9. ปณีตโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา

[257-259] นวเม ปณีตสํสฏฺฐานิ โภชนานิ ปณีตโภชนานิฯ ยถา หิ อาชญฺญยุตฺโต รโถ ‘‘อาชญฺญรโถ’’ติ วุจฺจติ, เอวมิธาปิ ปณีตสํสฏฺฐานิ สตฺตธญฺญนิพฺพตฺตานิ โภชนานิ ‘‘ปณีตโภชนานี’’ติ วุตฺตานิฯ เยหิ ปน ปณีเตหิ สํสฏฺฐานิ, ตานิ ‘‘ปณีตโภชนานี’’ติ วุจฺจนฺติ, เตสํ ปเภททสฺสนตฺถํ ‘‘เสยฺยถิทํ, สปฺปิ นวนีต’’นฺติอาทิ ปาฬิยํ วุตฺตํฯ ‘‘เยสํ มํสํ กปฺปตี’’ติ อิทญฺจ ปาจิตฺติยวตฺถุปริจฺเฉททสฺสนตฺถํ วุตฺตํ, น ปน กปฺปิยวตฺถุปริจฺเฉททสฺสนตฺถํฯ น หิ อกปฺปิยมํสสตฺตานํ สปฺปิอาทีนิ น กปฺปนฺติฯ เอกญฺหิ มนุสฺสวสาเตลํ ฐเปตฺวา สพฺเพสํ ขีรสปฺปินวนีตวสาเตเลสุ อกปฺปิยํ นาม นตฺถิฯ สปฺปิภตฺตนฺติ เอตฺถ กิญฺจาปิ สปฺปิสํสฏฺฐํ ภตฺตํ สปฺปิภตฺตํ, สปฺปิ จ ภตฺตญฺจ สปฺปิภตฺตนฺติปิ วิญฺญายติ, อฏฺฐกถาสุ ปน ‘‘สาลิภตฺตํ วิย สปฺปิภตฺตํ นาม นตฺถี’’ติ การณํ วตฺวา ทุกฺกฏสฺเสว ทฬฺหตรํ กตฺวา วุตฺตตฺตา น สกฺกา อญฺญํ วตฺตุํฯ อฏฺฐกถาจริยา เอว หิ อีทิเสสุ ฐาเนสุ ปมาณํฯ

มูลนฺติ กปฺปิยภณฺฑํ สนฺธาย วุตฺตํฯ อนาปตฺตีติ วิสงฺเกตตฺตา สพฺพาหิเยว อาปตฺตีหิ อนาปตฺติฯ เกจิ ปน ‘‘ปาจิตฺติเยเนว อนาปตฺติ วุตฺตา, สูโปทนวิญฺญตฺติทุกฺกฏํ ปน โหติเยวา’’ติ วทนฺติ, ตํ น คเหตพฺพํฯ กปฺปิยสปฺปินา อกปฺปิยสปฺปินาติ จ อิทํ กปฺปิยากปฺปิยมํสานํ วเสน วุตฺตํ, ตสฺมา กปฺปิยมํสสปฺปินา อกปฺปิยมํสสปฺปินาติ เอวเมตฺถ อตฺโถ คเหตพฺโพฯ นานาวตฺถุกานีติ สปฺปินวนีตาทีนํ วเสน วุตฺตํฯ

[261] มหานามสิกฺขาปเทน กาเรตพฺโพติ เอตฺถ –

‘‘อคิลาเนน ภิกฺขุนา จตุมาสปจฺจยปวารณา สาทิตพฺพา อญฺญตฺร ปุนปวารณาย อญฺญตฺร นิจฺจปวารณาย, ตโต เจ อุตฺตริ สาทิเยยฺย, ปาจิตฺติย’’นฺติ (ปาจิ. 306) –

อิทํ มหานามสิกฺขาปทํ นามฯ อิมินา จ สิกฺขาปเทน สงฺฆวเสน คิลานปจฺจยปวารณาย ปวาริตฏฺฐาเน สเจ ตตฺถ รตฺตีหิ วา เภสชฺเชหิ วา ปริจฺเฉโท กโต โหติ, เอตฺตกาเยว รตฺติโย เอตฺตกานิ วา เภสชฺชานิ วิญฺญาเปตพฺพานีติฯ อถ ตโต รตฺติปริยนฺตโต วา เภสชฺชปริยนฺตโต วา อุตฺตริ น เภสชฺชกรณีเยน วา เภสชฺชํ อญฺญเภสชฺชกรณีเยน วา อญฺญํ เภสชฺชํ วิญฺญาเปนฺตสฺส ปาจิตฺติยํ วุตฺตํฯ ตสฺมา อคิลาโน คิลานสญฺญี หุตฺวา ปญฺจ เภสชฺชานิ วิญฺญาเปนฺโต น เภสชฺชกรณีเยน เภสชฺชํ วิญฺญาเปนฺโต นาม โหตีติ ‘‘มหานามสิกฺขาปเทน กาเรตพฺโพ’’ติ วุตฺตํฯ เอตานิ ปาฏิเทสนียวตฺถูนีติ ปาฬิยํ อาคตสปฺปิอาทีนิ สนฺธาย วุตฺตํฯ ปาฬิยํ อนาคตานิ ปน อกปฺปิยสปฺปิอาทีนิ ภิกฺขุนีนมฺปิ ทุกฺกฏวตฺถูนีติ เวทิตพฺพํฯ สูโปทนวิญฺญตฺติยนฺติ ภิกฺขูนํ ปาจิตฺติยวตฺถูนิ ภิกฺขุนีนํ ปาฏิเทสนียวตฺถูนิ จ ฐเปตฺวา อวเสสวิญฺญตฺติํ สนฺธาย วุตฺตํฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ ปณีตโภชนตา, อคิลานตา, อกตวิญฺญตฺติยา ปฏิลาโภ, อชฺโฌหรณนฺติ อิมานิ ปเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ

ปณีตโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ