิกฺขิตฺตานํ สตฺตาหาติกฺกเมปิ อนาปตฺติํ ทสฺเสติ, ตานิ หิ ปฏิสายิตุํ น วฏฺฏนฺติฯ เภสชฺชานีติ เภสชฺชกิจฺจํ กโรนฺตุ วา, มา วา, เอวํ ลทฺธโวหารานิฯ สปฺปิ นาม ควาทีนํ สปฺปิ, เยสํ มํสํ กปฺปติ, เตสํ สปฺปิฯ ตถา นวนีตํฯ เตลํ นาม ติลสาสปมธูกเอรณฺฑกวสาทีหิ นิพฺพตฺติตํฯ มธุ นาม มกฺขิกามธุเมวฯ ผาณิตํ นาม อุจฺฉุรสํ อุปาทาย ปน อปกฺกา วา อวตฺถุกปกฺกา วา สพฺพาปิ อุจฺฉุวิกติ ‘‘ผาณิต’’นฺติ เวทิตพฺพํฯ ตานิ ปฏิคฺคเหตฺวาติ ตานิ เภสชฺชานิ ปฏิคฺคเหตฺวา, น เตสํ วตฺถูนิฯ เอเตน ฐเปตฺวา วสาเตลํ ยาเนตฺถ ยาวกาลิกวตฺถุกานิ, เตสํ วตฺถูนิ ปฏิคฺคเหตฺวา กตานิ สปฺปิอาทีนิ สตฺตาหํ อติกฺกามยโตปิ อนาปตฺติํ ทสฺเสติฯ วสาเตลํ ปน กาเล ปฏิคฺคหิตํ กาเล นิปกฺกํ กาเล สํสฏฺฐํ เตลปริโภเคน ปริภุญฺชิตุํ อนุญฺญาตํ, ตสฺมา ฐเปตฺวา มนุสฺสวสํ อญฺญํ ยํกญฺจิ วสํ ปุเรภตฺตํ ปฏิคฺคเหตฺวา สามํ ปจิตฺวา นิพฺพตฺติตเตลมฺปิ สตฺตาหํ นิรามิสปริโภเคน วฏฺฏติฯ อนุปสมฺปนฺเนน ปจิตฺวา ทินฺนํ ปน ตทหุปุเรภตฺตํ สามิสมฺปิ วฏฺฏติ, อญฺเญสํ ยาวกาลิกวตฺถูนํ วตฺถุํ ปจิตุํ น วฏฺฏติเยวฯ นิพฺพตฺติตสปฺปิ วา นวนีตํ วา ปจิตุํ วฏฺฏติ, ตํ ปน ตทหุปุเรภตฺตมฺปิ สามิสํ ปริภุญฺชิตุํ น วฏฺฏติฯ ปุเรภตฺตํ ปฏิคฺคหิตขีราทิโต อนุปสมฺปนฺเนน ปจิตฺวา กตสปฺปิอาทีนิ ปน ตทหุปุเรภตฺตํ สามิสานิปิ วฏฺฏนฺติ, ปจฺฉาภตฺตโต ปฏฺฐาย อนชฺโฌหรณียานิ, สตฺตาหาติกฺกเมปิ อนาปตฺติฯ สนฺนิธิการกํ ปริภุญฺชิตพฺพานีติ สนฺนิธิํ กตฺวา นิทหิตฺวา ปุเรภตฺตํ ปฏิคฺคหิตานิ ตทหุปุเรภตฺตํ สามิสปริโภเคนาปิ วฏฺฏนฺติ, ปจฺฉาภตฺตโต ปฏฺฐาย ปน ตานิ จ, ปจฺฉาภตฺตํ ปฏิคฺคหิตานิ จ สตฺตาหํ นิรามิสปริโภเคน ปริภุญฺชิตพฺพานีติ อตฺโถฯ ‘‘ปริภุญฺชิตพฺพานี’’ติ จ วจนโต อนฺโตสตฺตาเห อพฺภญฺชนาทีนํ อตฺถาย อธิฏฺฐหิตฺวา ฐปิเตสุ อนาปตฺติ, ยาวชีวิกานิ สาสปมธูกเอรณฺฑกอฏฺฐีนิ เตลกรณตฺถํ ปฏิคฺคเหตฺวา ตทเหว กตเตลํ สตฺตาหกาลิกํ, ทุติยทิวเส กตํ ฉาหํ วฏฺฏติ, ตติยทิวเส กตํ ปญฺจาหํ, จตุตฺถปญฺจมฉฏฺฐสตฺตมทิวเส กตํ ตทเหว วฏฺฏติฯ