เมนู

เอกุตฺตริกนโย

เอกกวารวณฺณนา

[321] มูลวิสุทฺธิยา อนฺตราปตฺตีติ อนฺตราปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา มูลายปฏิกสฺสนํ กตฺวา ฐิเตน อาปนฺนาฯ ‘‘อคฺฆวิสุทฺธิยา อนฺตราปตฺตีติ สมฺพหุลา อาปตฺติโย อาปชฺชิตฺวา ตาสุ สพฺพจิรปฏิจฺฉนฺนวเสน อคฺฆสโมธานํ คเหตฺวา วสนฺเตน อาปนฺนาปตฺตี’’ติ คณฺฐิปเทสุ วุตฺตํฯ สอุสฺสาเหเนว จิตฺเตนาติ ‘‘ปุนปิ อาปชฺชิสฺสามี’’ติ สอุสฺสาเหเนว จิตฺเตนฯ ภิกฺขุนีนํ อฏฺฐวตฺถุกาย วเสน เจตํ วุตฺตํฯ เตเนวาห ‘‘อฏฺฐเม วตฺถุสฺมิํ ภิกฺขุนิยา ปาราชิกเมว โหตี’’ติฯ ‘‘ธมฺมิกสฺส ปฏิสฺสวสฺส อสจฺจาปเน’’ติ วุตฺตตฺตา อธมฺมิกปฏิสฺสวสฺส วิสํวาเท ทุกฺกฏํ น โหติฯ ‘‘ตุมฺเห วิพฺภมถา’’ติ หิ วุตฺเต สุทฺธจิตฺโต ‘‘สาธู’’ติ ปฏิสฺสุณิตฺวา สเจ น วิพฺภมติ, อนาปตฺติฯ เอวํ สพฺพตฺถฯ ปญฺจทสสุ ธมฺเมสูติ ‘‘กาเลน วกฺขามิ, โน อกาเลนา’’ติอาทินา วุตฺตปญฺจทสธมฺเมสุฯ อาปตฺติํ อาปชฺชิตุํ ภพฺพตาย ภพฺพาปตฺติกา

เอกกวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ทุกวารวณฺณนา

[322] ทุเกสุ นิทหเนติ อาตเป อติจิรํ ฐเปตฺวา นิทหเนฯ วตฺถุสภาคํ เทเสนฺโต เทเสนฺโต อาปชฺชติ, อาปนฺนํ อาปตฺติํ น เทเสสฺสามีติ ธุรํ นิกฺขิปนฺโต น เทเสนฺโต อาปชฺชติฯ โรมชนปเท ชาตํ โรมกํฯ ปกฺกาลกนฺติ ยวกฺขารํฯ อนุญฺญาตโลณตฺตา โลณานิปิ ทุเกสุ วุตฺตานิฯ

ทุกวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ติกวารวณฺณนา

[323] ติเกสุ วจีสมฺปยุตฺตํ กายกิริยํ กตฺวาติ กาเยน นิปจฺจการํ กตฺวาฯ มุขาลมฺพรกรณาทิเภโทติ มุขเภริวาทนาทิปฺปเภโทฯ ยสฺส สิกฺขาปทสฺส วีติกฺกเม กายสมุฏฺฐานา อาปตฺติโย, ตํ กายทฺวาเร ปญฺญตฺตสิกฺขาปทํฯ อุปฆาเตตีติ วินาเสติฯ น อาทาตพฺพนฺติ ‘‘อิมสฺมา วิหารา ปรมฺปิ มา นิกฺขม, วินยธรานํ วา สนฺติกํ อาคจฺฉ วินิจฺฉยํ ทาตุ’’นฺติ วุตฺเต ตสฺส วจนํ น คเหตพฺพนฺติ อตฺโถฯ

อกุสลานิ เจว มูลานิ จาติ อโกสลฺลสมฺภูตฏฺเฐน เอกนฺตากุสลภาวโต อกุสลานิ, อตฺตนา สมฺปยุตฺตธมฺมานํ สุปฺปติฏฺฐิตภาวสาธนโต มูลานิ, น อกุสลภาวสาธนโตฯ น หิ มูลโต อกุสลานํ อกุสลภาโว, กุสลาทีนํ วา กุสลาทิภาโวฯ ตถา จ สติ โมมูหจิตฺตทฺวยโมหสฺส อกุสลภาโว น สิยาฯ

ทุฏฺฐุ จริตานีติ ปจฺจยโต สมฺปยุตฺตธมฺมโต ปวตฺติอาการโต จ น สุฏฺฐุ อสมฺมาปวตฺติตานิฯ วิรูปานีติ พีภจฺฉานิ สมฺปติ อายติญฺจ อนิฏฺฐรูปตฺตาฯ สุฏฺฐุ จริตานีติอาทีสุ วุตฺตวิปริยาเยน อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ ทฺเวปิ เจเต ติกา ปณฺณตฺติยา วา กมฺมปเถหิ วา กเถตพฺพาฯ ปณฺณตฺติยา ตาว กายทฺวาเร ปญฺญตฺตสิกฺขาปทสฺส วีติกฺกโม กายทุจฺจริตํ, อวีติกฺกโม กายสุจริตํฯ วจีทฺวาเร ปญฺญตฺตสิกฺขาปทสฺส วีติกฺกโม วจีทุจฺจริตํ, อวีติกฺกโม วจีสุจริตํฯ อุภยตฺถ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทสฺส วีติกฺกโม มโนทุจฺจริตํ มโนทฺวาเร ปญฺญตฺตสิกฺขาปทสฺส อภาวโตฯ ตยิทํ ทฺวารทฺวเย อกิริยสมุฏฺฐานาย อาปตฺติยา วเสน เวทิตพฺพํฯ ยถาวุตฺตาย อาปตฺติยา อวีติกฺกโมว มโนสุจริตํฯ อยํ ปณฺณตฺติกถา

ปาณาติปาตาทโย ปน ติสฺโส เจตนา กายทฺวาเร วจีทฺวาเรปิ อุปฺปนฺนา กายทุจฺจริตํ ทฺวารนฺตเร อุปฺปนฺนสฺสปิ กมฺมสฺส สนามาปริจฺจาคโต เยภุยฺยวุตฺติยา ตพฺพหุลวุตฺติยา จฯ เตนาหุ อฏฺฐกถาจริยา –

‘‘ทฺวาเร จรนฺติ กมฺมานิ, น ทฺวารา ทฺวารจาริโน;

ตสฺมา ทฺวาเรหิ กมฺมานิ, อญฺญมญฺญํ ววตฺถิตา’’ติฯ (ธ. ส. อฏฺฐ. กามาวจรกุสล ทฺวารกถา, กายกมฺมทฺวาร);