12. ทุพฺพจสิกฺขาปทวณฺณนา

ทฺวาทสเม ทุพฺพจชาติโกติ ทุพฺพจสภาโว, วตฺตุํ อสกฺกุเณยฺโยติ อตฺโถฯ อุทฺเทสปริยาปนฺเนสูติ อุทฺเทเส ปริยาปนฺเนสุ อนฺโตคเธสุ, ‘‘ยสฺส สิยา อาปตฺติ, โส อาวิกเรยฺยา’’ติ เอวํ สงฺคหิตตฺตา อนฺโต ปาติโมกฺขสฺส วตฺตมาเนสูติ อตฺโถฯ สหธมฺมิกํ วุจฺจมาโนติ สหธมฺมิเกน วุจฺจมาโน, การณตฺเถ เจตํ อุปโยควจนํฯ ปญฺจหิ สหธมฺมิเกหิ สิกฺขิตพฺพตฺตา, เตสํ วา สนฺตกตฺตา ‘‘สหธมฺมิก’’นฺติ ลทฺธนาเมน พุทฺธปญฺญตฺเตน สิกฺขาปเทน วุจฺจมาโนติ อตฺโถฯ วิรมถายสฺมนฺโต มม วจนายาติ เยน วจเนน มํ วทถ, ตโต มม วจนโต วิรมถ, มา มํ ตํ วจนํ วทถาติ วุตฺตํ โหติฯ วทตุ สห ธมฺเมนาติ สหธมฺมิเกน สิกฺขาปเทน, สหธมฺเมน วา อญฺเญนปิ ปาสาทิกภาวสํวตฺตนิเกน วจเนน วเทตุฯ ยทิทนฺติ วุทฺธิการณทสฺสนตฺเถ นิปาโต, เตน ยํ อิทํ อญฺญมญฺญสฺส หิตวจนํ, อาปตฺติโต จ วุฏฺฐาปนํ, เตน อญฺญมญฺญวจเนน อญฺญมญฺญวุฏฺฐาปเนนฯ เอวํ สํวทฺธาหิ ตสฺส ภควโต ปริสาติ เอวํ ปริสาย วุทฺธิการณํ ทสฺสิตํ โหติฯ เสสํ อุตฺตานตฺถเมวฯ วินิจฺฉยกถาปิ ทสเม วุตฺตสทิสาเยวฯ

อยํ ปน วิเสโส – อิทํ โกสมฺพิยํ ฉนฺนตฺเถรํ อารพฺภ อตฺตานํ อวจนียกรณวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, องฺเคสุ จ ยถา ตตฺถ ปรกฺกมนํ, เอวํ อิธ อวจนียกรณตา ทฏฺฐพฺพาติฯ

ทุพฺพจสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

13. กุลทูสกสิกฺขาปทวณฺณนา

เตรสเม คามํ วา นิคมํวาติ เอตฺถ นครมฺปิ คาเม อนฺโตคธเมวฯ อุปนิสฺสาย วิหรตีติตตฺถ ปฏิพทฺธจีวราทิปจฺจยตาย ตํ นิสฺสาย วสติฯ ปุปฺผทานาทีหิ มนุสฺสานํ สทฺธํ วินาเสนฺโต กุลานิ ทูเสตีติ กุลทูสโกฯ มาลาวจฺฉโรปนาทโย ปาปกา สมาจารา อสฺสาติ ปาปสมาจาโรฯ โส ภิกฺขูติ โส กุลทูสโก ภิกฺขุฯ อายสฺมา โข กุลทูสโก…เป.… อลํ เต อิธ วาเสนาติ อิมินาสฺส ปพฺพาชนียกมฺมารหตํ ทสฺเสติฯ ปพฺพาชนียกมฺมกโต ปเนส ยสฺมิํ คาเม วา นิคเม วา กุลทูสกกมฺมํ กตํ, ยสฺมิญฺจ วิหาเร วสติ, เนว ตสฺมิํ คาเม วา นิคเม วา จริตุํ ลภติ, น วิหาเร วสิตุํฯ เอวญฺจ โส ภิกฺขูติเอตฺถ โสติ ปพฺพาชนียกมฺมกโต อธิปฺเปโตฯ ฉนฺเทน คจฺฉนฺตีติ ฉนฺทคามิโน, เอส นโย เสเสสุฯ โส ภิกฺขูติ โส ‘‘ฉนฺทคามิโน’’ติอาทีนิ วทมาโนฯ ตสฺส วจนสฺส ปฏินิสฺสคฺคาย เอวํ วจนีโย, น กุลทูสนนิวารณตฺถายฯ กุลทูสนกมฺเมน หิ โส อาปชฺชิตพฺพา อาปตฺติโย ปุพฺเพว อาปนฺโน, เอวํ ปนสฺส วิสุมฺปิ สงฺฆมชฺเฌปิ วุจฺจมานสฺส อปฺปฏินิสฺสชฺชโต อปรํ ทุกฺกฏํฯ เอวญฺจ โสติอาทิ อิโต ปุพฺเพ วุตฺตญฺจ อวุตฺตญฺจ สพฺพํ อุตฺตานตฺถเมวฯ วินิจฺฉยกถาปิ ทสเม วุตฺตสทิสาเยวฯ

อยํ ปน วิเสโส – อิทํ สาวตฺถิยํ อสฺสชิปุนพฺพสุเก ภิกฺขู อารพฺภ ฉนฺทคามิตาทีหิ ปาปนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, องฺเคสุ จ ยถา ตตฺถ ปรกฺกมนํ, เอวํ อิธ ฉนฺทาทีหิ ปาปนํ ทฏฺฐพฺพนฺติฯ

กุลทูสกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ