10. ทนฺตโปนสิกฺขาปทวณฺณนา

[263] ทสเม อยฺยโวสาฏิตกานีติ ปิตุปิณฺฑสฺเสตํ อธิวจนํฯ อุมฺมาเรติ สุสาเน กตเคหสฺส อตฺตโน เคหสฺส วา อุมฺมาเรฯ ฆนพทฺโธติ ฆนมํเสน สมฺพทฺโธ, กถินสํหตสรีโรติ วุตฺตํ โหติฯ

[264] มุขทฺวารนฺติ คลนาฬิกํฯ อาหารนฺติ อชฺโฌหริตพฺพํ ยํกิญฺจิ ยาวกาลิกาทิํฯ อาหเรยฺยาติ มุขทฺวารํ ปเวเสยฺยฯ มุเขน วา ปวิฏฺฐํ โหตุ นาสิกาย วา, คเลน อชฺโฌหรณียตฺตา สพฺพมฺปิ ตํ มุขทฺวารํ ปเวสิตเมว โหติฯ ยสฺมา ปน เต ภิกฺขู อนาหาเรปิ อุทเก อาหารสญฺญาย ทนฺตโปเน จ มุขทฺวารํ อาหฏํ อิทนฺติ สญฺญาย กุกฺกุจฺจายิํสุ, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘เต ภิกฺขู อทินฺนํ…เป.… สมฺมา อตฺถํ อสลฺลกฺเขตฺวา กุกฺกุจฺจายิํสู’’ติฯ อุทกญฺหิ ยถาสุขํ ปาตุํ ทนฺตกฏฺฐญฺจ ทนฺตโปนปริโภเคน ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติ, ตสฺส ปน รสํ คิลิตุํ น วฏฺฏติฯ สเจปิ ทนฺตกฏฺฐรโส อชานนฺตสฺส อนฺโต ปวิสติ, ปาจิตฺติยเมวฯ อนชฺโฌหรนฺเตน ปน ทนฺตกฏฺฐํ วา โหตุ อญฺญํ วา, กิญฺจิ มุเข ปกฺขิปิตุํ วฏฺฏติฯ

[265] อกลฺลโกติ คิลาโน สหตฺถา ปริภุญฺชิตุํ อสกฺโกนฺโต มุเขน ปฏิคฺคณฺหาติฯ อุจฺจารณมตฺตนฺติ อุกฺขิปนมตฺตํฯ เอกเทเสนปีติ องฺคุลิยาปิ ผุฏฺฐมตฺเตนฯ ตํ เจ ปฏิคฺคณฺหาติ, สพฺพํ ปฏิคฺคหิตเมวาติ เวณุโกฏิยา พนฺธิตฺวา ฐปิตตฺตาฯ สเจปิ ภูมิยํ ฐิตเมว ฆฏํ ทายเกน หตฺถปาเส ฐตฺวา ฆฏํ ทสฺสามีติ ทินฺนเวณุโกฏิคฺคหณวเสน ปฏิคฺคณฺหาติ, อุภยโกฏิพทฺธํ สพฺพมฺปิ ปฏิคฺคหิตเมว โหติฯ ภิกฺขุสฺส อตฺถาย อปีเฬตฺวา ปกติยา ปีฬิยมานอุจฺฉุรสํ สนฺธาย ‘‘คณฺหถา’’ติ วุตฺตตฺตา ‘‘อภิหาโร น ปญฺญายตี’’ติ วุตฺตํฯ หตฺถปาเส ฐิตสฺส ปน ภิกฺขุสฺส อตฺถาย ปีฬิยมานา อุจฺฉุโต ปคฺฆรนฺตํ รสํ คณฺหิตุํ วฏฺฏติ, โทณิกาย สยํ ปคฺฆรนฺตํ อุจฺฉุรสํ มชฺเฌ อาวริตฺวา อาวริตฺวา วิสฺสชฺชิตมฺปิ คณฺหิตุํ วฏฺฏติฯ กตฺถจิ อฏฺฐกถาสุฯ

อสํหาริเมติ ถามมชฺฌิเมน ปุริเสน อสํหาริเยฯ ‘‘ตินฺติณิกาทิปณฺเณสู’’ติ วจนโต สาขาสุ ปฏิคฺคหณํ รุหตีติ ทฏฺฐพฺพํฯ