เมนู

4. อามิสสิกฺขาปทวณฺณนา

[164] จตุตฺเถ ‘‘อุปสมฺปนฺนํ…เป.… ภิกฺขุโนวาทก’’นฺติ อิเมสํ ‘‘มงฺกุกตฺตุกาโม’’ติ อิมินา สมฺพนฺโธฯ ‘‘อวณฺณํ กตฺตุกาโม อยสํ กตฺตุกาโม’’ติ อิเมสํ ปน วเสน ‘‘อุปสมฺปนฺน’’นฺติอาทีสุ ‘‘อุปสมฺปนฺนสฺสา’’ติ วิภตฺติวิปริณาโม กาตพฺโพติ อิมมตฺถํ สนฺธาย ‘‘อุชฺฌาปนเก วุตฺตนเยเนวตฺโถ เวทิตพฺโพ’’ติ วุตฺตํฯ ‘‘จีวรเหตุ โอวทตี’’ติอาทินา ภณนฺตสฺส เอเกกสฺมิํ วจเน นิฏฺฐิเต ปาจิตฺติยํ เวทิตพฺพํฯ ‘‘อุปสมฺปนฺนํ สงฺเฆน อสมฺมต’’นฺติ ปาฬิวจนโต ‘‘สมฺมเตน วา สงฺเฆน วา ภารํ กตฺวา ฐปิโต’’ติ อฏฺฐกถาวจนโต จ อฏฺฐหิ องฺเคหิ สมนฺนาคโต สมฺมเตน วา วิปฺปวสิตุกาเมน ‘‘ยาวาหํ อาคมิสฺสามิ, ตาว เต ภาโร โหตู’’ติ ยาจิตฺวา ฐปิโต ตสฺสาภาวโต สงฺเฆน วา ตเถว ภารํ กตฺวา ฐปิโต อฏฺฐหิ ครุธมฺเมหิ อญฺเญน วา ธมฺเมน โอวทิตุํ ลภตีติ เวทิตพฺพํฯ ตสฺมา ‘‘โย ปน, ภิกฺขุ, อสมฺมโต ภิกฺขุนิโย โอวเทยฺย, ปาจิตฺติย’’นฺติ อิทํ ปเคว ภารํ กตฺวา อฏฺฐปิตํ สนฺธาย วุตฺตนฺติ คเหตพฺพํฯ

[168] อนาปตฺติ ปกติยา จีวรเหตุ…เป.… โอวทนฺตํ ภณตีติ เอตฺถ อามิสเหตุ โอวทนฺตํ ‘‘อามิสเหตุ โอวทตี’’ติ สญฺญาย เอวํ ภณนฺตสฺส อนาปตฺติ, ‘‘น อามิสเหตุ โอวทตี’’ติ สญฺญิโน ปน ทุกฺกฏํ, น อามิสเหตุ โอวทนฺตํ ปน ‘‘อามิสเหตุ โอวทตี’’ติ สญฺญาย ภณนฺตสฺสปิ อนาปตฺติ สจิตฺตกตฺตา สิกฺขาปทสฺสฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ อุปสมฺปนฺนตา, ธมฺเมน ลทฺธสมฺมุติตา, อนามิสนฺตรตา, อวณฺณกามตาย เอวํ ภณนนฺติ อิมานิ ปเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ

อามิสสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

[169] ปญฺจมํ อุตฺตานตฺถเมวฯ

6. จีวรสิพฺพาปนสิกฺขาปทวณฺณนา

[175] ฉฏฺเฐ สเจ สา ภิกฺขุนี ตํ จีวรํ อาทิโตว ปารุเปยฺย, อญฺญา ภิกฺขุนิโย ทิสฺวา อุชฺฌาเปยฺยุํ, ตโต มหาชโน ปสฺสิตุํ น ลภตีติ มญฺญมาโน ‘‘ยถาสํหฏํ หริตฺวา นิกฺขิปิตฺวา’’ติอาทิมาหฯ

[176] นีหรตีติ สกิํ นีหรติฯ เยปิ เตสํ นิสฺสิตกาติ สมฺพนฺโธฯ กถินวตฺตนฺติ ‘‘สพฺรหฺมจารีนํ กาตุํ วฏฺฏตี’’ติ อิติกตฺตพฺพตาวเสน สูจิกมฺมกรณํฯ อาจริยุปชฺฌายานํ ทุกฺกฏนฺติ อกปฺปิยสมาทานวเสน ทุกฺกฏํฯ วญฺเจตฺวาติ ‘‘ตว ญาติกายา’’ติ อวตฺวา ‘‘เอกิสฺสา ภิกฺขุนิยา’’ติ เอตฺตกเมว วตฺวาฯ

‘‘เอกิสฺสา ภิกฺขุนิยา’’ติ สุตฺวา เต อญฺญาติกสญฺญิโน ภเวยฺยุนฺติ อาห ‘‘อกปฺปิเย นิโยชิตตฺตา’’ติ ฯ ‘‘อิทํ เต มาตุ จีวร’’นฺติอาทีนิ อวตฺวาปิ ‘‘อิทํ จีวรํ สิพฺเพหี’’ติ สุทฺธจิตฺเตน สิพฺพาเปนฺตสฺสปิ อนาปตฺติฯ

[179] อุปาหนตฺถวิกาทินฺติ อาทิ-สทฺเทน ยํ จีวรํ นิวาเสตุํ วา ปารุปิตุํ วา น สกฺกา โหติ, ตมฺปิ สงฺคณฺหาติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา สนฺตกตา, นิวาสนปารุปนูปคตา, วุตฺตนเยน สิพฺพนํ วา สิพฺพาปนํ วาติ อิมานิ ปเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ

จีวรสิพฺพาปนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. สํวิทหนสิกฺขาปทวณฺณนา

[181] สตฺตเม ‘‘ปจฺฉา คจฺฉนฺตีนํ โจรา อจฺฉินฺทิํสู’’ติ เอตฺถ ‘‘ปตฺตจีวร’’นฺติ ปาฐเสโสติ อาห ‘‘ปจฺฉา คจฺฉนฺตีนํ ปตฺตจีวร’’นฺติฯ ตา ภิกฺขุนิโยติ ปจฺฉา คจฺฉนฺติโย ภิกฺขุนิโยฯ ‘‘ปจฺฉา คจฺฉนฺตีน’’นฺติ จ วิภตฺติวิปริณาเมเนตฺถ สมฺพนฺโธ เวทิตพฺโพฯ ปาฬิยํ ‘‘คจฺฉาม ภคินิ, คจฺฉาม อยฺยา’’ติ ภิกฺขุปุพฺพกํ สํวิธานํ วุตฺตํ, ‘‘คจฺฉาม อยฺย, คจฺฉาม ภคินี’’ติ ภิกฺขุนีปุพฺพกํฯ เอกทฺธานมคฺคนฺติ เอกํ อทฺธานสงฺขาตํ มคฺคํ, เอกโต วา อทฺธานมคฺคํฯ หิยฺโยติ สุเวฯ ปเรติ ตติยทิวเสฯ

[182-183] ทฺวิธา วุตฺตปฺปกาโรติ ปาทคมนวเสน ปกฺขคมนวเสน วาติ ทฺวิธา วุตฺตปฺปเภโท ฯ จตุนฺนํ มคฺคานํ สมฺพนฺธฏฺฐานํ จตุกฺกํ, ติณฺณํ มคฺคานํ สมฺพนฺธฏฺฐานํ สิงฺฆาฏกํฯ ‘‘คามนฺตเร คามนฺตเร’’ติ เอตฺถ อญฺโญ คาโม คามนฺตรนฺติ อาห ‘‘นิกฺขมเน อนาปตฺติ…เป.… ภิกฺขุโน ปาจิตฺติย’’นฺติฯ ‘‘สํวิธายา’’ติ ปาฬิยํ อวิเสเสน วุตฺตตฺตา ‘‘เนว ปาฬิยา สเมตี’’ติ วุตฺตํ, ‘‘เอตฺถนฺตเร สํวิทหิเตปิ ภิกฺขุโน ทุกฺกฏ’’นฺติ วุตฺตตฺตา ‘‘น เสสอฏฺฐกถาย สเมตี’’ติ วุตฺตํฯ อทฺธโยชนํ อติกฺกมนฺตสฺสาติ อสติ คาเม อทฺธโยชนํ อติกฺกมนฺตสฺสฯ ยตฺถ หิ อทฺธโยชนพฺภนฺตเร อญฺโญ คาโม น โหติ, ตํ อิธ อคามกํ อรญฺญนฺติ อธิปฺเปตํ, อทฺธโยชนพฺภนฺตเร ปน คาเม สติ คามนฺตรคณนาย เอว อาปตฺติฯ

[185] รฏฺฐเภเทติ รฏฺฐวิโลเปฯ จกฺกสมารุฬฺหาติ อิริยาปถจกฺกํ สกฏจกฺกํ วา สมารุฬฺหาฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ