อธิกรณเภทวณฺณนา

[340] ยสฺมา อธิกรณํ อุกฺโกเฏนฺโต สมถปฺปตฺตเมว อุกฺโกเฏติ, ตสฺมา ‘‘วิวาทาธิกรณํ อุกฺโกเฏนฺโต กติ สมเถ อุกฺโกเฏตี’’ติอาทิ วุตฺตํฯ

[341] ปาฬิมุตฺตกวินิจฺฉเยเนวาติ วินยลกฺขณํ วินา เกวลํ ธมฺมเทสนามตฺตวเสเนวาติ อตฺโถฯ เยนาปิ วินิจฺฉเยนาติ ปาฬิมุตฺตกวินิจฺฉยเมว สนฺธาย วุตฺตํฯ ขนฺธกโต จ ปริวารโต จ สุตฺเตนาติ ขนฺธกปริวารโต อานีตสุตฺเตนฯ นิชฺฌาเปนฺตีติ ปญฺญาเปนฺติฯ

[342] กิจฺจํ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนกกิจฺจานนฺติ ปุพฺเพ กตอุกฺเขปนียาทิกิจฺจํ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนกกิจฺจานํฯ กีทิสานํ? ยาวตติยสมนุภาสนาทีนํฯ

[343] ตํ หีติ ตํ วิวาทาธิกรณํฯ

[344] อธิกรเณสุ เยน อธิกรเณน สมฺมนฺติ, ตํ ทสฺเสตุํ วุตฺตนฺติ ยทา อธิกรเณหิ สมฺมนฺติ, ตทา กิจฺจาธิกรเณเนว สมฺมนฺติ, น อญฺเญหิ อธิกรเณหีติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตนฺติ อธิปฺปาโยฯ

[353] ‘‘สตฺตนฺนํ สมถานํ กตเม ฉตฺติํส สมุฏฺฐานา’’ติ ปุจฺฉิตฺวาปิ ‘‘กมฺมสฺส กิริยา กรณ’’นฺติอาทินา สมฺมุขาวินยสฺส สมุฏฺฐานานิ อวิภชิตฺวาว สติวินยาทีนํ ฉนฺนญฺเญว ฉ สมุฏฺฐานานิ วิภตฺตานิ, ตํ กสฺมาติ อาห ‘‘กิญฺจาปิ สตฺตนฺนํ สมถาน’’นฺติอาทิฯ สติวินยาทีนํ วิย สงฺฆสมฺมุขตาทีนํ กิจฺจยตา นาม นตฺถีติ อาห ‘‘กมฺมสงฺคหาภาเวนา’’ติฯ

ทุติยคาถาสงฺคณิกวณฺณนา

[359] มนฺตคฺคหณนฺติ อญฺญมญฺญํ สํสนฺทนํฯ อนุ อนุ สนฺธานํ อนุสนฺธิตนฺติ ภาวสาธโน อนุสนฺธิตสทฺโทติ อาห ‘‘อนุสนฺธิตนฺติ กถานุสนฺธี’’ติฯ

สงฺคามทฺวยวณฺณนา

[365] ฐานนิสชฺชวตฺตาทินิสฺสิตาติ ‘‘เอวํ ฐาตพฺพํ, เอวํ นิสีทิตพฺพ’’นฺติ เอวมาทิกาฯ สญฺญาชนนตฺถนฺติ จุทิตกโจทกานํ สญฺญุปฺปาทนตฺถํฯ อนุโยควตฺตํ กถาเปตฺวาติ ‘‘กิํ อนุโยควตฺตํ ชานาสี’’ติ ปุจฺฉิตฺวา เตเนว กถาเปตฺวาฯ

[375] นีลาทิวณฺณาวณฺณวเสนาติ นีลาทิวณฺณวเสน อาโรคฺยตฺถาทิอวณฺณวเสน จฯ

กถินเภทวณฺณนา

[404] ปุเรชาตปจฺจเย ปเนส อุทฺทิฏฺฐธมฺเมสุ เอกธมฺมมฺปิ น ลภตีติ เอส อุทกาหรณาทิปโยโค อตฺตโน ปุเรชาตปจฺจยภาเว ปุพฺพกรณวเสน อุทฺทิฏฺเฐสุ โธวนาทิธมฺเมสุ เอกธมฺมมฺปิ น ลภติ อตฺตโน ปุเรชาตสฺส ปุพฺพกรณสงฺคหิตสฺส ธมฺมสฺส นตฺถิตายฯ

[412] รูปาทีสุ ธมฺเมสูติ วณฺณคนฺธาทีสุ สุทฺธฏฺฐกธมฺเมสุฯ

[416] ปุริมา ทฺเวติ อิมสฺมิํ อธิกาเร ปฐมํ วุตฺตา อนฺตรุพฺภารสหุพฺภารา, น ปกฺกมนนฺติกาทโย ทฺเว อุทฺธาราฯ

อุปาลิปญฺจกวณฺณนา

[420-421] โอมทฺทการโกติ โอมทฺทิตฺวา อภิภวิตฺวา การโกฯ อุปตฺถมฺโภ น ทาตพฺโพติ สามคฺคิวินาสาย อนุพลํ น ทาตพฺพํฯ ทิฏฺฐาวิกมฺมมฺปิ กตฺวาติ ‘‘น เมตํ ขมตี’’ติ ทิฏฺฐิํ อาวิ กตฺวาปิฯ

โวหารวคฺควณฺณนา

[424] กายปฺปโยเคน อาปชฺชิตพฺพา กายปฺปโยคาฯ วจีปโยเคน อาปชฺชิตพฺพา วจีปโยคาฯ นวสุ ฐาเนสูติ โอสารณาทีสุ นวสุ ฐาเนสุฯ ทฺวีสุ ฐาเนสูติ ญตฺติทุติยญตฺติจตุตฺถกมฺเมสุฯ ตสฺมาติ ยสฺมา มหาอฏฺฐกถายํ วุตฺตนเยน อุภโตวิภงฺคา อสงฺคหิตา, ตสฺมาฯ ยํ กุรุนฺทิยํ วุตฺตํ, ตํ คเหตพฺพนฺติ สมฺพนฺโธฯ