9. ปริปาจิตสิกฺขาปทวณฺณนา

[194] นวเม ปฏิยาทิตนฺติ ภิกฺขูนํ อตฺถาย สมฺปาทิตํฯ ญาตกา วา โหนฺติ ปวาริตา วาติ เอตฺถ สเจปิ ภิกฺขุโน อญฺญาตกา อปฺปวาริตา จ สิยุํ, ภิกฺขุนิยา ญาตกา ปวาริตา เจ, วฏฺฏติฯ

[197] ปาปภิกฺขูนํ ปกฺขุปจฺเฉทาย อิทํ ปญฺญตฺตํ, ตสฺมา ปญฺจโภชเนเยว อาปตฺติ วุตฺตาฯ ปญฺจ โภชนานิ ฐเปตฺวา สพฺพตฺถ อนาปตฺตีติ อิทํ ปน อิมินา สิกฺขาปเทน อนาปตฺติทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ วิญฺญตฺติยา อุปฺปนฺนํ ปริภุญฺชนฺตสฺส หิ อญฺญตฺถ วุตฺตนเยน ทุกฺกฏํฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ ภิกฺขุนิปริปาจิตภาโว, ชานนํ, คิหิสมารมฺภาภาโว, โอทนาทีนํ อญฺญตรตา, ตสฺส อชฺโฌหรณนฺติ อิมานิ ปเนตฺถ ปญฺจ องฺคานิฯ

ปริปาจิตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. รโหนิสชฺชสิกฺขาปทวณฺณนา

[198] ทสเม อุปนนฺทสฺส จตุตฺถสิกฺขาปเทนาติ อปฺปฏิจฺฉนฺเน มาตุคาเมน สทฺธิํ รโหนิสชฺชสิกฺขาปทํ สนฺธาย วุตฺตํฯ กิญฺจาปิ ตํ อเจลกวคฺเค ปญฺจมสิกฺขาปทํ โหติ, อุปนนฺทตฺเถรํ อารพฺภ ปญฺญตฺเตสุ ปน จตุตฺถภาวโต ‘‘อุปนนฺทสฺส จตุตฺถสิกฺขาปเทนา’’ติ วุตฺตํฯ จตุตฺถสิกฺขาปทสฺส วตฺถุโต อิมสฺส สิกฺขาปทสฺส วตฺถุโน ปฐมํ อุปฺปนฺนตฺตา อิทํ สิกฺขาปทํ ปฐมํ ปญฺญตฺตํฯ อิมินา จ สิกฺขาปเทน เกวลํ ภิกฺขุนิยา เอว รโหนิสชฺชาย อาปตฺติ ปญฺญตฺตา, อุปริ มาตุคาเมน สทฺธิํ รโหนิสชฺชาย อาปตฺติ วิสุํ ปญฺญตฺตาติ ทฏฺฐพฺพํฯ

รโหนิสชฺชสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

นิฏฺฐิโต ภิกฺขุนิวคฺโค ตติโยฯ

4. โภชนวคฺโค

1. อาวสถปิณฺฑสิกฺขาปทวณฺณนา

[206] โภชนวคฺคสฺส ปฐมสิกฺขาปเท อทฺธโยชนํ วา โยชนํ วา คนฺตุํ สกฺโกตีติ เอตฺถ ตตฺตกํ คนฺตุํ สกฺโกนฺตสฺสปิ ตาวตกํ คนฺตฺวา อลทฺธภิกฺขสฺส อิโต ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติฯ อิเมสํเยวาติ อิเมสํ ปาสณฺฑานํเยวฯ เอตฺตกานนฺติ อิมสฺมิํ ปาสณฺเฑ เอตฺตกานํฯ เอกทิวสํ ภุญฺชิตพฺพนฺติ เอกทิวสํ สกิํเยว ภุญฺชิตพฺพํฯ ‘‘เอกทิวสํ ภุญฺชิตพฺพ’’นฺติ วจนโต ปน เอกสฺมิํ ทิวเส ปุนปฺปุนํ ภุญฺชิตุํ วฏฺฏตีติ น คเหตพฺพํฯ ปุน อาทิโต ปฏฺฐาย ภุญฺชิตุํ น วฏฺฏตีติ อิมินา ปฐมํ ภุตฺตฏฺฐาเนสุ ปุน เอกสฺมิมฺปิ ฐาเน ภุญฺชิตุํ น วฏฺฏตีติ ทสฺเสติฯ

[208] ‘‘คจฺฉนฺโต วา อาคจฺฉนฺโต วาติ อิทํ อทฺธโยชนวเสน คเหตพฺพ’’นฺติ วทนฺติฯ อนฺตรามคฺเค คตฏฺฐาเนติ เอกสฺเสว สนฺตกํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ‘‘อาคจฺฉนฺเตปิ เอเสว นโย’’ติ สงฺเขเปน วุตฺตเมวตฺถํ วิภาเวนฺโต ‘‘คนฺตฺวา ปจฺจาคจฺฉนฺโต’’ติอาทิมาหฯ อาปตฺติฏฺฐาเนเยว ปุน ภุญฺชนฺตสฺส อนาปตฺติ วตฺตพฺพาติ คมเน อาคมเน จ ปฐมํ โภชนํ อวตฺวา อนฺตรามคฺเค เอกทิวสํ คตฏฺฐาเน จ เอกทิวสนฺติ ปุนปฺปุนํ โภชนเมว ทสฺสิตํ, คมนทิวเส ปน อาคมนทิวเส จ ‘‘คมิสฺสามิ อาคมิสฺสามี’’ติ ภุญฺชิตุํ วฏฺฏติเยวฯ สุทฺธจิตฺเตน ปุนปฺปุนํ ภุญฺชนฺตสฺสปิ ปุนปฺปุนํ โภชเน อนาปตฺติฯ อญฺญสฺสตฺถาย อุทฺทิสิตฺวา ปญฺญตฺตํ ภิกฺขุโน คเหตุเมว น วฏฺฏตีติ อาห ‘‘ภิกฺขูนํเยว อตฺถายา’’ติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ อาวสถปิณฺฑตา, อคิลานตา, อนุวสิตฺวา โภชนนฺติ อิมานิ ปเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ

อาวสถปิณฺฑสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. คณโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา

[209] ทุติเย อภิมาเรติ อภิคนฺตฺวา ภควโต มารณตฺถาย นิโยชิเต ธนุทฺธเรฯ คุฬฺหปฏิจฺฉนฺโนติ อปากโฏฯ ปวิชฺฌีติ วิสฺสชฺเชสิฯ นนุ ราชานมฺปิ มาราเปสีติ วจนโต อิทํ สิกฺขาปทํ อชาตสตฺตุโน กาเล ปญฺญตฺตนฺติ สิทฺธํ, เอวญฺจ สติ ปรโต อนุปญฺญตฺติยํ –