เมนู

สมถวารวิสฺสชฺชนาวารกถาวณฺณนา

[304-305] ยตฺถ เยภุยฺยสิกา ลพฺภติ, ตตฺถ สมฺมุขาวินโย ลพฺภตีติอาทิ ปุจฺฉาฯ ยสฺมิํ สมเย สมฺมุขาวินเยน จาติอาทิ ตสฺสา วิสฺสชฺชนํ, ยสฺมิํ สมเย สมฺมุขาวินเยน จ เยภุยฺยสิกาย จ อธิกรณํ วูปสมฺมติ, ตสฺมิํ สมเย ยตฺถ เยภุยฺยสิกา ลพฺภติ, ตตฺถ สมฺมุขาวินโย ลพฺภตีติ เอวํ สพฺพตฺถ สมฺพนฺโธฯ ยตฺถ ปฏิญฺญาตกรณํ ลพฺภติ, ตตฺถ สมฺมุขาวินโย ลพฺภตีติ เอตฺถ เอกํ วา ทฺเว วา พหู วา ภิกฺขู ‘‘อิมํ นาม อาปตฺติํ อาปนฺโนสี’’ติ ปุจฺฉิเต สติ ‘‘อามา’’ติ ปฏิชานเน ทฺเวปิ ปฏิญฺญาตกรณสมฺมุขาวินยา ลพฺภนฺติฯ ตตฺถ ‘‘สงฺฆสมฺมุขตา ธมฺมวินยปุคฺคลสมฺมุขตา’’ติ เอวํ วุตฺตสมฺมุขาวินเย สงฺฆสฺส ปุรโต ปฏิญฺญาตํ เจ, สงฺฆสมฺมุขตาฯ ตตฺเถว เทสิตํ เจ, ธมฺมวินยสมฺมุขตาโยปิ ลทฺธา โหนฺติฯ อถ วิวทนฺตา อญฺญมญฺญํ ปฏิชานนฺติ เจ, ปุคฺคลสมฺมุขตาฯ ตสฺเสว สนฺติเก เทสิตํ เจ, ธมฺมวินยสมฺมุขตาโยปิ ลทฺธา โหนฺติฯ เอกสฺเสว วา เอกสฺส สนฺติเก อาปตฺติเทสนกาเล ‘‘ปสฺสสิ, ปสฺสามี’’ติ วุตฺเต ตตฺถ ธมฺมวินยปุคฺคลสมฺมุขตาสญฺญิโต สมฺมุขาวินโย จ ปฏิญฺญาตกรณญฺจ ลทฺธํ โหติฯ

สํสฏฺฐวารกถาวณฺณนา

[306] อธิกรณานํ วูปสโมว สมโถ นาม, ตสฺมา อธิกรเณน วินา สมถา นตฺถีติ อาห ‘‘มา เหวนฺติสฺส วจนีโย…เป.… วินิพฺภุชิตฺวา นานากรณํ ปญฺญาเปตุ’’นฺติฯ

สมถาธิกรณวารกถาวณฺณนา

[309-310] สมถา สมเถหิ สมฺมนฺตีติอาทิ ปุจฺฉาฯ สิยา สมถา สมเถหิ สมฺมนฺตีติอาทิ วิสฺสชฺชนํฯ ตตฺถ สมถา สมเถหิ สมฺมนฺตีติ เอตฺถ สมฺมนฺตีติ สมฺปชฺชนฺติ, อธิกรณา วา ปน สมฺมนฺติ วูปสมํ คจฺฉนฺติ, ตสฺมา เยภุยฺยสิกา สมฺมุขาวินเยน สมฺมตีติ เอตฺถ สมฺมุขาวินเยน สทฺธิํ เยภุยฺยสิกา สมฺปชฺชติ, น สติวินยาทีหิ สทฺธิํ เตสํ ตสฺสา อนุปการตฺตาติ เอวมตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ

[311] ‘‘สมฺมุขาวินโย วิวาทาธิกรเณน สมฺมตี’’ติ ปาโฐฯ

‘‘สมฺมุขาวินโย น เกนจิ สมฺมตี’’ติ หิ อวสาเน วุตฺตตฺตา สมฺมุขาวินโย สยํ สมเถน วา อธิกรเณน วา สเมตพฺโพ น โหติฯ

[313] วิวาทาธิกรณํ…เป.… กิจฺจาธิกรเณน สมฺมตีติ เอตฺถ ‘‘สุณาตุ เม ภนฺเต …เป.… ปฐมํ สลากํ นิกฺขิปามี’’ติ เอวํ วิวาทาธิกรณํ กิจฺจาธิกรเณน สมฺมตีติ ทฏฺฐพฺพํฯ

สมุฏฺฐาปนวารกถาวณฺณนา

[314] วิวาทาธิกรณํ น กตมํ อธิกรณํ สมุฏฺฐาเปตีติ ‘‘นายํ ธมฺโม’’ติ วุตฺตมตฺเตเนว กิญฺจิ อธิกรณํ น สมุฏฺฐาเปตีติ อตฺโถฯ

ภชติวารกถาวณฺณนา

[318-9] กตมํ อธิกรณํ ปริยาปนฺนนฺติ กตมาธิกรณปริยาปนฺนํ, อยเมว วา ปาโฐฯ วิวาทาธิกรณํ วิวาทาธิกรณํ ภชตีติ ปฐมุปฺปนฺนวิวาทํ ปจฺฉา อุปฺปนฺโน ภชติฯ วิวาทาธิกรณํ ทฺเว สมเถ ภชตีติ ‘‘มํ วูปสเมตุํ สมตฺถา ตุมฺเห’’ติ วทนฺตํ วิย ภชติฯ ทฺวีหิ สมเถหิ สงฺคหิตนฺติ ‘‘มยํ ตํ วูปสเมสฺสามา’’ติ วทนฺเตหิ วิย ทฺวีหิ สมเถหิ สงฺคหิตํฯ

ขนฺธกปุจฺฉาวาโร