อารญฺญิโกติ ‘‘ยานิ โข ปน ตานิ อารญฺญกานิ เสนาสนานี’’ติอาทินา (ปาจิ. 570) วุตฺตปาฏิเทสนียํ ฯ โอวาโทติ ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี โอวาทาย วา สํวาสาย วา น คจฺเฉยฺยา’’ติ (ปาจิ. 1055) วุตฺตสิกฺขาปทํฯ

ปาราชิกานิ จตฺตารีติอาทินา ฉสุ นคเรสุ ปญฺญตฺตํ เอกโต สมฺปิณฺฑิตฺวา สาวตฺถิยา ปญฺญตฺตํ วิสุํ คเณตฺวา สพฺพาเนว สิกฺขาปทานิ ทฺวีหิ ราสีหิ สงฺคณฺหาติฯ

สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

จตุวิปตฺติวณฺณนา

[336] เอกติํส ครุกา นาม อุภโต อฏฺฐ ปาราชิกา, ภิกฺขูนํ เตรส, ภิกฺขุนีนํ ทส สงฺฆาทิเสสาฯ อฏฺเฐตฺถ อนวเสสาติ เอเตสุ ยถาวุตฺตครุเกสุ สาธารณาสาธารณวเสน อฏฺฐ ปาราชิกา อนวเสสา นามฯ

อสาธารณาทิวณฺณนา

[338] ‘‘โธวนญฺจ ปฏิคฺคโห’’ติ คาถา อฏฺฐกถาจริยานํฯ ตตฺถ โธวนญฺจ ปฏิคฺคโหติ อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา จีวรโธวาปนํ จีวรปฏิคฺคหณญฺจฯ โกเสยฺย…เป.… ทฺเว โลมาติ เอฬกโลมวคฺเค อาทิโต สตฺต สิกฺขาปทานิ วุตฺตานิฯ วสฺสิกาติ วสฺสิกสาฏิกสิกฺขาปทํฯ อารญฺญเกน จาติ สาสงฺกสิกฺขาปทํ วุตฺตํฯ ปณีตนฺติ ปณีตโภชนวิญฺญตฺติฯ อูนนฺติ อูนวีสติวสฺสสิกฺขาปทํฯ นิสีทเน จ ยา สิกฺขา, วสฺสิกา ยา จ สาฏิกาติ นิสีทนวสฺสิกสาฏิกานํ ปมาณาติกฺกโมฯ

อาปตฺติกฺขนฺธา เจว อุโปสถาทีนิ จ ‘‘ปาราชิกสงฺฆาทิเสสา’’ติอาทินา วิภตฺตตฺตา ‘‘วิภตฺติโย’’ติ วุตฺตานิฯ เตวีสติ สงฺฆาทิเสสาติ ภิกฺขุนีนํ อาคตานิ ทส, ภิกฺขูนํ เตรสาติ เตวีสติฯ ทฺเวจตฺตาลีส นิสฺสคฺคิยาติอาทีสุปิ เอเสว นโยฯ ทฺวีหิ…เป.… กิจฺจํ เอเกน สมฺมตีติ ทฺวีหิ วิวาทาธิกรณํ, จตูหิ อนุวาทาธิกรณํ, ตีหิ อาปตฺตาธิกรณํ, เอเกน กิจฺจาธิกรณํ สมฺมตีติ อตฺโถฯ

[339] นิรงฺกโตติ สงฺฆมฺหา อปสาริโตฯ

อธิกรณเภทวณฺณนา

[340] ยสฺมา อธิกรณํ อุกฺโกเฏนฺโต สมถปฺปตฺตเมว อุกฺโกเฏติ, ตสฺมา ‘‘วิวาทาธิกรณํ อุกฺโกเฏนฺโต กติ สมเถ อุกฺโกเฏตี’’ติอาทิ วุตฺตํฯ

[341] ปาฬิมุตฺตกวินิจฺฉเยเนวาติ วินยลกฺขณํ วินา เกวลํ ธมฺมเทสนามตฺตวเสเนวาติ อตฺโถฯ เยนาปิ วินิจฺฉเยนาติ ปาฬิมุตฺตกวินิจฺฉยเมว สนฺธาย วุตฺตํฯ ขนฺธกโต จ ปริวารโต จ สุตฺเตนาติ ขนฺธกปริวารโต อานีตสุตฺเตนฯ นิชฺฌาเปนฺตีติ ปญฺญาเปนฺติฯ

[342] กิจฺจํ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนกกิจฺจานนฺติ ปุพฺเพ กตอุกฺเขปนียาทิกิจฺจํ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนกกิจฺจานํฯ กีทิสานํ? ยาวตติยสมนุภาสนาทีนํฯ

[343] ตํ หีติ ตํ วิวาทาธิกรณํฯ

[344] อธิกรเณสุ เยน อธิกรเณน สมฺมนฺติ, ตํ ทสฺเสตุํ วุตฺตนฺติ ยทา อธิกรเณหิ สมฺมนฺติ, ตทา กิจฺจาธิกรเณเนว สมฺมนฺติ, น อญฺเญหิ อธิกรเณหีติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตนฺติ อธิปฺปาโยฯ

[353] ‘‘สตฺตนฺนํ สมถานํ กตเม ฉตฺติํส สมุฏฺฐานา’’ติ ปุจฺฉิตฺวาปิ ‘‘กมฺมสฺส กิริยา กรณ’’นฺติอาทินา สมฺมุขาวินยสฺส สมุฏฺฐานานิ อวิภชิตฺวาว สติวินยาทีนํ ฉนฺนญฺเญว ฉ สมุฏฺฐานานิ วิภตฺตานิ, ตํ กสฺมาติ อาห ‘‘กิญฺจาปิ สตฺตนฺนํ สมถาน’’นฺติอาทิฯ สติวินยาทีนํ วิย สงฺฆสมฺมุขตาทีนํ กิจฺจยตา นาม นตฺถีติ อาห ‘‘กมฺมสงฺคหาภาเวนา’’ติฯ

ทุติยคาถาสงฺคณิกวณฺณนา

[359] มนฺตคฺคหณนฺติ อญฺญมญฺญํ สํสนฺทนํฯ อนุ อนุ สนฺธานํ อนุสนฺธิตนฺติ ภาวสาธโน อนุสนฺธิตสทฺโทติ อาห ‘‘อนุสนฺธิตนฺติ กถานุสนฺธี’’ติฯ