เมนู

6. เภสชฺชกฺขนฺธกํ

ปญฺจเภสชฺชาทิกถาวณฺณนา

[261] เภสชฺชกฺขนฺธเก นจฺฉาเทนฺตีติ รุจิํ น อุปฺปาเทนฺติฯ

[262] สุสุกาติ สมุทฺเท ภวา เอกา มจฺฉชาติฯ กุมฺภีลาติปิ วทนฺติฯ สํสฏฺฐนฺติ ปริสฺสาวิตํฯ เตลปริโภเคนาติ สตฺตาหกาลิกปริโภคํ สนฺธาย วุตฺตํฯ

[263] ปิฏฺเฐหีติ ปิสิเตหิฯ อุพฺภิทํ นาม อูสรปํสุมยํฯ

[264] ฉกณนฺติ โคมยํฯ ปากติกจุณฺณํ นาม อปกฺกกสาวจุณฺณํฯ เตน ฐเปตฺวา คนฺธจุณฺณํ สพฺพํ วฏฺฏตีติ วทนฺติฯ

[265] สุวณฺณเครุโกติ สุวณฺณตุตฺถาทิฯ อญฺชนูปปิสนนฺติ อญฺชนตฺถาย อุปปิสิตพฺพํ ยํ กิญฺจิ จุณฺณชาตํฯ

[268] สามํ คเหตฺวาติ เอตฺถ สปฺปทฏฺฐสฺส อตฺถาย อญฺเญน ภิกฺขุนา คหิตมฺปิ สามํ คหิตสงฺขเมว คจฺฉตีติ เวทิตพฺพํฯ

[269] ฆรทินฺนกาพาโธ นาม วสีกรณตฺถาย ฆรณิยา ทินฺนเภสชฺชสมุฏฺฐิโต อาพาโธฯ เตนาห ‘‘วสีกรณปาณกสมุฏฺฐิตโรโค’’ติฯ ฆร-สทฺโท เจตฺถ อเภเทน ฆรณิยา วตฺตมาโน อธิปฺเปโตฯ ‘‘อกฏยูเสนาติ อนภิสงฺขเตน มุคฺคยูเสนฯ กฏากเฏนาติ มุคฺเค ปจิตฺวา อจาเลตฺวาว ปริสฺสาวิเตน มุคฺคสูเปนา’’ติ คณฺฐิปเทสุ วุตฺตํฯ

คุฬาทิอนุชานนกถาวณฺณนา

[272] คุฬกรณนฺติ คุฬกรณฏฺฐานํ, อุจฺฉุสาลนฺติ วุตฺตํ โหติฯ

[274] อวิสฺสตฺถาติ สาสงฺกาฯ

[276] อปฺปมตฺตเกปิ ปวาเรนฺตีติ อปฺปมตฺตเกปิ คหิเต ปวาเรนฺติ, ‘‘พหุมฺหิ คหิเต อญฺเญสํ นปฺปโหตี’’ติ มญฺญมานา อปฺปมตฺตกํ คเหตฺวา ปวาเรนฺตีติ อธิปฺปาโยฯ ปฏิสงฺขาปิ ปฏิกฺขิปนฺตีติ ‘‘ทิวา โภชนตฺถาย ภวิสฺสตี’’ติ สลฺลกฺเขตฺวาปิ ปฏิกฺขิปนฺติฯ

[279] สมฺพาเธ ทหนกมฺมํ ปฏิกฺเขปาภาโว วฏฺฏติฯ

[280] อุภโตปสนฺนาติ อุภยโต ปสนฺนาฯ มาฆาโตติ ‘‘มา ฆาเตถ ปาณิโน’’ติ เอวํ มาฆาตโฆสิตทิวโสฯ

ยาคุมธุโคฬกาทิกถาวณฺณนา

[282] มธุโคฬกนฺติ สกฺกราทิสํยุตฺตปูวํฯ อายุํ เทตีติ อายุทานํ เทติฯ วณฺณนฺติ สรีรวณฺณํฯ สุขนฺติ กายิกเจตสิกสุขํฯ พลนฺติ สรีรถามํฯ ปฏิภานนฺติ ยุตฺตมุตฺตปฏิภานํฯ วาตํ อนุโลเมตีติ วาตํ อนุโลเมตฺวา หรติฯ วตฺถิํ โสเธตีติ ธมนิโย สุทฺธํ กโรติฯ อามาวเสสํ ปาเจตีติ สเจ อามาวเสสกํ โหติ, ตํ ปาเจติฯ อนุปฺปเวจฺฉตีติ เทติฯ วาตญฺจ พฺยปเนตีติ สมฺพนฺธิตพฺพํฯ

[283] นนุ จ ‘‘ปรมฺปรโภชเนน กาเรตพฺโพ’’ติ กสฺมา วุตฺตํฯ ปรมฺปรโภชนญฺหิ ปญฺจนฺนํ โภชนานํ อญฺญตเรน นิมนฺติตสฺส ตํ ฐเปตฺวา อญฺญํ ปญฺจนฺนํ โภชนานํ อญฺญตรํ ภุญฺชนฺตสฺส โหติ, อิเม จ ภิกฺขู โภชฺชยาคุํ ปริภุญฺชิํสุ, ปญฺจสุ โภชเนสุ อญฺญตรนฺติ อาห ‘‘โภชฺชยาคุยา หิ ปวารณา โหตี’’ติฯ ยสฺมา ปญฺจนฺนํ โภชนานํ อญฺญตรํ ปฏิกฺขิปนฺตสฺส วุตฺตา ปวารณา โภชฺชยาคุํ ปฏิกฺขิปนฺตสฺสปิ โหติเยว, ตสฺมา โภชฺชยาคุปิ โอทนคติกาเยวาติ อธิปฺปาโยฯ

[284] สุขุโมชํ ปกฺขิปิํสูติ ‘‘ภควา ปริภุญฺชิสฺสตี’’ติ มญฺญมานา ปกฺขิปิํสุฯ