‘‘อฑฺฒพาหูติ กปฺปรโต ปฏฺฐาย ยาว อํสกูฏ’’นฺติ คณฺฐิปเทสุ วุตฺตํฯ อฑฺฒพาหุ นาม วิทตฺถิจตุรงฺคุลนฺติปิ วทนฺติฯ ตตฺถชาตกาติ สงฺฆิกภูมิยํ ชาตาฯ อฏฺฐงฺคุลสูจิทณฺฑมตฺโตติ ทีฆโต อฏฺฐงฺคุลมตฺโต ปริณาหโต ปณฺณสูจิทณฺฑมตฺโตฯ มุญฺชปพฺพชานํเยว ปาฬิยํ วิสุํ อาคตตฺตา ‘‘มุญฺชํ ปพฺพชญฺจ ฐเปตฺวา’’ติ วุตฺตํฯ อฏฺฐงฺคุลปฺปมาโณติ ทีฆโต อฏฺฐงฺคุลปฺปมาโณฯ ฆฏฺฏนผลกํ นาม ยตฺถ ฐเปตฺวา รชิตจีวรํ หตฺเถน ฆฏฺเฏนฺติฯ ฆฏฺฏนมุคฺคโร นาม อนุวาตาทิฆฏฺฏนตฺถํ กโตติ วทนฺติฯ อมฺพณนฺติ ผลเกหิ โปกฺขรณีสทิสํ กตปานียภาชนํฯ รชนโทณีติ ยตฺถ ปกฺกรชนํ อากิริตฺวา ฐเปนฺติฯ ภูมตฺถรณํ กาตุํ วฏฺฏตีติ อกปฺปิยจมฺมํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ปจฺจตฺถรณคติกนฺติ อิมินา มญฺจปีเฐปิ อตฺถริตุํ วฏฺฏตีติ ทีเปติฯ ปาวาราทิปจฺจตฺถรณมฺปิ ครุภณฺฑนฺติ เอเก, โนติ อปเร, วีมํสิตฺวา คเหตพฺพํฯ มุฏฺฐิปณฺณนฺติ ตาลปณฺณํ สนฺธาย วุตฺตํฯ

นวกมฺมทานกถาวณฺณนา

[323] กิญฺจิเทว สมาทเปตฺวา กาเรสฺสตีติ สามิโกเยว กญฺจิ ภิกฺขุํ สมาทเปตฺวา กาเรสฺสติฯ อุตุกาเล ปฏิพาหิตุํ น ลภตีติ เหมนฺตคิมฺเหสุ อญฺเญ สมฺปตฺตภิกฺขู ปฏิพาหิตุํ น ลภติฯ ติภาคนฺติ ตติยภาคํฯ สเจ สทฺธิวิหาริกานํ ทาตุกาโม โหตีติ สเจ โส สงฺฆสฺส ภณฺฑกฐปนฏฺฐานํ วา นวกานํ วา วสนฏฺฐานํ ทาตุํ น อิจฺฉติ, อตฺตโน สทฺธิวิหาริกานญฺเญว ทาตุกาโม โหตีติ อตฺโถฯ เอตญฺหิ สทฺธิวิหาริกานํ ทาตุํ ลภตีติ เอตํ ตติยภาคํ อุปฑฺฒภาคํ วา ทาตุํ ลภติฯ อกตฏฺฐาเนติ เสนาสนโต พหิ จยาทีนํ อกตฏฺฐาเนฯ พหิกุฏฺเฏติ กุฏฺฏโต พหิฯ

อญฺญตฺรปริโภคปฏิกฺเขปาทิกถาวณฺณนา

[324] จกฺกลิกนฺติ กมฺพลาทีหิ เวเฐตฺวา จกฺกสณฺฐาเนน ปาทปุญฺฉนโยคฺคํ กตํฯ ปริภณฺฑกตา ภูมิ นาม สณฺหมตฺติกาหิ กตา กาฬวณฺณาทิภูมิฯ เสนาสนํ มญฺจปีฐาทิฯ ตเถว วฬญฺเชตุํ วฏฺฏตีติ อญฺเญหิ อาวาสิกภิกฺขูหิ ปริภุตฺตนีหาเรน ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏติฯ ‘‘เนวาสิกา ปกติยา อนตฺถตาย ภูมิยา ฐเปนฺติ เจ, เตสมฺปิ อนาปตฺติเยวา’’ติ คณฺฐิปเทสุ วุตฺตํฯ ทฺวารมฺปีติอาทินา วุตฺตทฺวารวาตปานาทโย อปริกมฺมกตาปิ น อปสฺสยิตพฺพาฯ โลเมสูติ โลเมสุ ผุสนฺเตสุฯ