1. อาวสถปิณฺฑสิกฺขาปทวณฺณนา

[206] โภชนวคฺคสฺส ปฐมสิกฺขาปเท อทฺธโยชนํ วา โยชนํ วา คนฺตุํ สกฺโกตีติ เอตฺถ ตตฺตกํ คนฺตุํ สกฺโกนฺตสฺสปิ ตาวตกํ คนฺตฺวา อลทฺธภิกฺขสฺส อิโต ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติฯ อิเมสํเยวาติ อิเมสํ ปาสณฺฑานํเยวฯ เอตฺตกานนฺติ อิมสฺมิํ ปาสณฺเฑ เอตฺตกานํฯ เอกทิวสํ ภุญฺชิตพฺพนฺติ เอกทิวสํ สกิํเยว ภุญฺชิตพฺพํฯ ‘‘เอกทิวสํ ภุญฺชิตพฺพ’’นฺติ วจนโต ปน เอกสฺมิํ ทิวเส ปุนปฺปุนํ ภุญฺชิตุํ วฏฺฏตีติ น คเหตพฺพํฯ ปุน อาทิโต ปฏฺฐาย ภุญฺชิตุํ น วฏฺฏตีติ อิมินา ปฐมํ ภุตฺตฏฺฐาเนสุ ปุน เอกสฺมิมฺปิ ฐาเน ภุญฺชิตุํ น วฏฺฏตีติ ทสฺเสติฯ

[208] ‘‘คจฺฉนฺโต วา อาคจฺฉนฺโต วาติ อิทํ อทฺธโยชนวเสน คเหตพฺพ’’นฺติ วทนฺติฯ อนฺตรามคฺเค คตฏฺฐาเนติ เอกสฺเสว สนฺตกํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ‘‘อาคจฺฉนฺเตปิ เอเสว นโย’’ติ สงฺเขเปน วุตฺตเมวตฺถํ วิภาเวนฺโต ‘‘คนฺตฺวา ปจฺจาคจฺฉนฺโต’’ติอาทิมาหฯ อาปตฺติฏฺฐาเนเยว ปุน ภุญฺชนฺตสฺส อนาปตฺติ วตฺตพฺพาติ คมเน อาคมเน จ ปฐมํ โภชนํ อวตฺวา อนฺตรามคฺเค เอกทิวสํ คตฏฺฐาเน จ เอกทิวสนฺติ ปุนปฺปุนํ โภชนเมว ทสฺสิตํ, คมนทิวเส ปน อาคมนทิวเส จ ‘‘คมิสฺสามิ อาคมิสฺสามี’’ติ ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติเยวฯ สุทฺธจิตฺเตน ปุนปฺปุนํ ภุญฺชนฺตสฺสปิ ปุนปฺปุนํ โภชเน อนาปตฺติฯ อญฺญสฺสตฺถาย อุทฺทิสิตฺวา ปญฺญตฺตํ ภิกฺขุโน คเหตุเมว น วฏฺฏตีติ อาห ‘‘ภิกฺขูนํเยว อตฺถายา’’ติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ อาวสถปิณฺฑตา, อคิลานตา, อนุวสิตฺวา โภชนนฺติ อิมานิ ปเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ

อาวสถปิณฺฑสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. คณโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา

[209] ทุติเย อภิมาเรติ อภิคนฺตฺวา ภควโต มารณตฺถาย นิโยชิเต ธนุทฺธเรฯ คุฬฺหปฏิจฺฉนฺโนติ อปากโฏฯ ปวิชฺฌีติ วิสฺสชฺเชสิฯ นนุ ราชานมฺปิ มาราเปสีติ วจนโต อิทํ สิกฺขาปทํ อชาตสตฺตุโน กาเล ปญฺญตฺตนฺติ สิทฺธํ, เอวญฺจ สติ ปรโต อนุปญฺญตฺติยํ –