สาธุ ปาเปน ทุกฺกรนฺติ ตเทว ปน วุตฺตลกฺขณํ สาธุ ปาเปน เทวทตฺตาทินา ปาปปุคฺคเลน ทุกฺกรํ กาตุํ น สกฺกา, น โส ตํ กาตุํ สกฺโกตีติ อตฺโถฯ ปาปํ ปาเปน สุกรนฺติ ปาปํ อสุนฺทรํ อตฺตโน ปเรสญฺจ อนตฺถาวหํ ปาเปน ยถาวุตฺตปาปปุคฺคเลน สุกรํ สุเขน กาตุํ สกฺกุเณยฺยํฯ ปาปมริเยหิ ทุกฺกรนฺติ อริเยหิ ปน พุทฺธาทีหิ ตํ ปาปํ ทุกฺกรํ ทุรภิสมฺภวํฯ เสตุฆาโตเยว หิ เตสํ ตตฺถาติ ทีเปติฯ

สงฺฆเภทกถาวณฺณนา

[345] อถ โข อายสฺมา สาริปุตฺโต อาเทสนาปาฏิหาริยานุสาสนิยาติอาทีสุ ปรสฺส จิตฺตํ ญตฺวา กถนํ อาเทสนาปาฏิหาริยํ, สาวกานญฺจ พุทฺธานญฺจ สตตํ ธมฺมเทสนํ อนุสาสนีปาฏิหาริยํ, อิทฺธิวิธํ อิทฺธิปาฏิหาริยํฯ ตตฺถ อิทฺธิปาฏิหาริเยน สทฺธิํ อนุสาสนีปาฏิหาริยํ มหาโมคฺคลฺลานตฺเถรสฺส อาจิณฺณํ, อาเทสนาปาฏิหาริเยน สทฺธิํ อนุสาสนีปาฏิหาริยํ ธมฺมเสนาปติสฺสฯ เตน วุตฺตํ ‘‘อายสฺมา สาริปุตฺโต อาเทสนาปาฏิหาริยานุสาสนิยา ภิกฺขู ธมฺมิยา กถาย โอวที’’ติอาทิฯ ตทา หิ ทฺวีสุ อคฺคสาวเกสุ ธมฺมเสนาปติ เตสํ ภิกฺขูนํ จิตฺตจารํ ญตฺวา ธมฺมํ เทเสสิ, มหาโมคฺคลฺลานตฺเถโร วิกุพฺพนํ ทสฺเสตฺวา ธมฺมํ เทเสสิ, ปาฬิยญฺเจตฺถ ทฺวินฺนมฺปิ เถรานํ เทสนาย ธมฺมจกฺขุปฏิลาโภว ทสฺสิโตฯ ทีฆภาณกา ปน เอวํ วทนฺติ ‘‘ภควตา เปสิเตสุ ทฺวีสุ อคฺคสาวเกสุ ธมฺมเสนาปติ เตสํ จิตฺตจารํ ญตฺวา ธมฺมํ เทเสสิ, เถรสฺส ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปญฺจสตาปิ ภิกฺขู โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิํสุฯ อถ เนสํ มหาโมคฺคลฺลานตฺเถโร วิกุพฺพนํ ทสฺเสตฺวา ธมฺมํ เทเสสิ, ตํ สุตฺวา สพฺเพ อรหตฺตผเล ปติฏฺฐหิํสู’’ติฯ เทวทตฺตํ อุฏฺฐาเปสีติ ชณฺณุเกน หทยมชฺเฌ ปหริตฺวา อุฏฺฐาเปสิฯ

[346] สรสีติ สโรฯ สุวิกฺขาลิตนฺติ สุฏฺฐุ วิกฺขาลิตํ, สุวิโสธิตํ กตฺวาติ อตฺโถฯ สํขาทิตฺวาติ สุฏฺฐุ ขาทิตฺวาฯ มหิํ วิกุพฺพโตติ มหิํ ทนฺเตหิ วิลิขนฺตสฺสฯ นทีสุ ภิสํ ฆสานสฺสาติ โยเชตพฺพํฯ นทีติ เจตฺถ มหาสโร อธิปฺเปโตฯ ชคฺคโตติ หตฺถิยูถํ ปาเลนฺตสฺสฯ ภิงฺโกวาติ หตฺถิโปตโก วิยฯ มมานุกุพฺพนฺติ มํ อนุกโรนฺโตฯ