มนฺตาภาสาติ มติยา อุปปริกฺขิตฺวา ภาสนโต อสมฺผปฺปลาปวาจา อิธ ‘‘มนฺตาภาสา’’ติ วุตฺตาฯ

นวมภิกฺขุนิโต ปฏฺฐาย อุปชฺฌายาปิ อภิวาทนารหา โน ปจฺจุฏฺฐานารหาติ ยสฺมา ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ภตฺตคฺเค อฏฺฐนฺนํ ภิกฺขุนีนํ ยถาวุฑฺฒํ อวเสสานํ ยถาคติก’’นฺติ วทนฺเตน ภควตา ภตฺตคฺเค อาทิโต ปฏฺฐาย อฏฺฐนฺนํเยว ภิกฺขุนีนํ ยถาวุฑฺฒํ อนุญฺญาตํ, อวเสสานํ อาคตปฏิปาฏิยา, ตสฺมา นวมภิกฺขุนิโต ปฏฺฐาย สเจ อุปชฺฌายาปิ ภิกฺขุนี ปจฺฉา อาคจฺฉติ, น ปจฺจุฏฺฐานารหา, ยถานิสินฺนาหิเยว สีสํ อุกฺขิปิตฺวา อภิวาเทตพฺพตฺตา อภิวาทนารหาฯ อาทิโต นิสินฺนาสุ ปน อฏฺฐสุ ยา อพฺภนฺตริมา อญฺญา วุฑฺฒตรา อาคจฺฉติ, สา อตฺตโน นวกตรํ วุฏฺฐาเปตฺวา นิสีทิตุํ ลภติฯ ตสฺมา สา ตาหิ อฏฺฐหิ ภิกฺขุนีหิ ปจฺจุฏฺฐานารหาฯ ยา ปน อฏฺฐหิปิ นวกตรา, สา สเจปิ สฏฺฐิวสฺสา โหติ, อาคตปฏิปาฏิยาว นิสีทิตุํ ลภติฯ

อิธ น กปฺปนฺตีติ วทนฺโตติ ปจฺจนฺติมชนปเทสุ ฐตฺวา ‘‘อิธ น กปฺปนฺตี’’ติ วทนฺโต วินยาติสารทุกฺกฏํ อาปชฺชติฯ กปฺปิยญฺหิ ‘‘น กปฺปตี’’ติ วทนฺโต ปญฺญตฺตํ สมุจฺฉินฺทติ นามฯ อิธ กปฺปนฺตีติอาทีสุปิ เอเสว นโยฯ

จตุกฺกวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปญฺจกวารวณฺณนา

[325] ปญฺจเกสุ ‘‘นิมนฺติโต สภตฺโต สมาโน สนฺตํ ภิกฺขุํ อนาปุจฺฉา’’ติ (ปาจิ. 294-297) วจนโต อกปฺปิยนิมนฺตนํ สาทิยนฺตสฺเสว อนามนฺตจาโร น วฏฺฏตีติ ‘‘ปิณฺฑปาติกสฺส กปฺปนฺตี’’ติ วุตฺตํฯ คณโภชนาทีสุปิ เอเสว นโยฯ อธิฏฺฐหิตฺวา โภชนนฺติ ‘‘คิลานสมโย’’ติอาทินา อาโภคํ กตฺวา โภชนํฯ อวิกปฺปนาติ ‘‘มยฺหํ ภตฺตปจฺจาสํ อิตฺถนฺนามสฺส ทมฺมี’’ติ เอวํ อวิกปฺปนาฯ

อยสโต วา ครหโต วาติ เอตฺถ ปรมฺมุขา อคุณวจนํ อยโสฯ สมฺมุขา ครหาฯ วิยสตีติ พฺยสนํ, หิตสุขํ ขิปติ วิทฺธํเสตีติ อตฺโถฯ

ญาตีนํ พฺยสนํ ญาติพฺยสนํ, โจรโรคภยาทีหิ ญาติวินาโสติ อตฺโถฯ โภคานํ พฺยสนํ โภคพฺยสนํ, ราชโจราทิวเสน โภควินาโสติ อตฺโถฯ โรโค เอว พฺยสนํ โรคพฺยสนํฯ โรโค หิ อาโรคฺยํ พฺยสติ วินาเสตีติ พฺยสนํฯ สีลสฺส พฺยสนํ สีลพฺยสนํ, ทุสฺสีลฺยสฺเสตํ นามํฯ สมฺมาทิฏฺฐิํ วินาสยมานา อุปฺปนฺนา ทิฏฺฐิเยว พฺยสนํ ทิฏฺฐิพฺยสนํฯ ญาติสมฺปทาติ ญาตีนํ สมฺปทา ปาริปูริ พหุภาโว ฯ โภคสมฺปทายปิ เอเสว นโยฯ อาโรคฺยสฺส สมฺปทา อาโรคฺยสมฺปทาฯ ปาริปูริ ทีฆรตฺตํ อโรคตาฯ สีลทิฏฺฐิสมฺปทาสุปิ เอเสว นโยฯ

วตฺตํ ปริจฺฉินฺทีติ ตสฺมิํ ทิวเส กาตพฺพวตฺตํ นิฏฺฐาเปสิฯ อฏฺฐ กปฺเป อนุสฺสรีติอาทินา ตสฺมิํ ขเณ ฌานํ นิพฺพตฺเตตฺวา ปุพฺเพนิวาสญาณํ นิพฺพตฺเตสีติ ทีเปติฯ ญตฺติยา กมฺมปฺปตฺโต หุตฺวาติ ญตฺติยา ฐปิตาย อนุสฺสาวนกมฺมปฺปตฺโต หุตฺวาติ อตฺโถฯ

มนฺทตฺตา โมมูหตฺตาติ เนว สมาทานํ ชานาติ, น อานิสํสํ, อตฺตโน ปน มนฺทตฺตา โมมูหตฺตา อญฺญาเณเนว อารญฺญิโก โหติฯ ปาปิจฺโฉ อิจฺฉาปกโตติ ‘‘อรญฺเญ เม วิหรนฺตสฺส ‘อยํ อารญฺญิโก’ติ จตุปฺปจฺจยสกฺการํ กริสฺสนฺติ, ‘อยํ ภิกฺขุ ลชฺชี ปวิวิตฺโต’ติอาทีหิ จ คุเณหิ สมฺภาเวสฺสนฺตี’’ติ เอวํ ปาปิกาย อิจฺฉาย ฐตฺวา ตาย เอว อิจฺฉาย อภิภูโต หุตฺวา อารญฺญิโก โหตีติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘อรญฺญวาเสน ปจฺจยลาภํ ปตฺถยมาโน’’ติฯ อุมฺมาทวเสน อรญฺญํ ปวิสิตฺวา วิหรนฺโต อุมฺมาทา จิตฺตกฺเขปา อารญฺญิโก นาม โหติฯ วณฺณิตนฺติ อิทํ อารญฺญิกงฺคํ นาม พุทฺเธหิ พุทฺธสาวเกหิ จ วณฺณิตํ ปสตฺถนฺติ อารญฺญิโก โหติฯ

ปญฺจกวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ฉกฺกวารวณฺณนา

[326] ฉกฺเกสุ ฉพฺพสฺสปรมตา ธาเรตพฺพนฺติ ปทภาชนํ ทสฺสิตํฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ

ฉกฺกวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ