เมนู

5. จมฺมกฺขนฺธกํ

โสณโกฬิวิสวตฺถุกถาวณฺณนา

[242] จมฺมกฺขนฺธเก อุณฺณปาวารณนฺติ อุณฺณามยํ ปาวารณํฯ วิหารปจฺฉายายนฺติ วิหารปจฺจนฺเต ฉายายํฯ วิหารสฺส วฑฺฒมานจฺฉายายนฺติปิ วทนฺติฯ

โสณสฺส ปพฺพชฺชากถาวณฺณนา

[243] สุตฺตตฺโถ ปน สุตฺตวณฺณนาโตเยว คเหตพฺโพติ เอตฺถายํ สุตฺตวณฺณนาฯ สีตวเนติ (อ. นิ. อฏฺฐ. 3.6.55) เอวํนามเก วเนฯ ตสฺมิํ กิร ปฏิปาฏิยา ปญฺจ จงฺกมนสตานิ มาปิตานิ, เตสุ เถโร อตฺตโน สปฺปายํ จงฺกมนํ คเหตฺวา สมณธมฺมํ กโรติฯ ตสฺส อารทฺธวีริยสฺส หุตฺวา จงฺกมโต ปาทตลานิ ภิชฺชิํสุ, ชาณูหิ จงฺกมโต ชาณุกานิปิ หตฺถตลานิปิ ภิชฺชิํสุ, ฉิทฺทานิ อเหสุํฯ เอวํ อารทฺธวีริโย วิหรนฺโต โอภาสนิมิตฺตมตฺตกมฺปิ ทสฺเสตุํ นาสกฺขิฯ ตสฺส วีริเยน กิลมิตกายสฺส จงฺกมนโกฏิยํ ปาสาณผลเก นิสินฺนสฺส โย วิตกฺโก อุทปาทิ, ตํ ทสฺเสตุํ ‘‘อถ โข อายสฺมโต’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ตตฺถ อารทฺธวีริยาติ ปริปุณฺณปคฺคหิตวีริยาฯ น อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตํ วิมุจฺจตีติ ‘‘สเจ อหํ อุคฺฆฏิตญฺญู วา วิปญฺจิตญฺญู วา เนยฺโย วา, น เม จิตฺตํ น วิมุจฺเจยฺย, อทฺธา ปน ปทปรโม, เยน เม จิตฺตํ น มุจฺจตี’’ติ สนฺนิฏฺฐานํ กตฺวา ‘‘สํวิชฺชนฺติ โข ปนา’’ติอาทีนิ จินฺเตสิฯ ตตฺถ โภคาติ อุปโยคตฺเถ ปจฺจตฺตํฯ

ปาตุรโหสีติ เถรสฺส จิตฺตาจารํ ญตฺวา ‘‘อยํ โสโณ อชฺช สีตวเน ปธานภูมิยํ นิสินฺโน อิมํ วิตกฺกํ วิตกฺเกติ, คนฺตฺวาสฺส วิตกฺกํ สโหฑฺฒํ คณฺหิตฺวา วีโณปมกมฺมฏฺฐานํ กเถสฺสามี’’ติ สีตวเน ปาตุรโหสิฯ ปญฺญตฺเต อาสเนติ ปธานิกภิกฺขู อตฺตโน วสนฏฺฐาเน โอวทิตุํ อาคตสฺส พุทฺธสฺส ภควโต นิสีทนตฺถํ ยถาลาเภน อาสนมฺปิ ปญฺญเปตฺวาว ปธานํ กโรนฺติ , อญฺญํ อลภมานา ปุราณปณฺณานิ สงฺฆริตฺวา อุปริ สงฺฆาฏิํ ปญฺญเปนฺติฯ เถโรปิ อาสนํ ปญฺญเปตฺวาว ปธานํ อกาสิ, ตํ สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘ปญฺญตฺเต อาสเน’’ติฯ