อธิกรณวูปสมนสมถกถาวณฺณนา

[228] วิวาทสงฺขาเต อตฺเถ ปจฺจตฺถิกา อตฺถปจฺจตฺถิกาฯ

[229] สมฺมุขาวินยสฺมินฺติ สมฺมุขาวินยภาเวฯ

[230] อนฺตเรนาติ การเณนฯ

[231] อุพฺพาหิกาย ขียนเก ปาจิตฺติ น วุตฺตา ตตฺถ ฉนฺททานสฺส นตฺถิตายฯ

[236] ตสฺส โข ตนฺติ เอตฺถ โข ตนฺติ นิปาตมตฺตํฯ

[238] ‘‘กา จ ตตฺถ ตสฺสปาปิยสิกายา’’ติ โปตฺถเกสุ ลิขนฺติฯ ‘‘กา จ ตสฺสปาปิยสิกา’’ติ เอวํ ปเนตฺถ ปาโฐ เวทิตพฺโพฯ

[242] กิจฺจาธิกรณํ เอเกน สมเถน สมฺมตีติ เอตฺถ ‘‘กิจฺจเมว กิจฺจาธิกรณ’’นฺติ (ปารา. อฏฺฐ. 2.385-86) วจนโต อปโลกนกมฺมาทีนเมตํ อธิวจนํฯ ตํ วิวาทาธิกรณาทีนิ วิย สมเถหิ สเมตพฺพํ น โหติ, กินฺตุ สมฺมุขาวินเยน สมฺปชฺชติ, ตสฺมา สมฺมตีติ เอตฺถ สมฺปชฺชตีติ อตฺโถ คเหตพฺโพฯ เสสเมตฺถ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

สมถกฺขนฺธกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. ขุทฺทกวตฺถุกฺขนฺธกํ

ขุทฺทกวตฺถุกถาวณฺณนา

[243] ขุทฺทกวตฺถุกฺขนฺธเก อฏฺฐปทากาเรนาติ อฏฺฐปทผลกากาเรน, ชูตผลกสทิสนฺติ วุตฺตํ โหติฯ มลฺลกมูลสณฺฐาเนนาติ เขฬมลฺลกมูลสณฺฐาเนนฯ

[245] มุตฺโตลมฺพกาทีนนฺติ อาทิ-สทฺเทน กุณฺฑลาทิํ สงฺคณฺหาติฯ ปลมฺพกสุตฺตนฺติ ยญฺโญปจิตากาเรน โอลมฺพกสุตฺตํฯ

[246] จิกฺกเลนาติ สิเลเสนฯ

[248] สาธุคีตนฺติ อนิจฺจตาทิปฏิสํยุตฺตคีตํฯ

[249] จตุรสฺเสน วตฺเตนาติ ปริปุณฺเณน อุจฺจารณวตฺเตนฯ ตรงฺควตฺตาทีนํ อุจฺจารณวิธานานิ นฏฺฐปฺปโยคานิฯ พาหิรโลมินฺติ ภาวนปุํสกนิทฺเทโส, ยถา ตสฺส อุณฺณปาวารสฺส พหิทฺธา โลมานิ ทิสฺสนฺติ, ตถา ธาเรนฺตสฺส ทุกฺกฏนฺติ วุตฺตํ โหติฯ

[251] อิมานิ จตฺตาริ อหิราชกุลานีติ (อ. นิ. อฏฺฐ. 2.4.67) อิทํ ทฏฺฐวิเส สนฺธาย วุตฺตํฯ เย หิ เกจิ ทฏฺฐวิสา, สพฺเพ เต อิเมสํ จตุนฺนํ อหิราชกุลานํ อพฺภนฺตรคตาว โหนฺติฯ อตฺตคุตฺติยาติ อตฺตโน คุตฺตตฺถายฯ อตฺตรกฺขายาติ อตฺตโน รกฺขณตฺถายฯ อตฺตปริตฺตํกาตุนฺติ อตฺตโน ปริตฺตาณตฺถาย อตฺตปริตฺตํ นาม กาตุํ อนุชานามีติ อตฺโถฯ

อิทานิ ยถา ตํ ปริตฺตํ กาตพฺพํ, ตํ ทสฺเสตุํ ‘‘เอวญฺจ ปน ภิกฺขเว’’ติอาทิมาหฯ ตตฺถ (ชา. อฏฺฐ. 2.2.105) วิรูปกฺเขหีติ วิรูปกฺขนาคกุเลหิฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ สหโยเค เจตํ กรณวจนํ, เอเตหิ สห มยฺหํ มิตฺตภาโวติ วุตฺตํ โหติ อปาทเกหีติ อปาทกสตฺเตหิฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ