สพฺพนิมิตฺตานํ อนฺโต ฐิเต ภิกฺขู หตฺถปาสคเต กตฺวาติ เอตฺถ สเจ เอกํ คามเขตฺตํ โหติ, อุโภสุ ตีเรสุ สพฺพนิมิตฺตานํ อนฺโต ฐิเต ภิกฺขู หตฺถปาสคเต กตฺวา สมฺมนฺนิตพฺพาฯ นานาคามกฺเขตฺตํ เจ, สมานสํวาสกสีมาพนฺธนกาเล อนาคนฺตุมฺปิ วฏฺฏติฯ อวิปฺปวาสสีมาสมฺมุติยํ ปน อาคนฺตพฺพเมวฯ ยสฺมา อุโภสุ ตีเรสุ นิมิตฺตกิตฺตนมตฺเตน ทีปโก สงฺคหิโต นาม น โหติ, ตสฺมา ทีปเกปิ นิมิตฺตานิ วิสุํ กิตฺเตตพฺพาเนวาติ อาห ‘‘ทีปกสฺส โอริมนฺเต จ ปาริมนฺเต จ นิมิตฺตํ กิตฺเตตพฺพ’’นฺติฯ ทีปกสิขรนฺติ ทีปกมตฺถกํฯ ปพฺพตสณฺฐานาติ ทีปกสฺส เอกโต อธิกตรตฺตา วุตฺตํฯ

สีมานุชานนกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อุโปสถาคาราทิกถาวณฺณนา

[142] วตฺถุวเสน วุตฺตนฺติ ‘‘มยญฺจมฺหา อสมฺมตาย ภูมิยา นิสินฺนา ปาติโมกฺขํ อสฺสุมฺหา’’ติ วตฺถุมฺหิ ปาติโมกฺขสวนสฺส อาคตตฺตา วุตฺตํฯ อุโปสถปฺปมุขํ นาม อุโปสถาคารสฺส สมฺมุขฏฺฐานํฯ ปาฬิยํ ‘‘ปฐมํ นิมิตฺตา กิตฺเตตพฺพา’’ติ เอตฺตกเมว วตฺวา สีมาสมฺมุติยํ วิย ‘‘ปพฺพตนิมิตฺตํ ปาสาณนิมิตฺต’’นฺติอาทินา วิเสเสตฺวา นิมิตฺตานํ อทสฺสิตตฺตา ‘‘ขุทฺทกานิ วา…เป.… ยานิ กานิจิ นิมิตฺตานี’’ติ วุตฺตํฯ กิตฺเตตุํ วฏฺฏตีติ อิมินา สมฺพนฺโธฯ

อวิปฺปวาสสีมานุชานนกถาวณฺณนา

[144] อสฺสาติ ภิกฺขุนิสงฺฆสฺสฯ ทฺเวปิ สีมาโยติ ปฐมํ วุตฺตา อวิปฺปวาสสีมา สมานสํวาสกสีมา จฯ น กมฺมวาจํ วคฺคํ กโรนฺตีติ กมฺมวาจํ น ภินฺทนฺติ, กมฺมํ น โกเปนฺตีติ อธิปฺปาโยฯ เอตฺถาติ ‘‘ฐเปตฺวา คามญฺจ คามูปจารญฺจา’’ติ เอตฺถฯ คามญฺจ คามูปจารญฺจ น โอตฺถรตีติ ‘‘ฐเปตฺวา คามญฺจ คามูปจารญฺจา’’ติ วุตฺตตฺตาฯ สีมาสงฺขฺยเมว คจฺฉตีติ อวิปฺปวาสสีมาสงฺขํ คจฺฉติฯ เอกมฺปิ กุลํ ปวิฏฺฐํ วาติ อภินวกตเคเหสุ สพฺพปฐมํ เอกมฺปิ กุลํ ปวิฏฺฐํ อตฺถิฯ อคตํ วาติ โปราณกคาเม อญฺเญสุ เคหานิ ฉฑฺเฑตฺวา คเตสุ เอกมฺปิ กุลํ อคตํ อตฺถิฯ

อวิปฺปวาสสีมา น สมูหนฺตพฺพาติ มหาสีมํ สนฺธาย วทติฯ นิราสงฺกฏฺฐาเนสุ ฐตฺวาติ เจติยงฺคณาทีนํ ขณฺฑสีมาย อโนกาสตฺตา วุตฺตํฯ